Wojna popia

Wojna popia (wojna księża, wojna klesza) (niem. Pfaffenkrieg) – konflikt militarny na Warmii w latach 1478-1479.

Przyczyny

W roku 1466 w wyniku drugiego pokoju toruńskiego Warmia została włączona jako część Prus Królewskich do Korony.

Król Polski miał prawo zatwierdzania wybieranego przez kapitułę warmińską biskupa warmińskiego. W 1467 Kazimierz IV Jagiellończyk nie zatwierdził na nowego biskupa Mikołaja Tungena, co stało się przyczyną długotrwałych sporów.

Konflikt

Biskupstwo warmińskie było bardzo ważne pod względem politycznym. Polski władca chciał je powierzyć swemu zaufanemu biskupowi chełmińskiemu Wincentemu Kiełbasie, jednak papież Paweł II zatwierdził w 1468 wybór kapituły warmińskiej, która wysunęła kandydaturę Mikołaja Tungena.

Do 1472 roku Mikołaj Tungen, wykorzystując poparcie Zakonu Krzyżackiego zajął całą Warmię, a następnie oddał się pod opiekę króla Węgier Macieja Korwina. Ośmielony tymi wydarzeniami wielki mistrz Henryk von Richtenberg, odmówił królowi pomocy zbrojnej przeciwko biskupowi oraz dodatkowo wszedł z Tungenem w jawny sojusz skierowany przeciwko Polsce. W 1477 roku Zakon także oddał się w opiekę króla Węgier, a nowo obrany wielki mistrz Marcin Truchsess odmówił złożenia królowi Polski przysięgi wierności i rozpoczął działania wojenne zajmując Starogród Chełmiński, Chełmno i Brodnicę.

W tej sytuacji w 1478 król Kazimierz IV rozpoczął interwencję zbrojną. Wojska królewskie pod dowództwem Jana Białego, syna starosty malborskiego Piotra Dunina, uderzyły na biskupstwo pomezańskie i biskupstwo warmińskie pustosząc Pomezanię i zdobywając takie miasta jak Orneta, Pieniężno, Frombork, Jeziorany i broniony przez Krzyżaków Kwidzyn. Krzyżacy chcieli przyjść z pomocą swemu sojusznikowi z Warmii, ale spotkali się z oporem stanów pruskich, które uznały, że korzystniejsze będzie dla nich przestrzeganie warunków traktatu toruńskiego. W 1479 król Kazimierz Jagiellończyk i Maciej Korwin zawarli porozumienie co osłabiło pozycję biskupa warmińskiego. Po zajęciu przez wojska polskie Warmii, biskup musiał udać się wraz z wielkim mistrzem do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie upokorzył się przed królem.

Porozumienie zawarte 15 lipca 1479 przywróciło zwierzchność króla Polski wobec Warmii, nałożyło na biskupa obowiązek składania przysięgi wierności królowi. Zobowiązano także kapitułę, aby wybierając nowego biskupa kierowała się zasadą, że ma to być "osoba miła królowi".

Na mocy tego porozumienia Tungen złożył hołd i przyjęto go do grona senatorów polskich. Przegrana biskupa warmińskiego sprawiła, że również wielki mistrz został zmuszony do zawarcia porozumienia z Polską. Aż do roku 1497 Zakon wypełniał wszystkie wynikające z traktatu toruńskiego zobowiązania wobec Polski. Konflikt króla z biskupem warmińskim został nazwany wojną popią.