Głuponie
wieś | |
Dwór w Głuponiach (2011) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) |
597[2] |
Strefa numeracyjna |
61 |
Kod pocztowy |
64-316[3] |
Tablice rejestracyjne |
PNT |
SIMC |
0587548 |
Położenie na mapie gminy Kuślin | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego | |
52°22′58″N 16°18′26″E/52,382778 16,307222[1] |
Głuponie (daw. Głupoń) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Kuślin[4]. Nazwa Głuponie została urzędową w 1966 roku. Na zachód od wsi rozciągają się lasy[5].
Wieś szlachecka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1408 roku[7]. Wieś była własnością szlachecką, m.in. Głupońskich i Watów, a od 1493 r. wchodziła w skład dóbr lwóweckich. W 1765 od Koszutskich zakupili ją Urbanowscy z Chudobczyc. Jeszcze w XVIII wieku objęli ją Sczanieccy[7]
Leon Plater w XIX-wiecznej książce pod tytułem "Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księtwa Poznańskiego" (wyd. 1846) zalicza Głuponie do wsi większych w ówczesnym powiecie bukowskim, który dzielił się na cztery okręgi (bukowski, grodziski, lutomyślski oraz lwowkowski)[8]. Głuponie należały do okręgu bukowskiego. Wieś była siedzibą majętności prywatnej, której właścicielem był wówczas Stanisław Sczaniecki[8]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 371 mieszkańców i 31 dymów (domostw)[8]. W XIX wieku przeszła w ręce rodziny Hardtów[7].
Pod koniec XIX wieku wieś liczyła 46 domów i 379 mieszkańców, wśród których 263 było katolikami, 113 ewangelikami a 3 żydami[9]. W użyciu były wtedy nazwy Głupoń i Głuponie[9]. W skład dominium wchodził jeszcze folwark Tomaszewo[9].
W 1902 r. majątek przeszedł w ręce niemieckie.
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Głuponie, po jej zniesieniu w gromadzie Kuślin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[10]. W 1988 Głuponie zamieszkiwało 616 mieszkańców, a w 2011 – 597[2].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W rejestrze zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa umieszczono głupoński dwór z lat 1765-1778 w stylu późnego baroku[7][11]. W jego sąsiedztwie znajduje się oficyna oraz zabudowania gospodarcze z końca XIX wieku[7]. Dwór został wybudowany dla Józefa Urbanowskiego i przebudowany na przełomie XIX i XX wieku oraz odnowiony w latach 1973-1975[7].
Pod koniec XX wieku na wschód od wsi istniał wiatrak-koźlak z 1741 roku[5][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 33919
- ↑ a b woj. wielkopolskie >> pow. nowotomyski >> gmina Kuślin. Wszystkie dane dla miejscowości Głuponie. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-01-22].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 318 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 528, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-22].
- ↑ a b Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 436. ISBN 83-7079-589-7.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 5.
- ↑ a b c d e f g Paweł Anders: Nowy Tomyśl i okolice. Oddział Poznań: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej, 1985, s. 28. (pol.).
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 198-201.
- ↑ a b c Głupoń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 616 .
- ↑ Jan Maj, Alicja Dziewulska: Mapa topograficzna Polski N-33-129/130: Poznań. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-150-X.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 125. [dostęp 2015-01-22].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Głuponie, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .