Zając alaskański
Lepus othus[1] | |||
Merriam, 1900[2] | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Podrodzaj | |||
Gatunek |
zając alaskański | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
Zasięg występowania | |||
Zając alaskański[6] (Lepus othus) – gatunek ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae), zamieszkujący zachodnią Alaskę.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zając alaskański występuje w zależności od podgatunku[7]:
- L. othus othus – zachodnia Alaska (Stany Zjednoczone).
- L. othus poadromus – półwysep Alaska (Stany Zjednoczone).
- L. othus tschuktschorum – Półwysep Czukocki, północno-wschodnia Syberia (Rosja).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1900 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Lepus othus[2]. Holotyp pochodził z St. Michaels, z Zatoki Nortona, w Alasce, w Stanach Zjednoczonych[8].
Wcześniej trzy gatunki arktyczne (L. timidus, L. arcticus i L. othus) były zaliczane na podstawie cech morfologicznych do L. timidus[7]. Potwierdza to również analiza genetyczna mtDNA, chociaż dowody oparte wyłącznie na mtDNA należy traktować ostrożnie[7]. Istnieje również pogląd, że istnieją dwa gatunki: L. timidus w Starym Świecie i L. arcticus w Grenlandii, w północnej Kanadzie, na Alasce i półwyspie Czukczi w Rosji[7]. Jeszcze inni taksonomowie uważają L. arcticus za konspecyficzny z L. timidus i różniący się od L. othus[7]. Dopóki nie będą dostępne rozstrzygające dowody, te trzy taksony są uważane za odrębne gatunki z L. timidus w Starym Świecie, L. othus na Alasce i L. arcticus w północnej Kanadzie i Grenlandii[7]. Granica zasięgu między L. timidus i L. othus nie jest wyraźna i może znajdować się w Cieśninie Beringa lub w rejonie Kołymy, w Rosji[7]. Badania przeprowadzone w XXI wieku oparte na analizie filogenezy molekularnej sugerują, że występuje w Cieśninie Beringa, ale nadal zachodzi potrzeba dalszych, dokładniejszych badań[7]. Jeśli zasięg występowania obejmuje takson tschuktschorum ze wschodniej Syberii, ma pierwszeństwo przed othus, ale przed zmianą nazwy należy przeanalizować okaz typowy tschuktschorum, aby potwierdzić jego status gatunkowy[7]. Badania filogenetyczne sugerują, że populacje ze wschodniej Syberii są bliżej spokrewnione z L. timidus[7]. Badania morfologiczne wykazały, że L. othus jest bliżej spokrewniony L. townsendii niż z innymi północnymi gatunkami z rodzaju Lepus[7]. L. othus jest częściowo konspecyficzny z L. americanus na Alasce[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Lepus: łac. lepus leporis „królik, zając”[9].
- othus: w mitologii greckiej Otos (gr. Ώτος Ōtos, łac. Otus), był olbrzymem z rodu Aloadów[10].
- poadromus: gr. ποα poa, ποας poas „trawa, łąka”[11]; -δρομος -dromos „-biegnący”, od τρεχω trekhō „biegać”[12].
- tschuktschorum: Półwysep Czukocki, Syberia[13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 570–620 mm, długość ogona 65–83 mm, długość ucha 90–91 mm, długość tylnej stopy 164–179 mm; masa ciała 3,9–4,8 kg[14]. Tylne stopy ułatwiają poruszanie się po powierzchni śniegu. Używają ich również do obrony przed drapieżnikami. Ich uszy są krótsze niż u większości innych gatunków zajęcy, dzięki czemu tracą przez nie mniej ciepła w czasie zimy. Ich sierść w szacie letniej jest, z wyjątkiem spodu, koloru szaro-brązowego, natomiast w szacie zimowej przybiera w całości barwę białą[15].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zając alaskański występuje często w tundrze i na skalistych lub krzewiastych terenach, gdzie jego kamuflaż zapewnia ochronę przed drapieżnikami. Odżywia się roślinnością zielną. Aktywny jest głównie o świcie i zmierzchu. Do polujących na niego drapieżników należą lisy, niedźwiedzie polarne, rosomaki, łasice i ptaki drapieżne. Również ludzie polują na ten gatunek, chodź częściej dla futra i sportu niż mięsa[15].
Zając alaskański jest samotnikiem i zwykle tylko w sezonie rozrodczym, w kwietniu i maju, tworzy grupy. Samica wydaje rocznie jeden miot, w którym znajduje się od 4 do 8 młodych. Zajączki rodzą się w czerwcu i lipcu, z pełną okrywą włosową i otwartymi oczyma, dzięki czemu są aktywne już wkrótce po urodzeniu[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lepus othus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Merriam 1900 ↓, s. 28.
- ↑ Merriam 1900 ↓, s. 29.
- ↑ O.F. Nordqvist: Anteckningar och studier tili sibi-riska ishafskustens däggdjursfauna. W: A.E. Nordenskiöld: Vega-expeditionens vetenskapliga iakttagelser bearbetade af deltagare i resan och andra forskare. Cz. 2. Stockholm: F. & G. Beijers förlag, 1883, s. 84. (niem.).
- ↑ A.T. Smith & C.H. Johnston , Lepus othus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-27] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 57. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 290. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Lepus (Lepus) othus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-15].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 373, 1904. (ang.).
- ↑ F.B. Stangl, P.G. Christiansen & E.J. Galbraith. Abbreviated guide to pronunciation and etymology of scientific names for North American land mammals north of Mexico. „Occasional papers”. 154, s. 10, 1993. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 180.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 76.
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 145. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b c Lisa DeBruine: Lepus othus Alaskan hare. Animal Diversity Web. [dostęp 2013-11-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- C.H. Merriam. Papers from the Harriman Alaska Expedition. I. Descriptons of twenty-six new mammals from Alaska and British North America. „Proceedings of the Washington Academy of Sciences”. 2, s. 13–30, 1900. (ang.).
- Edmund C. Jaeger , Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).