Ulica Ludwika Narbutta w Warszawie
Mokotów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Narbutta przy ul. Kazimierzowskiej | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
52°12′18,9″N 21°00′37,5″E/52,205250 21,010417 |
Ulica Ludwika Narbutta – ulica w dzielnicy Mokotów w Warszawie.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Ulica powstała w miejscu drogi narolnej wsi Mokotów[1]. W okresie Królestwa Kongresowego prowadziła od traktu Puławskiego do cegielni, przy której znajdowały się glinianki[2]. Po parcelacji okolicznych gruntów ulica otrzymała nazwę Gołaszewskiej[2].
W 1916 roku ulica wraz z całą gminą Mokotów została włączona do Warszawy[3]. W tym samym roku nadano jej nową nazwę[4], upamiętniającą polskiego ziemianina i powstańca styczniowego Ludwika Narbutta[5].
1 lutego 1925 w budynku pod numerem 29 Polskie Towarzystwo Radiotechniczne uruchomiło pierwszą w Polsce radiową stację nadawczą[6][7].
W okresie międzywojennym przy ulicy wybudowano wille oraz domy należące do spółdzielni mieszkaniowych[8]. W latach 20. XX wieku wzniesiono tam również dwa duże budynki szkolne: ok. 1925 roku na rogu ulic Narbutta i Kazimierzowskiej monumentalny gmach I Miejskiej Szkoły Rękodzielniczej Żeńskiej[2][9], a w latach 1925−1927[10] pod numerem 14 budynek publicznych szkół powszechnych nr 85 i 191[11]. W 1938 roku rozpoczęto budowę gmachu Liceum Lotniczo-Samochodowego (nr 84, współcześnie Gmach Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej)[12], ale do wybuchu II wojny światowej ukończono tyko część budynku[13]. Pomiędzy ulicą Kazimierzowską i aleją Niepodległości powstał obudowany budynkami mieszkalnymi plac, na środku którego założono skwer[14].
Wschodni odcinek ulicy był terenem walk w czasie powstania warszawskiego. W godzinę „W” 1 sierpnia 1944 roku trzy kompanie batalionu „Bałtyk” ze zgrupowania Pułku „Baszta” zaatakowały gmach Szkoły Rękodzielniczej, w której stacjonował batalion SS liczący ok. 300−400 żołnierzy[15]. Na skutek dużej przewagi przeciwnika polskie natarcie załamało się[15]. Drugi atak na budynek, również zakończony niepowodzeniem, miał miejsce w nocy z 13 na 14 sierpnia 1944 roku[16]. 14 sierpnia 1944 roku powstańcy bohatersko bronili reduty zorganizowanej w dwóch oficynach budynku nr 27a (tzw. drugi Alkazar)[17][18].
W czasie II wojny światowej zabudowa ulicy została zniszczona w ok. 50 procentach[8]
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Szkoła Podstawowa nr 85 im. Benito Juareza
- Kamienica Mieczysława Broniewskiego
- Willa Pawła Mackiewicza
- Kino Iluzjon
- LXVIII Liceum Ogólnokształcące im. Tytusa Chałubińskiego
- Kamienica Horochów
- Osiedle „Szare Domy”
- Politechnika Warszawska (Gmach Samochodów i Maszyn Roboczych, Gmach Nowy Technologiczny, Gmach Stary Technologiczny i Gmach Mechatroniki)[19]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Herbst: Mokotów od połowy XVII w. do 1939 r. [w: Dzieje Mokotowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 51.
- ↑ a b c Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 132.
- ↑ Stanisław Herbst: Mokotów od połowy XVII w. do 1939 r. [w: Dzieje Mokotowa]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 53.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 342. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Stanisław Ciepłowski (red.): Słownik patronów ulic Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, s. 173. ISBN 83-7181-291-4.
- ↑ Dobrosław Kobielski: Między wojnami. Kartki z historii [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 166. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Narbutta 29, czyli krótka historia pierwszego radia. [w:] Gazeta Stołeczna [on-line]. warszawa.wyborcza.pl, 25 czerwca 2010. [dostęp 2021-07-24].
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 534. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 126. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ Joanna Giżejewska. Szkoły-pałace? Warszawskie publiczne szkoły powszechne wybudowane w latach 1924−1930. „Krajobraz Warszawski”, s. 9, wrzesień 2016.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 124. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ Anna Agata Wagner: Architektura Politechniki Warszawskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2001, s. 253. ISBN 83-7207-220-5.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 12. Plac Na Rozdrożu-Nowiniarska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 167. ISBN 83-88372-34-3.
- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 133.
- ↑ a b Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 41. ISBN 83-11-09261-3.
- ↑ Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 63. ISBN 83-11-09261-3.
- ↑ Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 43. ISBN 83-11-09261-3.
- ↑ Lesław M. Bartelski: Mokotów 1944. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, s. 354. ISBN 83-11-07078-4.
- ↑ Anna Agata Wagner: Architektura Politechniki Warszawskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2001, s. 252, 257, 261, 267. ISBN 83-7207-220-5.