Postgotyk

Widok na prezbiterium kościoła dominikanów w Warszawie z 1606

Kościół norbertanek w Krakowie

Collegium Nowodworskiego w Krakowie

Postgotyk (lub pogotyk) – stosowany od schyłku XVI wieku styl architektoniczny odwołujący się do architektury gotyckiej, mający cechy historyzmu, czyli świadomego nawiązywania do dawnych form architektonicznych, pomimo popularności stylu renesansowego, a następnie barokowego. Postgotyk nie był przejawem zapóźnienia stylowego, ale świadomym nawiązaniem do przeszłości.

Westfalia:

Przykładem postgotyku jest grupa kościołów zakonu jezuitów wzniesionych na terenie Nadrenii około roku 1600, np. kościół St. Petri w Münster, który zaprojektował Johann Roßkott.

Królestwo Polskie:

Na terenie Polski kościół dominikanów w Warszawie z lat 1605-1606, kościół klasztoru norbertanek na Salwatorze w Krakowie przebudowany po 1596 roku, oraz niewielki kościół Najświętszego Salwatora w Krakowie. Na Kresach przykładem postgotyku jest kościół św. Trójcy w Podhajcach z lat 1621- ok. 1635, kościół św. Trójcy w Międzybożu, kościół dominikanów w Złotym Potoku (po 1631), kościół św. Mikołaja w Bóbrce pod Lwowem, cerkiew św. Spasa na Berestowie w Kijowie (po 1638). Za postgotyckie w polskiej architekturze świeckiej można uznać sterczyny na Kolegium Nowodworskiego w Krakowie.

Królestwo Czeskie:

Nawrót do gotyku w Czechach w XVIII wieku określany jest w tym kraju jako barokowy gotyk, który pojawił się wraz z rekatolicyzacją ziem czeskich. Przykładem jest kościół Wniebowzięcia NM Panny (1703–1707), kostnica w Sedlcu, kościół klasztorny w miejscowości Želiv, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny dla klasztoru w Kladrubach, który zaprojektował Jan Blažej Santini-Aichel.

Mołdawia:

Cerkiew pw. Objawienia Pańskiego w Suczawicy z 1581 roku ufundowany przez Szymona Mohyłę.

Bibliografia

• Kurzej M., Kościół parafialny p.w. św. Małgorzaty Antiocheńskiej w Zborowie na Szaryszu: przyczynek do dyskusji nad zjawiskiem postgotyku w Europie Środkowej, Wydawnictwo Universitas, Modus: prace z historii sztuki, Rocznik 2004, Tom 5, ISSN 1641-9715.
• Zaucha Tomasz, Tradycja gotycka w architekturze sakralnej ziem ruskich Korony od końca XVI do połowy XVII wieku, Wydawca: Uniwersytet Jagielloński, 2010.