Język liwski: Różnice pomiędzy wersjami

līvõ kēļ
Klasyfikacja genetyczna
	{{{klasyfikacja}}}
Status oficjalny
Ethnologue	9 drzemiący↗
Kody języka
ISO 639-1	brak
ISO 639-2	fiu (inny język ugrofiński)
ISO 639-3	liv
IETF	liv
Glottolog	livv1244
Ethnologue	liv
WALS	liv
SIL	LIV
W Wikipedii
	Zobacz też: język, języki świata
	Zobacz też: język, języki świata
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:48, 3 sie 2013

Język liwski (inna nazwa: język liwoński) līvõ kēļ, także rāndakēļ ("język z wybrzeża") – język ugrofiński, podrupy fińskiej z rodziny uralskiej, blisko spokrewniony z estońskim.

Liwski jest językiem wymarłym. Ostatnia osoba, dla której był językiem ojczystym - Grizelda Kristiņa - zmarła 2 czerwca 2013 w Kanadzie w wieku 103 lat^[1]. Obecnie liwski używany jest jeszcze przez kilkadziesiąt osób należących do narodu Liwów, zamieszkujących kilka wsi w północno-zachodnim skrawku Łotwy, jednak jest on dla nich językiem wyuczonym.

Język liwski w XII wieku używany był na ok. 70% terytorium obecnej Łotwy, a do końca średniowiecza obszar ten zmalał do 10% (w części północnej tego kraju) i stale zmniejszał swój zasięg na skutek wypierania go przez język łotewski. Liwski znalazł się na granicy wymarcia już w poł. XIX w., jednak starania o jego zachowanie podjęte przez badaczy (głównie fińskich) pozwoliły mu przetrwać do wieku XX. Pewne odrodzenie języka liwskiego nastąpiło w okresie międzywojennym, gdy rząd niepodległej Łotwy czynił starania o zachowanie kultury i języka Liwów. Po II wojnie światowej język liwski nie cieszył się żadnymi względami władz i, z racji posiadania niewielu użytkowników, coraz bardziej zmniejszał swój zasięg. Po odzyskaniu niepodległości przez Łotwę, władze tego kraju podjęły starania o odrodzenie tego języka. Nauczany jest on w szkołach, a także wykładany na uniwersytecie w Rydze. Prawdopodobnie jednak starania o zachowanie tego języka są spóźnione, ponieważ nawet jedyne czasopismo Liwów wydawane jest w języku łotewskim. Do zapisu języka liwskiego stosowany jest zmodyfikowany alfabet łaciński.

Alfabet

Współczesna ortografia wywodzi się z lat 20. XX wieku^[2].

A/a, (Ā/ā), B/b, C/c, Č/č, D/d, Ḑ/ḑ, E/e, (Ē/ē), F/f, G/g, Ģ/ģ, H/h, I/i, (Ī/ī), J/j, K/k, Ķ/ķ, L/l, Ļ/ļ, M/m, N/n, Ņ/ņ, O/o, (Ō/ō), Ȯ/ȯ, (Ȱ/ȱ), P/p, [Q/q], R/r, Ŗ/ŗ, S/s, Š/š, Z/z, Ž/ž, T/t, Ț/ț, U/u, (Ū/ū), V/v, (W/w), Õ/õ, (Ȭ/ȭ), Ä/ä, (Ǟ/ǟ), Ö/ö, (Ȫ/ȫ), Ü/ü, [X/x], Y/y, (Ȳ/ȳ).

Wybrane zwroty

polski	liwski	estoński
Cześć!	Tēriņtš!	Tere!
Smacznego	Jõvvõ sīemnaigõ!	Jätku leiba!^{[nota 1]}
Dzień dobry!	Jõvā ūomõg! / Jõvvõ ūomõgt!	Tere hommikust
Miłego dnia!	Jõvā pǟva! / Jõvvõ päuvõ!	Ilusat päeva!
Dziękuję!	Tienū!	Tänan
Szczęśliwego Nowego Roku!	Vȯndzist Ūdāigastõ!	Head Uut Aastat!
jeden	ikš	üks
dwa	kakš	kaks
trzy	kuolm	kolm
cztery	nēļa	neli
pięć	vīž	viis
sześć	kūž	kuus
siedem	seis	seitse
osiem	kōdõks	kaheksa
dziewięć	īdõks	üheksa
dziesięć	kim	kümme

↑ Death of a language: last ever speaker of Livonian passes away aged 103
↑ Daniel Mario Abondolo: The Uralic languages. London: Routledge, 1998, s. 96. ISBN 0-415-08198-X.

Uwagi

↑ Dosłownie oznacza to "oby ci starczyło chleba" i jest związane z estońską kulturą jedzenia chleba wraz z innymi potrawami, stąd brak wyraźnego związku z liwską wersją.

Zobacz też

Liwowie

[1] Death of a language: last ever speaker of Livonian passes away aged 103

[2] Daniel Mario Abondolo: The Uralic languages. London: Routledge, 1998, s. 96. ISBN 0-415-08198-X.

[3] Dosłownie oznacza to "oby ci starczyło chleba" i jest związane z estońską kulturą jedzenia chleba wraz z innymi potrawami, stąd brak wyraźnego związku z liwską wersją.

[1]

[2]

[nota 1]

@@ Linia 15: / Linia 15: @@
 '''Język liwski''' (inna nazwa: '''język liwoński''') '''līvõ kēļ''', także '''rāndakēļ''' ("język z wybrzeża") – [[język (mowa)|język]] [[języki ugrofińskie|ugrofiński]], podrupy [[języki fińskie|fińskiej]] z [[języki uralskie|rodziny uralskiej]], blisko spokrewniony z [[język estoński|estońskim]].
+Liwski jest [[język wymarły|językiem wymarłym]]. Ostatnia osoba, dla której był językiem ojczystym - Grizelda Kristiņa - zmarła 2 czerwca 2013 w [[Kanada|Kanadzie]] w wieku 103 lat<ref>[http://www.thetimes.co.uk/tto/news/world/europe/article3782596.ece Death of a language: last ever speaker of Livonian passes away aged 103]</ref>. Obecnie liwski używany jest jeszcze przez kilkadziesiąt osób należących do narodu [[Liwowie|Liwów]], zamieszkujących kilka wsi w północno-zachodnim skrawku [[Łotwa|Łotwy]], jednak jest on dla nich językiem wyuczonym.
-Obecnie używany przez kilkadziesiąt osób należących do narodu [[Liwowie|Liwów]], zamieszkujących kilka wsi w północno-zachodnim skrawku [[Łotwa|Łotwy]]. Język ten jedynie dla kilku osób (spośród ok. 250 uznających się za [[Liwowie|Liwów]]) jest językiem ojczystym,; dla kolejnych kilkudziesięciu (40-50) jest to język wyuczony. Język liwski w XII wieku używany był na ok. 70% terytorium obecnej [[Łotwa|Łotwy]], a do końca średniowiecza obszar ten zmalał do 10% (w części północnej tego kraju) i stale zmniejszał swój zasięg na skutek wypierania go przez [[język łotewski]]. Liwski znalazł się na granicy wymarcia już w poł. [[XIX wiek|XIX]] w., jednak starania o jego zachowanie podjęte przez badaczy (głównie fińskich) pozwoliły mu przetrwać do wieku [[XX wiek|XX]]. Pewne odrodzenie języka liwskiego nastąpiło w okresie międzywojennym, gdy rząd niepodległej [[Łotwa|Łotwy]] czynił starania o zachowanie kultury i języka [[Liwowie|Liwów]]. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] język liwski nie cieszył się żadnymi względami władz i, z racji posiadania niewielu użytkowników, coraz bardziej zmniejszał swój zasięg. Po odzyskaniu niepodległości przez [[Łotwa|Łotwę]], władze tego kraju podjęły starania o odrodzenie tego języka. Nauczany jest on w szkołach, a także wykładany na uniwersytecie w [[Ryga|Rydze]]. Prawdopodobnie jednak starania o zachowanie tego języka są spóźnione, ponieważ nawet jedyne czasopismo [[Liwowie|Liwów]] wydawane jest w [[język łotewski|języku łotewskim]]. Do zapisu języka liwskiego stosowany jest zmodyfikowany [[alfabet łaciński]].
+Język liwski w XII wieku używany był na ok. 70% terytorium obecnej [[Łotwa|Łotwy]], a do końca średniowiecza obszar ten zmalał do 10% (w części północnej tego kraju) i stale zmniejszał swój zasięg na skutek wypierania go przez [[język łotewski]]. Liwski znalazł się na granicy wymarcia już w poł. [[XIX wiek|XIX]] w., jednak starania o jego zachowanie podjęte przez badaczy (głównie fińskich) pozwoliły mu przetrwać do wieku [[XX wiek|XX]]. Pewne odrodzenie języka liwskiego nastąpiło w okresie międzywojennym, gdy rząd niepodległej [[Łotwa|Łotwy]] czynił starania o zachowanie kultury i języka [[Liwowie|Liwów]]. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] język liwski nie cieszył się żadnymi względami władz i, z racji posiadania niewielu użytkowników, coraz bardziej zmniejszał swój zasięg. Po odzyskaniu niepodległości przez [[Łotwa|Łotwę]], władze tego kraju podjęły starania o odrodzenie tego języka. Nauczany jest on w szkołach, a także wykładany na uniwersytecie w [[Ryga|Rydze]]. Prawdopodobnie jednak starania o zachowanie tego języka są spóźnione, ponieważ nawet jedyne czasopismo [[Liwowie|Liwów]] wydawane jest w [[język łotewski|języku łotewskim]]. Do zapisu języka liwskiego stosowany jest zmodyfikowany [[alfabet łaciński]].
 == Alfabet ==
@@ Linia 105: / Linia 107: @@
 {{DEFAULTSORT:Liwski}}
 [[Kategoria:Języki ugrofińskie]]
-[[Kategoria:Języki zagrożone w Europie]]
+[[Kategoria:Języki wymarłe]]
 [[Kategoria:Liwowie]]