Kościół Świętej Katarzyny w Wilnie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Galeria: drobne redakcyjne |
merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|data dekretu = |
|data dekretu = |
||
|dekret wydał = |
|dekret wydał = |
||
|data rozpoczęcia budowy = 1619 |
|data rozpoczęcia budowy = 1619 (drewniany), 1670 (murowany) |
||
|data zakończenia budowy = |
|data zakończenia budowy = 1694;<br />(1741–1773 przebudowa) |
||
|data konsekracji = |
|data konsekracji = 1703 |
||
|data zamknięcia = |
|data zamknięcia = |
||
|aktualne przeznaczenie = |
|aktualne przeznaczenie = |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|data reaktywacji = |
|data reaktywacji = |
||
|poprzednie wyznanie = |
|poprzednie wyznanie = |
||
|fundator = |
|fundator = Jan Karol Chodkiewicz, Jan Feliks Pac |
||
|zniszczona przez = |
|zniszczona przez = |
||
|plan świątyni = |
|plan świątyni = |
||
| Linia 66: | Linia 66: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Kościół św. Katarzyny w [[Wilno|Wilnie]]''' – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (''Vilniaus gatve'') w środkowej części miasta, na północ od starówki. |
'''Kościół św. Katarzyny w [[Wilno|Wilnie]]''' – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (''Vilniaus gatve'') w środkowej części miasta, na północ od starówki. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Drewniany kościół i murowany [[klasztor]] zostały wzniesione w latach [[1619]]–[[1622]] z fundacji hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]] dla [[benedyktynki|zakonu sióstr |
Drewniany kościół i murowany [[klasztor]] zostały wzniesione w latach [[1619]]–[[1622]] z fundacji hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]] dla [[benedyktynki|zakonu sióstr benedyktynek]] przybyłych do Wilna z [[Nieśwież]]a. Benedyktynkom reformy chełmińskiej [[Magdalena Mortęska|Matki Magdaleny Mortęskiej]], przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska<ref name=":0">Bartłomiej Kaczorowski, ''Zabytki Starego Wilna'', Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88</ref>. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w [[1655]] roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą<ref name=":0" />. [[Kolator|Fundatorem]] odbudowy świątyni był podkomorzy wileński [[Feliks Pac]] [[Gozdawa (herb szlachecki)|herbu Gozdawa]], którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę<ref name="walejko">{{Cytuj książkę | nazwisko = Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz) | imię = Krzysztof | tytuł = Praktyczny przewodnik po Wilnie | wydawca = Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko" | data = Suwałki 2003 | strony = 88-89 | isbn = 8391897826}}</ref>. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas [[III wojna północna|III wojny północnej]]<ref name=":0" />. |
||
Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował [[Jan Krzysztof Glaubitz]], dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia [[nowicjat]]u, co skazywało go na wymarcie<ref name=":0" />. Zakaz ten zniesiono po [[Manifest październikowy 1905|ukazie tolerancyjnym w 1905]] i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze [[Opactwo św. Wojciecha w Staniątkach|Staniątek pod Krakowem]]. Od 1918 do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki<ref name=":0" />. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na [[Więzienie na Łukiszkach|Łukiszkach]], w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów{{r|walejko}}. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej. |
|||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
Wersja z 13:50, 17 kwi 2018
 Kościół św. Katarzyny w Wilnie (z widocznym pomnikiem S. Moniuszki) | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wilna  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||||||||||||||||
 54°40′54,40″N 25°16′52,40″E/54,681778 25,281222
| |||||||||||||||||||
Kościół św. Katarzyny w Wilnie – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (Vilniaus gatve) w środkowej części miasta, na północ od starówki.
Historia
Drewniany kościół i murowany klasztor zostały wzniesione w latach 1619–1622 z fundacji hetmana Jana Karola Chodkiewicza dla zakonu sióstr benedyktynek przybyłych do Wilna z Nieświeża. Benedyktynkom reformy chełmińskiej Matki Magdaleny Mortęskiej, przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska[1]. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w 1655 roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą[1]. Fundatorem odbudowy świątyni był podkomorzy wileński Feliks Pac herbu Gozdawa, którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę[2]. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas III wojny północnej[1].
Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował Jan Krzysztof Glaubitz, dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po powstaniu styczniowym klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia nowicjatu, co skazywało go na wymarcie[1]. Zakaz ten zniesiono po ukazie tolerancyjnym w 1905 i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze Staniątek pod Krakowem. Od 1918 do wybuchu II wojny światowej siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki[1]. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na Łukiszkach, w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów[2]. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej.
Architektura
Wnętrze
Wnętrze kościoła jest pokryte stiukami, znajduje się tu szereg posągów (wiele nowych), nowy ołtarz główny ze zdobiącymi go wielkimi rzeźbami autorstwa Józefa Woszczyńskiego i okna w nawie górnej. Kościół ma kształt wysokiego prostokątnego czworoboku z wysoką absydą i dwiema wysokimi wieżami po obu stronach fasady. Wnętrze kościoła ozdabiała kolekcja obrazów nabytych przez siostry benedyktynki, pędzla Szymona Czechowicza.
Zewnątrz
Do kościoła przylega Kaplica Opatrzności Bożej, będąca arcydziełem architektury barokowej. Z zewnątrz ma kształt sześciokąta, wewnątrz zaś półkola. Wnętrze zdobią rzeźby dłuta Jana i Józefa Hedlów.
Obok wejścia do świątyni znajduje się pomnik polskiego kompozytora Stanisława Moniuszki, dłuta Bolesława Bałzukiewicza, ustawiony tutaj w 1922.
W pobliżu apsydy stoi pomnik poetki Salomėji Nėris, dłuta Vladasa Vildziunasa z 1973 roku[3].
Galeria
-
Kościół w XIX w., Napoleon Orda -
Apsyda kościoła, część budynku byłego klasztoru i szkolne boisko w miejscu klasztornego sadu -
Kaplica Opatrzności Bożej -
Figury św. Benedykta i św. Katarzyny -
Popiersie Stanisława Moniuszki -
Bibliografia
- Juliusz Kłos, Wilno. Przewodnik krajoznawczy Juliusza Kłosa, Prof. Uniwersytetu St. Batorego. Wydanie trzecie poprawione po zgonie autora, Wilno 1937, s. 214-215
Przypisy
- ↑ a b c d e Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki Starego Wilna, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88
- ↑ a b Krzysztof Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz): Praktyczny przewodnik po Wilnie. Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko", Suwałki 2003, s. 88-89. ISBN 83-918978-2-6.
- ↑ Kościół Św. Katarzyny i klasztor Benedyktynek | miasto Wilno okręg wileński [online], www.radzima.org [dostęp 2015-12-17].
