Gniezdowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Cmentarzysko Wikingów: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne merytoryczne
Linia 31: Linia 31:
Przed [[I wojna światowa|I wojną światową]] Gniezdowo wraz z lasem katyńskim należało do rodziny Koźlińskich. W [[XIX wiek]]u Piotr Koźliński ożenił się z Leokadią Lefftreu, która była córką dyrektora angielskiej firmy budującej linie kolejowe m.in. w Rosji. Na mocy [[intercyza|intercyzy]] Gniezdowo i Katyń stały się współwłasnością brytyjską<ref>[[Tadeusz Kisielewski|Tadeusz A. Kisielewski]], Zabójcy. Widma wychodzą z cienia, Poznań 2006, s. 40.</ref>.
Przed [[I wojna światowa|I wojną światową]] Gniezdowo wraz z lasem katyńskim należało do rodziny Koźlińskich. W [[XIX wiek]]u Piotr Koźliński ożenił się z Leokadią Lefftreu, która była córką dyrektora angielskiej firmy budującej linie kolejowe m.in. w Rosji. Na mocy [[intercyza|intercyzy]] Gniezdowo i Katyń stały się współwłasnością brytyjską<ref>[[Tadeusz Kisielewski|Tadeusz A. Kisielewski]], Zabójcy. Widma wychodzą z cienia, Poznań 2006, s. 40.</ref>.


Stacja kolejowa w Gniezdowie znajdowała się ok. 3&nbsp;km w linii prostej od miejsca egzekucji polskich oficerów z obozu jenieckiego w [[Kozielsk]]u, którzy w 1940 roku zostali zamordowani w [[Zbrodnia katyńska|Katyniu]] przez [[NKWD]] na polecenie [[Biuro Polityczne KC KPZR|Biura Politycznego]] KC [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]]<ref name="modus operandi">M. Synoradzki, J. Grodecki, V. Plewak [http://katyn.org.au/polish/katynpopolsku.html ''Katyń. Modus operandi''] {{lang|pl}} katyn.org.au [dostęp 2011-08-11]</ref>. Polaków przywożono pociągami na stację kolejową w Gniezdowie i stąd transportowano na miejsce straceń karetkami więziennymi lub autobusami o zamalowanych oknach<ref name="modus operandi"/>. Według relacji rosyjskich świadków zebranych w 1943 roku przez [[Józef Mackiewicz|Józefa Mackiewicza]], w trakcie każdego transportu więźniów do Gniezdowa dwa lub trzy wagony z jeńcami podstawiano na krótki ślepy tor na północnej stronie stacji, z boku; kiedy więźniowie przechodzili z wagonów do autobusów więziennych typu "[[czornyj woron]]", teren był otoczony kordonem funkcjonariuszy NKWD z bronią gotową do strzału<ref>[[Józef Mackiewicz]], ''Sprawa mordu katyńskiego'', Londyn 2009, str. 190–192. {{ISBN|978-0-907652-65-6}}</ref>. W latach [[1999]]–[[2000]] na terytorium Gniezdowa wzniesiono [[Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu]].
Stacja kolejowa w Gniezdowie znajdowała się ok. 3&nbsp;km w linii prostej od miejsca egzekucji polskich oficerów z obozu jenieckiego w [[Kozielsk]]u, którzy w 1940 roku zostali zamordowani w [[Zbrodnia katyńska|Katyniu]] przez [[NKWD]] na polecenie [[Biuro Polityczne KC KPZR|Biura Politycznego]] KC [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]]<ref name="modus operandi">M. Synoradzki, J. Grodecki, V. Plewak [http://katyn.org.au/polish/katynpopolsku.html ''Katyń. Modus operandi''] {{lang|pl}} katyn.org.au [dostęp 2011-08-11]</ref>. Polaków przywożono pociągami na stację kolejową w Gniezdowie i stąd transportowano na miejsce straceń karetkami więziennymi lub autobusami o zamalowanych oknach<ref name="modus operandi"/>. Według relacji rosyjskich świadków zebranych w 1943 roku przez [[Józef Mackiewicz|Józefa Mackiewicza]], w trakcie każdego transportu więźniów do Gniezdowa dwa lub trzy wagony z jeńcami podstawiano na krótki ślepy tor na północnej stronie stacji, z boku; kiedy więźniowie przechodzili z wagonów do autobusów więziennych typu "[[czornyj woron]]", teren był otoczony kordonem funkcjonariuszy NKWD z bronią gotową do strzału<ref>[[Józef Mackiewicz]], ''Sprawa mordu katyńskiego'', Londyn 2009, str. 190–192. {{ISBN|978-0-907652-65-6}}</ref>. W latach [[1999]]–[[2000]] na terytorium Gniezdowa urządzono [[Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu]].


W lipcu 1941 roku na stanowisku dowodzenia obroną Smoleńska, które znajdowało się w Gniezdowie, przebywali marszałek ZSRR [[Siemion Timoszenko]], dowódca [[Front Zachodni (1941)|Frontu Zachodniego]], i jego oficer polityczny [[Nikita Chruszczow]]<ref>[[Andrzej Przewoźnik]], Jolanta Adamska: Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa 2010, str. 269. {{ISBN|978-83-247-2036-1}}</ref>.
W lipcu 1941 roku na stanowisku dowodzenia obroną Smoleńska, które znajdowało się w Gniezdowie, przebywali marszałek ZSRR [[Siemion Timoszenko]], dowódca [[Front Zachodni (1941)|Frontu Zachodniego]], i jego oficer polityczny [[Nikita Chruszczow]]<ref>[[Andrzej Przewoźnik]], Jolanta Adamska: Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa 2010, str. 269. {{ISBN|978-83-247-2036-1}}</ref>.

Wersja z 13:23, 17 sie 2017

Gniezdowo
Ilustracja
Gniezdowo, stacja kolejowa
Państwo

 Rosja

Obwód

 smoleński

Rejon

smoleński

Powierzchnia

3,33 km²

Wysokość

171 m n.p.m.

Populacja (2007)
• liczba ludności
• gęstość


349
104,8 os./km²

Nr kierunkowy

481

Kod pocztowy

214525

Położenie na mapie obwodu smoleńskiego
Mapa konturowa obwodu smoleńskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Multimedia w Wikimedia Commons

Gniezdowo[1] (ros. Гнёздово, Gniozdowo) – wieś w Rosji, w obwodzie smoleńskim, w rejonie smoleńskim[2], nad Dnieprem, 14 km na zachód od Smoleńska; stacja kolejowa[3], rezerwat archeologiczny[4].

Historia

Przed I wojną światową Gniezdowo wraz z lasem katyńskim należało do rodziny Koźlińskich. W XIX wieku Piotr Koźliński ożenił się z Leokadią Lefftreu, która była córką dyrektora angielskiej firmy budującej linie kolejowe m.in. w Rosji. Na mocy intercyzy Gniezdowo i Katyń stały się współwłasnością brytyjską[5].

Stacja kolejowa w Gniezdowie znajdowała się ok. 3 km w linii prostej od miejsca egzekucji polskich oficerów z obozu jenieckiego w Kozielsku, którzy w 1940 roku zostali zamordowani w Katyniu przez NKWD na polecenie Biura Politycznego KC WKP(b)[6]. Polaków przywożono pociągami na stację kolejową w Gniezdowie i stąd transportowano na miejsce straceń karetkami więziennymi lub autobusami o zamalowanych oknach[6]. Według relacji rosyjskich świadków zebranych w 1943 roku przez Józefa Mackiewicza, w trakcie każdego transportu więźniów do Gniezdowa dwa lub trzy wagony z jeńcami podstawiano na krótki ślepy tor na północnej stronie stacji, z boku; kiedy więźniowie przechodzili z wagonów do autobusów więziennych typu "czornyj woron", teren był otoczony kordonem funkcjonariuszy NKWD z bronią gotową do strzału[7]. W latach 1999–2000 na terytorium Gniezdowa urządzono Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu.

W lipcu 1941 roku na stanowisku dowodzenia obroną Smoleńska, które znajdowało się w Gniezdowie, przebywali marszałek ZSRR Siemion Timoszenko, dowódca Frontu Zachodniego, i jego oficer polityczny Nikita Chruszczow[8].

Cmentarzysko Wikingów

W rejonie Gniezdowa znajduje się siedem skupisk cmentarzysk kurhanowych z IX–X wieku n.e., składające się z około 3 - 5 tys. kurhanów usypanych na miejscu spalenia zwłok[9]. Łączna ilość kurhanów nie jest jasna, ponieważ znaczna część z nich została zniszczona podczas budowy linii kolejowej, a także podczas rozbudowy dwóch żwirowni. Jako pierwszy badania w Gniezdowie przeprowadził w 1874 roku polski archeolog Michał Kuściński z Lepela, który rozkopał 18 kurhanów. W kurhanach znaleziono liczne pochówki zawierające przedmioty pochodzenia skandynawskiego (naszyjniki żelazne z przywieszonymi młotka­mi Thora, miecz z napisem napisem "ULFBERHT", zapinki żółwiowate[10]) lub też wykonane z wykorzystaniem skandynawskich stylów zdobniczych oraz słowiańską ceramikę. Znaleziono także pochówki typowo skandynawskie (zwłoki spalone w łodziach)[9]. Niektórzy autorzy uznawali średniowieczne Gniezdowo za kolonię szwedzką[11]. Na terenie dawnego cmentarzyska w Gniezdowie znajduje się rezerwat archeologiczny[4]. W dnie doliny Dniepru znajdowała się duża osada związana z kompleksem osadniczym w Gniezdowie. Znaleziska z wieloletnich, prowadzonych od XIX wieku badań w Gniezdowie znajdują się głównie w Moskwie, a część w muzeum w Smoleńsku[12].

  1. ↑ W niektórych publikacjach poświęconych zbrodni katyńskiej oprócz nazwy "Gniezdowo" stosowana jest również nazwa "Gniazdowa", por. Zdzisław Stahl, Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów, Londyn 1950, str. 147 [1].
  2. ↑ Gniezdowo w serwisie bankgorodov.ru (ros.) bankgorodov.ru [dostęp 2011-08-11]
  3. ↑ Железнодорожная станция Гнездово (ros.) voronezhgid.ru [dostęp 2011-08-11]
  4. ↑ a b Гнёздовский археологический комплекс (Гнёздово) (ros.) gnezdowo.com [dostęp 2011-08-11]
  5. ↑ Tadeusz A. Kisielewski, Zabójcy. Widma wychodzą z cienia, Poznań 2006, s. 40.
  6. ↑ a b M. Synoradzki, J. Grodecki, V. Plewak Katyń. Modus operandi (pol.) katyn.org.au [dostęp 2011-08-11]
  7. ↑ Józef Mackiewicz, Sprawa mordu katyńskiego, Londyn 2009, str. 190–192. ISBN 978-0-907652-65-6
  8. ↑ Andrzej Przewoźnik, Jolanta Adamska: Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa 2010, str. 269. ISBN 978-83-247-2036-1
  9. ↑ a b Hasło "Gniezdowo", Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, tom. IV, Warszawa 1963, str. 290
  10. ↑ https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/7739/1/04_M_M_Blombergowa_MICHA%C5%81%20KU%C5%9ACI%C5%83SKI%20-%20PIERWSZY%20BADACZ%20GNIEZDOWA_29-37.pdf
  11. ↑ Henryk Łowmiański: Zagadnienie roli Normanów w genezie państw słowiańskich, Warszawa 1957, str. 80
  12. ↑ r, Gniezdowo [online], Gunthera miejsce w sieci, 3 sierpnia 2015 [dostęp 2017-08-17].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gniezdowo&oldid=50136299”