Fotografia Bronisława Wilkoszewskiego z albumu „Widoki m. Łodzi” z roku 1896 przedstawiająca od strony frontowej kościół rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Świętego Krzyża. Kościół pierwotnie konsekrowany w 1875 roku jako kościół pw. św. Jakóba, znajdujący się u zbiegu ulic Dzikiej (ob. Sienkiewicza) i Przejazd (ob. Tuwima).

Zaprojektowany w 1860 roku przez warszawskiego architekta Franciszka Tournelle’a kościół ten był odpowiedzią na potrzeby dynamicznie rozrastającego się miasta przemysłowego, jakim była Łódź w drugiej połowie XIX wieku. Pojawiła się wtedy konieczność utworzenia drugiej parafii dla mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego. Rok po powstaniu koncepcji architektonicznej przystąpiono do budowy świątyni. Jednak „kryzys bawełniany”, wybuch Powstania Styczniowego i zesłanie proboszcza łódzkiego ks. Wojciecha Jakubowskiego w głąb carskiej Rosji wstrzymały prace. Prace budowlane wznowione zostały w 1871 roku. W 1875 roku nowy kościół został oddany do użytku wiernym. 25 stycznia 1885 roku warszawski abp Wincenty Chościak-Popiel erygował parafię pw. Podwyższenia św. Krzyża, mimo niezakończonych jeszcze prac wykończeniowych. Konsekracji świątyni dokonał 19 maja 1888 roku również abp Chościak-Popiel. Jak w przypadku innych świątyń w Łodzi powstających w tym okresie znaczny udział w jej finansowaniu mieli lokalni najzamożniejsi fabrykanci. Rodzina Scheiblerów ufundowała m.in. ołtarz główny w kościele, ambonę i organy, a Edward Herbst ufundował ołtarz boczny z obrazem św. Justyna.