Osada

Osada – terminologiczne oznaczenie jednostki osadniczej na terenie wiejskim.

Według ustawy o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych, osada to niewielka jednostka osadnicza na terenie wiejskim o odmiennym (wyróżniającym się) charakterze zabudowy albo zamieszkana przez ludność związaną z określonym miejscem lub rodzajem pracy, w szczególności: osada młyńska, osada leśna, osada rybacka, osada kolejowa, osada po byłym państwowym gospodarstwie rolnym. Osada może być samodzielna lub może stanowić część innej jednostki osadniczej^[1]. Zgodnie ze schematem aplikacyjnym załączonym do rozporządzenia z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, może być zaliczana do rodzaju miejscowości^[2].
Według definicji etnologicznych osada jest miejscem dłuższego pobytu grupy ludzi wraz z szeregiem urządzeń wykonanych przez nich dla zapewnienia sobie warunków niezbędnych do prowadzenia przyjętego przez tę grupę ludzką trybu i poziomu życia^[3].
W Królestwie Polskim przyjmowano, że osiąga wielkość pośrednią między miastem a wsią. W okresie reform administracyjnych lat 1869–1870, odebrano prawa miejskie 338 z 452 istniejących tam miast^[4], w zamian obdarzając je czysto honorowym mianem osady, pozwalającym lokalnej społeczności na wyróżnianie się spośród wsi, lecz niedającym żadnych dodatkowych praw^[5].

Zobacz też

↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1443).
↑ Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 21 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów (Dz.U. z 2021 r. poz. 1368).
↑ Zenon Woźniak, Uwagi o problematyce badawczej starożytnego osadnictwa – Sprawozdania Archeologiczne, tom IX, 1960.
↑ Motywowano wtedy względami ekonomicznymi, aczkolwiek nie tylko polska, ale i rosyjska nauka przyznaje niemałą w tym rolę poparciu udzielonemu powstaniu styczniowemu. Por. К. Е Ливанцев, Правовой статус городского населения Королевства Польского в XIX в. (до реформы 1866 г.), Правоведение, Министерство высшего и среднего специального образования СССР, Правоведение.N 4, июль-август. -Л.: Изд-во Ленинградского университета, 1979 (ros.).
↑ Dzieje Końskowoli (red.) Ryszard Szczygieł, Końskowolskie Towarzystwo Regionalne, Lublin, 1988, s. 97–98.

Osada, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 417 .