Przetacznik bobownik
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
przetacznik bobownik | ||
Nazwa systematyczna | |||
Veronica anagallis-aquatica L. Sp. Pl.: 12 (1753)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Przetacznik bobownik (Veronica anagallis-aquatica L.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych. Występuje na niemal całym Starym Świecie w Europie, Azji i Afryce, a poza tym jako introdukowany na rozległych obszarach obu Ameryka i w Nowej Zelandii[3]. W Polsce roślina pospolita na niżu i w niższych położeniach górskich[4][5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Dęta, niewyraźnie czterokanciasta, zielona, rzadziej w dole zaczerwieniona, zwykle naga. U roślin wynurzonych gruba i sztywna, u zanurzonych cienka i wiotka. Bardzo zmienna też pod względem długości osiągając od 15 do 200 cm, przy czym najczęściej od 50 do 100 cm[5].
- Liście
- Naprzeciwległe, siedzące i nasadą wpół obejmujące łodygę, czasem jednak dolne liście na łodydze i bocznych odgałęzieniach na krótkim ogonku. Blaszki są jajowato lancetowate lub odwrotnie jajowato lancetowate. Zwykle piłkowane niewyraźnie lub ostro, rzadziej całobrzegie, na wierzchołku tępe lub zaostrzone[5].
- Kwiaty
- Zebrane w groniaste kwiatostany wyrastające z kątów górnych liści naprzeciwlegle. Grona są wydłużone, odstają ukośnie od łodygi i wznoszą się ku górze. Kwiaty osadzone są na cienkich szypułkach długości 4–6 mm, ustawionych ukoście do osi grona. Wsparte są przysadkami bardzo wąskimi i ostrymi, znacznie krótszymi od szypułek. Działki kielicha są 2–3 razy krótsze od szypułek, lancetowate. Korona jest płaska, o średnicy 4–7 mm, jasnoniebiesko-fioletowa, rzadko bladoróżowa, z ciemnymi żyłkami. Pręciki są dwa, o nitkach rozszerzających się wrzecionowato, u nasady białych, wyżej zabarwionych[5].
- Owoce
- Owocem jest nieco spłaszczona bocznie, zaokrąglona lub jajowata torebka na szczycie płytko, ale ostro wycięta i tu z szyjką słupka długości 1,5–2 mm. Sama torebka osiąga 2,5–4 mm długości. Torebka w czasie owocowania otoczona jest wzniesionymi działkami kielicha nieco od niej dłuższymi. Nasiona są jajowato-okrągławe, spłaszczone, żółtobrunatne, o średnicy około 0,6 mm[5].
- Gatunek podobny
- Przetacznik wodny V. catenata rosnący w podobnych siedliskach. Różni się często czerwono nabiegłą i owłosioną łodygą. Osie kwiatostanów podczas owocowania są silnie odgięte i luźne. Przysadki są lancetowate, czasem niewiele krótsze od szypułek, te są silnie (nierzadko pod kątem prostym) odstające od osi grona. Działki na owocach odstają lub są odgięte[5][6].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, hemikryptofit i hydrofit[6]. Kwitnie od czerwca, czasem od maja, do sierpnia, czasem do października[5][6]. Rośnie w różnych siedliskach nad wodami i w miejscach mokrych – na źródliskach, brzegach rowów, strumieni i rzek, zasiedlając strefę lądową, błotną i rosnąc też jako roślina wodna, zanurzona (f. submersa)[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych Europy Środkowej gatunek charakterystyczny dla Ass. Sparganio-Glycerion fluitantis, forma zanurzona jest typowa dla zespołu Ranunculo Sietum erecto-submersi[7].
Liczba chromosomów 2n = 18, 36[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-04] (ang.).
- ↑ a b c Veronica anagallis-aquatica L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-04] .
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 574, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b c d e f g h Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Bogumił Pawłowski (red.). T. X. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 332–333.
- ↑ a b c d Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 420. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 505. ISBN 83-01-14439-4.
- BioLib: 40850
- EoL: 466216
- Flora of China: 200021303
- Flora of North America: 200021303
- FloraWeb: 6232
- GBIF: 3172086
- identyfikator iNaturalist: 57858
- IPNI: 811610-1
- ITIS: 565594
- NCBI: 74693
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2453884
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:811610-1
- Tela Botanica: 71071
- identyfikator Tropicos: 29201572
- USDA PLANTS: VEAN2