Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce
nr rej. A-390/81 z 30.03.1981[1]. | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
34-114 Kopytówka 35 |
Styl architektoniczny | |
Architekt | |
Inwestor | |
Rozpoczęcie budowy |
1860 |
Ukończenie budowy |
1870 |
Ważniejsze przebudowy |
XIX/XX |
Pierwszy właściciel |
Józef Baum |
Kolejni właściciele |
Dunin |
Położenie na mapie gminy Brzeźnica | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu wadowickiego | |
49°56′23,464″N 19°38′12,210″E/49,939851 19,636725 |
Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce – w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Brzeźnica. Zespół, w skład którego wchodzą: dwór, oficyna, spichrz, park, oraz ogrodzenie zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W końcu XVII stulecia właścicielem dworu i wsi był Stanisław z Brzezia Paszkowski herbu Zadora.
Willę zbudowano w 1870 r. dla Józefa Bauma i jego żony Walerii z Duninów herbu Łabędź, według projektu Filipa Pokutyńskiego. W połowie XIX wieku dobra te odkupili krewni Walerii – Duninowie herbu Łabędź z Głębowic. Na przełomie XIX i XX w. Duninowie przebudowali dwór i byli właścicielami majątku do roku 1945[2][3][4]. Obecnie (2020 r.) w obiekcie prowadzi działalność Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Piast w Kopytówce[5] .
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Dwór murowany, eklektyczny, w części parterowej nakryty dachem dwuspadowym, w części piętrowej dachem czterospadowym. Kondygnacje oddzielone gzymsem kordonowym. Na osi fasady drewniany ganek, nad wejściem herb Łabędź Duninów, nad nim trzy pary podwójnych okienek. Okna różnej wielkości ozdobione dekoracyjnymi ramami. W trzech narożnikach budowli ośmioboczne wieże nakryte dachem namiotowym. Ściany wież ozdobione prostokątnymi, wklęsłymi płycinami zakończonymi dzióbkami[3][4].
Park[edytuj | edytuj kod]
Dwór otoczony jest ogrodem i parkiem. Zachowały się w nim zabudowania gospodarcze: spichlerz, fragment oficyny, ruiny oranżerii oraz stajnie[6] .
Historia obrazu[edytuj | edytuj kod]
Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem nieznanego autora, powstał na początku XVII w. pod wpływem wizerunku Matki Bożej w kościele parafialnym w Myślenicach[7], ale nie jest jego kopią[8][9]. Pierwszym właścicielem obrazu był proboszcz w Krzywaczce, następnie proboszcz w Marcyporębie, potem jego bratowa Magdalena z Paszkowskich Dobrocieska, która z kolei w 1639 r. przekazała go swojemu bratu Stanisławowi Paszkowskiemu h. Radwan, który powiesił obraz w jednej ze swych komnat w dworku. 3 maja 1641 r. wieczorem Elżbieta Paszkowska, żona Stanisława, zauważyła krwawe łzy płynące z oczu Madonny[10]. W tym też roku właściciel przekazał wizerunek Matki Bożej klasztorowi Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. W 1658 r. komisja biskupia uznała obraz za cudowny. Do dzisiaj wisi w kaplicy i jest głównym czczonym tam obrazem Matki Bożej Kalwaryjskiej[10][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr ↓, s. 173.
- ↑ Strona gminy ↓.
- ↑ a b c Libicki 2012 ↓, s. 178.
- ↑ a b Krasnowolski 2013 ↓, s. 76.
- ↑ rejestr krs ↓.
- ↑ spichlerzksiazki.pl ↓.
- ↑ Szablowski 1953 ↓, s. 18.
- ↑ Kalwaria.eu ↓.
- ↑ Wyczawski 2006 ↓, s. 156.
- ↑ a b Wyczawski 2006 ↓, s. 155.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2019-12-31]. (pol.).
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-837510-597-1.
- Hieronim Eugeniusz Wyczawski: Kalwaria Zebrzydowska. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 2006. ISBN 83-89432-36-6.
- Jerzy Szablowski: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce Tom I Województwo Krakowskie Powiat Wadowicki zeszyt 14. 1953.
- Obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. kalwaria.eu. [dostęp 2020-12-27].
- Historia i tradycje Kopytówka. brzeźnica.pl. [dostęp 2020-12-27].
- Wiesława Jarguz: Zabytki świeckie i sakralne. spichlerzksiazki.pl. [dostęp 2020-12-27]. (pol.).
- Rejestr krs. rejestr.io/krs. [dostęp 2020-12-27]. (pol.).