Bordzie
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Rejon | |
| Gmina | |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Litwy  | |
 55°28′31,6″N 22°35′53,9″E/55,475444 22,598306
| |
Bordzie[2] (lit. Bardžiai) − wieś na Litwie, w okręgu tauroskim, w rejonie szyłelskim, 26 km na wschód od Szyłeli.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Własność[edytuj | edytuj kod]
Wczesna historia wsi Bordzie, Poškakaimis i Bijaty jest wspólna, gdyż leżą one na terenie jednego, dawnego majątku Bordzie należącego do rodziny Paszkiewiczów. Pierwsza znana współcześnie wzmianka o tym majątku pochodzi z 1558 roku, kiedy to Beata Paszkiewicz i jej siostry dzieliły ten duży majątek. Część przypadająca Beacie została nazwana Bijaty, upamiętniając właścicielkę. 11 maja 1790 roku polsko-litewski[3] pisarz Dionizas Poška (Dionizy Paszkiewicz) skupił te części i mieszkał w majątku od tego momentu do swej śmierci w 1830 roku[3]. W tym czasie majątek został podzielony w ten sposób, że jego częścią z siedzibą w Bijatach władał jego ojciec, a w Bordziu – sam Dionizas. W testamencie z 5 lutego?/17 lutego 1830 roku Dionizas zapisał majątek swoim braciom, Antoniemu i Norbertowi. Norbert mieszkał na terenie tych dóbr, na którym jest obecnie wieś Poškakaimis nazwana na cześć pisarza. Norbert założył tu w 1825 roku park, na terenie którego rośnie do dziś lipa o obwodzie pnia 430 cm i wiele starych dębów, klonów i lip drobnolistnych.
Po śmierci Dionizasa Poški z czasem folwark Bordzie został skasowany, a dobra przyłączone do Bijat. W 1847 roku cały ten majątek kupił Konstanty Wolmer. Na przełomie XIX i XX wieku spuścizna ta należała do jego spadkobierców i miała wielkość 382 dziesięciny[4].
Po litewskiej reformie rolnej w latach 20. XX wieku majątek został podzielony, w tym na wyżej wymienione wsie.
Przynależność administracyjna[edytuj | edytuj kod]
Majątek Bordzie przed zaborami należał do jednego z traktów Kroże albo Widukle Księstwa Żmudzkiego Rzeczypospolitej. W wyniku III rozbioru Polski w 1795 roku został przyłączony do ujezdu rossieńskiego guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. Ujezd rossieński od 1797 roku należał do guberni litewskiej, a od 1801 roku w litewsko-wileńskiej. W 1843 roku znalazł się w guberni kowieńskiej[5]. Bordzie w II połowie XIX wieku należały do gminy Skawdwile[4], do parafii Girdyszki (obecnie lit. Girdiškė)[6].
W wyniku umowy suwalskiej w 1920 roku Bordzie znalazły się na terenie Litwy, która w latach 1940–1990 wchodziła w skład ZSRR jako Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka.
W czasach radzieckich we wsi znajdował się duży kompleks hodowlany, który został później rozebrany. We wsi znajduje się firma zajmująca się obróbką drewna. Działa tu ocalały młyn wodny.
Dąb Baublis[edytuj | edytuj kod]
Na terenie majątku, na górze Wiśniowej rósł 1000-letni dąb Baublis. Dąb na początku XIX wieku usychał, Dionizas Poška w 1812 roku kazał go ściąć[7] i dolną część przetoczyć w pobliże swojego domu (który znajdował się na granicy między obecnymi wsiami Poškakaimis i Bijaty). W wydrążonej w pniu altance urządził mikromuzeum starożytności[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai – Tauragės apskritis. Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai. [dostęp 2020-03-23]. (lit.).
- ↑ Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b Paszkiewicz, Dionizy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXV. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980, s. 271–272. ISBN 83-04-00536-0.
- ↑ a b Bardzie-Bijaty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 85.
- ↑ Bordzie. W: Napoleon Rouba (zebrał i opracował): Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Wilno: Wydawnictwa „Kurjera Litewskiego”, 1909, s. 168.
- ↑ Bordzie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 309., 1. znaczenie.
- ↑ Bardze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 107.
- ↑ Bordzie-Bijaty, muzeum Dionizego Paszkiewicza (Dionizas Poška) w wydrążonym dębie Baublis [online], Muzeum w polskiej kulturze pamięci [dostęp 2020-12-12].