Ram Mohan Roy
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Ram_Mohan_Roy_statue.jpeg/250px-Ram_Mohan_Roy_statue.jpeg)
Rammohan Ray (także Rammohan Roy, bengali রাজা রামমোহন রায় Radźa Rammohon Raj, dewanagari राजा राममोहन राय, trl. Rājā Rāmmohan Rāy, ang. Ram Mohan Roy) (ur. 22 maja 1772 w Radhanagar w Bengalu, zm. 27 września 1833 w Stapleton, Bristol) – indyjski pisarz, publicysta, reformator społeczny i religijny, nazywany Ojcem Indii nowożytnych oraz Ojcem renesansu bengalskiego. Twórca ruchu Brahmo Samadź (Stowarzyszenie wyznawców Brahmana).
Pochodził z ortodoksyjnej rodziny bramińskiej. Raj to skrót od tytułu mongolskiego Raya Rayan, który otrzymał jego pradziadek za służbę pod nawabem Bengalu[1].
Władał biegle arabskim, angielskim, perskim, sanskrytem, bengalskim, łaciną, greką i hebrajskim. Dzięki intensywnym i długotrwałym studiom posiadł gruntowną wiedzę na temat islamu, chrześcijaństwa, zoroastryzmu i buddyzmu. Łącząc ją z wisznuizmem i śiwaizmem stworzył własny, oryginalny system religijno-filozoficzny. Zakładał on istnienie jednego i tego samego, Wiecznego, Niezmierzonego i Nieosiągalnego Bytu. Wykluczał kult posągów oraz wizerunków bóstw. Postulował oczyszczenie hinduizmu ze wszelkich form politeizmu. W 1828 lub 1829 roku w Kalkucie, Mohan Roy założył – opierając się na wspomnianych ideach – stowarzyszenie Brahma Samadź, które do dzisiaj odgrywa ważną rolę w życiu społecznym i religijnym Indii.
W swoich pismach przeciwstawiał się małżeństwom dzieci, sati, bałwochwalstwu[2]. Krytykował również system kastowy, opowiadając się jednocześnie za edukacją kobiet.
Był pierwszym Indusem, który opublikował (w języku angielskim) swoje refleksje na temat Brytyjczyków i ich miejsca w indyjskim społeczeństwie, a także najprawdopodobniej pierwszym hindusem, który na określenie swojej religii użył angielskiego słowa hinduism[3].
Jest również uznawany za założyciela prasy w języku bengalskim (Samćar Darpan)[4].
Jego osiągnięcia zostały docenione w Europie. W 1824 otrzymał honorowe członkostwo Francuskiego Towarzystwa Azjatyckiego[5].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Abridgement of the Vedanta (1816)
- A Defence of Hindoo Theism (1817)[6]
- A Second Conferences (1820)
- The Precepts of Jesus:The Guide to Peace and Happiness (1820)[7]
- Appeals to the Christian Public (1820 - 1823)
- Brief remarks regarding modern encroachments on the ancient rights of females (1822)[8]
- subkomentarze do Upaniszadów Kena i Mundaka
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kim Knott: Hinduizm. Joanna Jurewicz(red.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, seria: Bardzo Krótkie Wprowadzenie. ISBN 83-7255-083-2.
- Andrzej Tokarczyk: Hinduizm. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, seria: Religie świata. ISBN 83-03-01610-5.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bruce Carlise Robertson: 1.Twórczość w języku angielskim Radźy Rammohana Raya. W: Historia anglojęzycznej literatury indyjskiej. Arvind Krishna Mehrotra(red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2007, s. 55, seria: Literatury orientalne. ISBN 978-83-89899-72-9.
- ↑ Rodzinapolska.pl: Utopijny raj - New Age. [dostęp 2010-01-12]. (pol.).
- ↑ Kulturalnysklep.pl: Hinduizm. [dostęp 2010-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 maja 2015)]. (pol.).
- ↑ XX Konsolidacja władzy brytyjskiej 1848-1858. W: Jan Kieniewicz: Historia Indii. Wyd. 2. Wrocław: Ossolineum, 1985, s. 599. ISBN 83-04-01896-9.
- ↑ Books.google.pl: A history of Indian literature in English. [dostęp 2010-01-12]. (ang.).
- ↑ Openlibrary.org: [http://openlibrary.org/b/OL18684211M/defence_of_Hindoo_theism A defence of Hindoo theism in reply to the attack of an advocate for idolatry, at Madras]. [dostęp 2010-01-13]. (ang.).
- ↑ Opoka.org.pl: Krzyż i tęcza. Aspekty chrystologii w horyzoncie hinduizmu. [dostęp 2010-01-12]. (pol.).
- ↑ Ceeby.com: Raja Ram Mohan Roy. [dostęp 2010-01-12]. (pol.).