Henryk Jerzy Chmielewski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Anulowanie wersji 73739576 autorstwa 194.180.108.16 (dyskusja)
Znacznik: Anulowanie edycji
Znaczniki: Wycofane usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 35: Linia 35:


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Urodził się i mieszkał w [[Kamienica (architektura)|kamienicy]] nazywanej Piwnicą Gdańską przy ul. [[Ulica Nowomiejska w Warszawie|Nowomiejskiej]] 18/20 m. 7 w Warszawie{{odn|Chmielewski|1999|s=24, 34}}. Zniszczony w 1944 budynek nie został odbudowany po [[II wojna światowa|wojnie]] (na jego miejscu znajduje się zrekonstruowany [[Barbakan w Warszawie|Barbakan]])<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.warszawa1939.pl/obiekt/nowomiejska-18 |tytuł = Nowomiejska 18/20. Dawna „Piwnica Gdańska” |opublikowany = Warszawa 1939 |data dostępu = 2017-02-19}}</ref>. W latach 1930–1936 uczęszczał do Publicznej Szkoły Powszechnej nr 3 przy ul. [[Ulica Rybaki w Warszawie|Rybaki]] 32{{odn|Chmielewski|1999|s=71}}<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Mączewski |imię = Ryszard |tytuł = Warszawa między wojnami |wydawca = Księży Młyn |miejsce = Łódź |data = 2009 |strony = 124 |isbn = 978-83-61253-51-8}}</ref>. W 1936 rozpoczął naukę w prywatnym męskim Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego Towarzystwa Przyjaciół Polskich Szkół Średnich przy ul. [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]] 150{{odn|Chmielewski|1999|s=141}}<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Mączewski |imię = Ryszard |tytuł = Warszawa między wojnami |wydawca = Księży Młyn |miejsce = Łódź |data = 2009 |strony = 125 |isbn = 978-83-61253-51-8}}</ref>. Był członkiem 70. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej{{odn|Chmielewski|1999|s=158}}.


Opuścił miasto 7 września 1939, po radiowym apelu [[Roman Umiastowski|Romana Umiastowskiego]], i dotarł do [[Łuków|Łukowa]]{{odn|Chmielewski|1999|s=168, 170}}. Wrócił do Warszawy w październiku 1939{{odn|Chmielewski|1999|s=177, 182}}.

W marcu 1943 złożył przysięgę i został żołnierzem [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]. Otrzymał pseudonim „Jupiter”{{odn|Chmielewski|1999|s=202}}. We wrześniu 1943 rozpoczął naukę w nowo uruchomionej Państwowej Szkole Budownictwa{{odn|Chmielewski|1999|s=202}}. W czasie [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] był żołnierzem w stopniu starszego strzelca w szeregach [[7 Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej|7 pułku piechoty AK „Garłuch”]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Rozwadowski (red. nauk.) |imię = Piotr |tytuł = Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 5 |wydawca = Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945” |miejsce = Warszawa |data = 2002 |strony = 98 |isbn = 83-11-09579-5}}</ref>. Najważniejszym zadaniem pułku było opanowanie lotniska na [[Lotnisko Chopina w Warszawie|Okęciu]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Rozwadowski (red. nauk.) |imię = Piotr |tytuł = Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1 |wydawca = Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945” |miejsce = Warszawa |data = 2002 |strony = 164 |isbn = 83-11-10124-8}}</ref>. Atak został jednak odwołany. W dniach [[Kalendarium powstania warszawskiego – 1 sierpnia|1]] i [[Kalendarium powstania warszawskiego – 2 sierpnia|2 sierpnia 1944]] część żołnierzy „Garłucha” poległa lub została wzięta do niewoli (w tym 1 sierpnia Henryk Chmielewski)<ref>{{Cytuj stronę |url = http://wyborcza.pl/7,75398,21924576,papcio-chmiel-konczy-94-lata-posluchajcie-jego-wspomnien.html |tytuł = Papcio Chmiel kończy 94 lata. Posłuchajcie jego wspomnień |nazwisko = Wojtczuk |imię = Michał |nazwisko2 = Urzykowski |imię2 = Tomasz |data = 7 czerwca 2017 |opublikowany = Gazeta Stoleczna |data dostępu = 2017-06-19}}</ref>, większości udało się jednak wycofać lub rozproszyć po okolicy<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Rozwadowski (red. nauk.) |imię = Piotr |tytuł = Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1 |wydawca = Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945” |miejsce = Warszawa |data = 2002 |strony = 165–166 |isbn = 83-11-10124-8}}</ref>.

Z powodu zniszczenia lewobrzeżnej Warszawy, w 1945 zamieszkał przy ul. [[Ulica Nawrot w Łodzi|Nawrot]] 8&nbsp;m. 15 w [[Łódź|Łodzi]]{{odn|Chmielewski|1999|s=255}}. W marcu 1945 rozpoczął pracę w Centralnym Zarządzie Przemysłu Włókienniczego jako kreślarz w Wydziale Technicznym oraz rozpoczął naukę w drugiej klasie licealnej prywatnego Gimnazjum im. Duczymińskiego{{odn|Chmielewski|1999|s=259}}. W lipcu 1945 został powołany do [[Ludowe Wojsko Polskie|wojska]]{{odn|Chmielewski|1999|s=265}}. Służył w [[Toruń|Toruniu]]{{odn|Chmielewski|1999|s=268}}.

Karierę graficzną rozpoczął w wojsku, od opieki nad gazetką. Po przejściu do cywila w sierpniu 1947{{odn|Chmielewski|1999|s=294}} pracował jako rysownik, początkowo w „Świecie Przygód”, następnie w „[[Świat Młodych|Świecie Młodych]]”. W latach 1950–1956 studiował na [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|Akademii Sztuk Plastycznych w Warszawie]] na Wydziale Grafiki. Był autorem kontynuacji serii [[komiks]]owej „Sierżant King z królewskiej konnicy” (1947) oraz komiksów własnego pomysłu „Sadełko i Szczudełko” (1948), „Witek sprytek” (1955–1957) i „Cyrk Bum Tarara” (1957).

Szerzej znany z bardzo popularnej, ukazującej się od 1957, serii komiksów „[[Tytus, Romek i A’Tomek]]”, która rozeszła się łącznie w wielomilionowym nakładzie. Przez wiele lat pracował w czasopiśmie „[[Świat Młodych]]”, w którym publikował kolejne odcinki. W latach 1989–1990 powstały dwa dziesięciominutowe odcinki serialu animowanego pt. „Narodziny Tytusa” oraz „Edukacja”. Dwanaście lat później na podstawie scenariusza wyłonionego w drodze konkursu powstał pełnometrażowy [[film animowany]] ''[[Tytus, Romek i A’Tomek wśród złodziei marzeń]]''. Do maja 2010 ukazało się 31 części serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek” oraz książki ''W odwiedziny do rodziny''. Napisał też autobiografię ''Urodziłem się w Barbakanie'' (1999, późniejsze wydanie miało tytuł ''Tarabanie w Barbakanie'') oraz jej kontynuacje, ''Tytus zlustrowany'' (2007, późniejsze wydanie pod tytułem ''Żywot człeka zmałpionego''). Jest również autorem ilustracji do książki [[Barbara Tylicka|Barbary Tylickiej]] ''Generał Ciupinek''. W styczniu 2005 premierę miała gra komputerowa ''Tytus, Romek i A’Tomek – Armia zbuntowanych robotów''{{fakt|data=2017-11}}. W 2009 [[Poczta Polska]] wprowadziła do obiegu znaczki pocztowe z Tytusem, Romkiem i A’Tomkiem, a także kolekcjonerską kopertę FDC. Pod koniec 2010 wydawnictwo Agora wydało słuchowisko CD na podstawie XIII księgi przygód „Tytusa, Romka i A’Tomka” – „Wyprawa na wyspy nonsensu” – z dołączoną książeczką z rysunkami Papcia Chmiela, a Poczta Polska wydała w wersji limitowanej kalendarz na rok 2011 – ''4 pory uśmiechu'' z ilustracjami narysowanymi m.in. przez Chmielewskiego. W maju 2011 została wydana książka autorstwa Chmielewskiego pt. ''Witek sprytek i inne opowieści''. W 2015 wydawnictwo Egmont wydało grę planszową ''Tytus, Romek i A’Tomek'', a wydawnictwo Prószyński i S-ka – komiks ''Elemelementarz''. W latach 2009–2020 kontynuował serię ''Tytus, Romek i A’Tomek w postaci dziesięciu albumów historycznych.''

Za swoją twórczość 30 września 1973 roku w Operetce Warszawskiej został uhonorowany Orderem Uśmiechu{{odn|Chmielewski|2016|s=164}}. W 2005 był członkiem Honorowego Komitetu [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] w wyborach prezydenckich. W 2006 wspierał kampanię [[Kazimierz Marcinkiewicz|Kazimierza Marcinkiewicza]] w wyborach na prezydenta stolicy. W 2007 poparł [[Prawo i Sprawiedliwość]] w wyborach parlamentarnych i zasiadał w Komitecie Honorowego Poparcia PiS<ref>{{Cytuj |tytuł = Wyborcza.pl |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = warszawa.wyborcza.pl |url = https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,24873195,96-lat-pacia-chmiela-tworcy-legendarnych-komiksow.html?disableRedirects=true}}</ref>. 31 maja 2007 został odznaczony [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]<ref name="Gloria Artis">{{cytuj stronę |url = http://wiadomosci.wp.pl/gloria-artis-za-tytusa-nerwosolka-oraz-kajka-i-kokosza-6036616339293313a |tytuł = Gloria Artis za Tytusa, Nerwosolka oraz Kajka i Kokosza |data = 31 maja 2007 |data dostępu = 2012-12-18}}</ref>. Podczas uroczystości z okazji 65. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, 2 sierpnia 2009 w Parku Wolności, odznaczony [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski]] za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju polskiej kultury<ref name="Order OP2009">{{cytuj stronę |url = http://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,666,prezydent-odznaczyl-uczestnikow-powstania,2.html |tytuł = Prezydent odznaczył uczestników Powstania |data = 2 sierpnia 2009 |opublikowany = prezydent.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20171222052333/http://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,666,prezydent-odznaczyl-uczestnikow-powstania,2.html |zarchiwizowano = 2017-12-22 |data dostępu = 2012-12-18}}</ref>. 17 lipca 2013 w Biurze Rady m.st. Warszawy przewodnicząca Rady [[Ewa Malinowska-Grupińska]] wręczyła rysownikowi [[Zasłużony dla Warszawy|wyróżnienie „Zasłużony dla Warszawy”]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.radawarszawy.um.warszawa.pl/aktualnosci/Strony/ZasluzonydlamstWarszawylipiec2013.aspx |tytuł = Zasłużony dla m.st. Warszawy |opublikowany = radawarszawy.um.warszawa.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20171222051317/http://www.radawarszawy.um.warszawa.pl/aktualnosci/Strony/ZasluzonydlamstWarszawylipiec2013.aspx |zarchiwizowano = 2017-12-22}} Witryna Rady Warszawy [dostęp 16 marca 2017].</ref>. W 2019 otrzymał z rąk [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydenta RP]] [[Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości]]<ref>{{Cytuj |url = https://www.tvp.info/41218904/papcio-chmiel-odznaczony-medalem-stulecia-odzyskanej-niepodleglosci |tytuł = Papcio Chmiel odznaczony Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości |opublikowany = tvp.info |język = pl |data dostępu = 2020-06-09}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://www.prezydent.pl/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,370,medal-stulecia-odzyskanej-niepodleglosci-dla-henryka-chmielewskiego.html |tytuł = Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości dla Henryka Chmielewskiego |opublikowany = prezydent.pl |język = pl |data dostępu = 2020-06-09}}</ref>. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego<ref name=":0" />.
{{Wikinews|Zmarł Henryk Jerzy Chmielewski}}

[[Plik:Henryk Jerzy Chmielewski grób.jpg|mały|Grób Henryka Jerzego Chmielewskiego na [[Cmentarz Bródnowski|cmentarzu Bródnowskim]]]]
Zmarł w nocy z 21 na 22 stycznia 2021 w [[Warszawa|Warszawie]] w wieku 97 lat<ref>{{Cytuj |url = https://www.tysol.pl/a60097-Nie-zyje-Henryk-Jerzy-Chmielewski-popularny-Papcio-Chmiel-autor-Tytusa-Romka-i-A-39-Tomka |tytuł = Nie żyje Henryk Jerzy Chmielewski, popularny „Papcio Chmiel” autor „Tytusa, Romka i A’Tomka” |opublikowany = tysol.pl |język = pl |data dostępu = 2021-01-25}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Nie żyje Henryk Jerzy Chmielewski, ojciec serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek” |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = rp.pl |url = https://www.rp.pl/Kultura/210129818-Nie-zyje-Henryk-Jerzy-Chmielewski-ojciec-serii-komiksow-Tytus-Romek-i-ATomek.html |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = „Papcio Chmiel” nie żyje. Twórca komiksów o Tytusie, Romku i A’Tomku miał 97 lat – RMF24.pl |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = rmf24.pl |url = https://www.rmf24.pl/kultura/newsamp-papcio-chmiel-nie-zyje-tworca-komiksow-o-tytusie-romku-i-a-t,nId,5002645}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = „Papcio Chmiel” nie żyje. Ludzie kultury i polityki żegnają wybitnego artystę |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = kultura.onet.pl |url = https://kultura.onet.pl/wiadomosci/papcio-chmiel-nie-zyje-znani-zegnaja-henryka-jerzego-chmielewskiego/mz3e4z1}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Zmarł Jerzy Chmielewski. „Papcio Chmiel” miał 97 lat |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = tvp.info |url = https://www.tvp.info/51919594/jerzy-chmielewski-papcio-chmiel-nie-zyje-tytus-romek-i-atomek-mial-97-lat-tvp-info |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Czego nauczył nas Papcio Chmiel. Najlepsze cytaty z „Tytusa...” |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = wyborcza.pl |url = https://wyborcza.pl/7,75410,26712823,papcio-chmiel-pisal-ze-weseli-zyja-dluzej-zmarl-w-wieku-97.html?disableRedirects=true}}</ref>. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 10 lutego 2021 w Domu Pogrzebowym na Powązkach Wojskowych, po czym ciało Chmielewskiego zostało złożone w grobie rodzinnym na [[Cmentarz Bródnowski|cmentarzu Bródnowskim]] (kwatera 18D-6-5)<ref>{{Cytuj |autor = Anna Skalik |tytuł = Pogrzeb Papcia Chmiela. Warszawa z honorami żegna wybitnego rysownika. |data = 2021-02-10 |data dostępu = 2021-02-10 |opublikowany = radiozet.pl |url = https://web.archive.org/web/20210210190203/https://www.radiozet.pl/Rozrywka/Plotki/Pogrzeb-Papcia-Chmiela.-Warszawa-z-honorami-zegna-wybitnego-rysownika-GALERIA}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Papcio Chmiel: Ukazał się ostatni album o przygodch Tytusa, Romka i A’Tomka |data = 2021-02-10 |data dostępu = 2021-02-10 |opublikowany = eska.pl |url = https://www.eska.pl/warszawa/papcio-chmiel-ukazal-sie-ostatni-album-o-przygodch-tytusa-romka-i-atomka-aa-DLfx-GSFK-GSUf.html}}</ref>.

== Życie prywatne ==
[[Plik:Plakieta HJ Chmielewski Łódź Nawrot 8 2010.jpg|thumb|Tytus, Romek i A’Tomek i ich twórca na tablicy pamiątkowej przy [[Ulica Nawrot w Łodzi|ul. Nawrot]] 8 w [[Łódź|Łodzi]]]]
Jego ojcem był Józef Chmielewski (1879–1944), a matką Antonina z d. Mikonowicz (1884–1974). Miał dwie siostry: Wacławę (Ogrodowczyk 1910–1997) i Stanisławę (Ostrowską 1912–1975)<ref>{{Cytuj |url = http://www.tytusromekiatomek.pl/tytus-papcio-chmiel-3-42-1.html |tytuł = Tytus Romek i Atomek |opublikowany = Tytus, Romek i A’Tomek |data dostępu = 2015-12-01}}</ref>. Ojciec pracował jako woźny, a następnie kasjer w [[Bank Dyskontowy w Warszawie|Banku Dyskontowym]]{{odn|Chmielewski|1999|s=87}}.

W latach 1949–1974 (rozwód) był żonaty z Anną z domu Śliwińską, z którą miał dwójkę dzieci<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.fakt.pl/kobieta/plotki/papcio-chmiel-mial-slub-z-anna-sliwinska-byla-zona-kolegi-ze-szkoly/m1138e2 |tytuł = Papcio Chmiel: ożeniłem się z wdową po koledze powstańcu |data dostępu = 2021-01-09}}</ref>. Jego syn, [[Artur Bartłomiej Chmielewski]], jest pracownikiem [[Jet Propulsion Laboratory]] i w 2014 był menedżerem projektu [[Rosetta (sonda kosmiczna)|Rosetta]] z ramienia [[NASA]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://rosetta.jpl.nasa.gov/mission-facts/us-team/art-b-chmielewski |tytuł = Art B. Chmielewski |archiwum = https://web.archive.org/web/20141116104310/http://rosetta.jpl.nasa.gov/mission-facts/us-team/art-b-chmielewski |zarchiwizowano = 16 listopada 2014 |data dostępu = 2014-11-13}}</ref>. Córka, [[Monique Lehman]], jest artystką i twórczynią gobelinów<ref>{{Cytuj |tytuł = Monique Lehman |data dostępu = 2017-03-20 |opublikowany = Żony Hollywood |url = http://zonyhollywood.tvn.pl/bohaterki,2959,p/monique-lehman,3503.html |język = pl}}</ref>.

Mieszkał na [[Mokotów|Mokotowie]] przy ul. Modzelewskiego, a ostatnie lata życia przy ul. Ku Wiśle.

== Odznaczenia i nagrody ==
* Srebrny [[Krzyż Zasługi]] (1957)
* [[Krzyż Armii Krajowej]]
* [[Order Uśmiechu]] (1973)<ref>[https://web.archive.org/web/20160708161906/http://mzl.zgora.pl/2016/07/06/12572 ''Papcio Chmiel i Jego Podopieczni''] (opracowanie Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie), strona Muzeum Ziemi Lubuskiej [dostęp 2017-04-15].</ref><ref>[http://magazyn.wp.pl/artykul/henryk-jerzy-chmielewski-najlepsze-pomysly-wpadaly-w-nocy A. Napiórska, ''Henryk Jerzy Chmielewski: Najlepsze pomysły wpadały w nocy''] (zdjęcie), WP Magazyn [dostęp 2017-04-15].</ref>
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1978)
* [[Warszawski Krzyż Powstańczy]] (1983)
* Złoty [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]] (2007)
* [[Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”]]
* [[Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”]]
* Srebrny [[Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”]]
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (2009)<ref>{{Monitor Polski|2010|10|90}}.</ref>
* Złoty Łukowski Niedźwiedź (2011)
* Odznaka [[Zasłużony dla Warszawy]] (2013)
* [[Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości]] (2019)<ref>{{Cytuj |tytuł = Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości dla Henryka Chmielewskiego |data dostępu = 2019-02-08 |opublikowany = prezydent.pl |url = https://www.prezydent.pl/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,370,medal-stulecia-odzyskanej-niepodleglosci-dla-henryka-chmielewskiego.html}}</ref>
* Nagroda „Zasłużony dla komiksu polskiego” (2019)<ref>{{Cytuj stronę |url = https://pl.ign.com/warsaw-comic-con-v-edycja/22916/news/nagrody-zasluzony-dla-komiksu-polskiego-na-warsaw-comic-con |tytuł = NAGRODY „ZASŁUŻONY DLA KOMIKSU POLSKIEGO” NA WARSAW COMIC CON |data = 2019-06-03 |opublikowany = pl.ign.com |język = pl |data dostępu = 2019-07-03}}</ref>
* [[Order Orła Białego]] (pośmiertnie, 2021)<ref>{{Monitor Polski|2021|262}}.</ref><ref name=":0" />

== Upamiętnienie ==
[[Plik:Łuków, os. H. Sienkiewicza, mural przedstawiający Papcia Chmiela.jpg|thumb|Mural przedstawiający Henryka Jerzego Chmielewskiego na [[Osiedle Henryka Sienkiewicza (Łuków)|os. Henryka Sienkiewicza]] w [[Łuków|Łukowie]]]]
25 marca 2021 roku Rada Miejska w [[Słubice|Słubicach]] jednogłośnie zdecydowała o nazwaniu jednej z ulic w mieście imieniem Papcia Chmiela. To pierwsza tego typu inicjatywa w Polsce, zaś jej pomysłodawcą był dziennikarz Wojciech Obremski<ref>{{Cytuj |autor = Anna Moyseowicz |tytuł = Papcio Chmiel zyskał swoją pierwszą w Polsce ulicę! I to w Słubicach |czasopismo = Głos Wielkopolski |data = 26 marca 2021}}</ref>. W 2021 na ul. Do Studzienki w [[Gdańsk]]u powstał [[mural]] przedstawiający artystę wraz ze stworzonymi przez niego postaciami Tytusa, Romka i A’Tomka<ref>[https://www.gdansk.pl/wiadomosci/mural-upamietniajacy-papcia-chmiela-powstal-przy-ulicy-do-studzienki-stworzyl-go-znany-artysta,a,193340 Mural upamiętniający Papcia Chmiela powstał przy ulicy Do Studzienki. Stworzył go znany artysta].</ref>. Mural artysty posiada również Gorzów<ref>{{Cytuj |autor = Magdalena Marszałek |tytuł = Papcio Chmiel ma swój mural w Gorzowie! Można go zobaczyć na jednym z Filarów Sztuki |data = 2021-02-16 |data dostępu = 2023-02-18 |opublikowany = Gazeta Lubuska |url = https://gazetalubuska.pl/papcio-chmiel-ma-swoj-mural-w-gorzowie-mozna-go-zobaczyc-na-jednym-z-filarow-sztuki/ar/c1-15444393 |język = pl}}</ref>. W październiku 2022 mural przedstawiający Papcia Chmiela powstał też na ścianie bloku na [[Osiedle Henryka Sienkiewicza (Łuków)|os. Henryka Sienkiewicza]] w [[Łuków|Łukowie]]<ref name="Podlasie24">{{Cytuj stronę |url = http://podlasie24.pl//lukow/region/papcio-chmiel-zawital-do-lukowa-362bb.html |tytuł = Papcio Chmiel „zawitał” do Łukowa |opublikowany = Podlasie24.pl |data dostępu = 2022-10-17}}</ref>. W Łukowie jest też patronem ulicy<ref>{{Cytuj |tytuł = Łuków upamiętni Papcia Chmiela. Artysta będzie miał swoją ulicę |data = 2021-12-27 |data dostępu = 2023-02-18 |opublikowany = Polskie Radio Lublin |url = https://radio.lublin.pl/2021/12/lukow-upamietni-papcia-chmiela-artysta-bedzie-mial-swoja-ulice/ |język = pl}}</ref>. Imieniem Papcia Chmiela zostały nazwane Szkoły Podstawowe: nr 361 na warszawskiej Białołęce oraz nr 214 na warszawskich Bielanach<ref>{{Cytuj |tytuł = BIP Warszawa – oficjalny portal stolicy Polski |data dostępu = 2023-02-09 |opublikowany = bip.warszawa.pl |url = https://bip.warszawa.pl/NR/exeres/EBE6EA30-0F8C-44DC-A07D-465E6FCD38B2.htm |język = pl}}</ref>. W setną rocznicę urodzin artysty na ścianie budynku SP nr 361 odsłonięto mural poświęcony Papciowi<ref>{{Cytuj |tytuł = Mural Papcia Chmiela na Białołęce |data = 2023-05-23 |data dostępu = 2023-06-07 |opublikowany = Mieszkaniec |url = https://mieszkaniec.pl/mural-papcia-chmiela-na-bialolece/ |język = pl}}</ref>.

W Krakowie (u zbiegu alei Focha i ul. Królowej Jadwigi) powstał skwer imienia Papcia Chmiela<ref>{{Cytuj |autor = Anna Piątkowska |tytuł = Twórca Tytusa, Romka i A’Tomka ma w Krakowie swój skwer. Wkrótce pojawią się tam także komiksy |data = 2022-02-08 |data dostępu = 2023-02-18 |opublikowany = Kraków Nasze Miasto |url = https://krakow.naszemiasto.pl/tworca-tytusa-romka-i-atomka-ma-w-krakowie-swoj-skwer/ar/c13-8669807 |język = pl}}</ref>.<br />Na skwerze tym 3.06.2023 roku, w 100. rocznicę urodzin Papcia Chmiela została odsłonięta rzeźba wannolotu.
Jest to pomnik w wersji mini. Przedstawia bohaterów komiksu wraz z ich twórcą – Papciem Chmielem. Pełnowymiarowa instalacja przestrzenno-artystyczna, według pomysłodawców pojawić się ma w przyszłości. Do Wannolotu będzie można wsiąść razem z Romkiem i A’Tomkiem, a na odkurzaczu będzie siedział Tytus<ref>{{Cytuj stronę | url = https://krakow.naszemiasto.pl/wannolot-nowy-krakowski-pomnik-fani-tytusa-de-zoo-wiedza-o/ar/c13-9346385 |tytuł = Wannolot - nowy krakowski pomnik. Fani Tytusa de Zoo wiedzą, o co chodzi |autor = Anna Piątkowska |opublikowany = krakow.naszemiasto.pl |data dostępu = 2024-02-09}}</ref>.

== Publikacje ==
* ''Program teatralny'', 1984
* ''Plany lekcji'' (wiele wzorów)
* ''Kolorowanka'', cz. I i II, MAW 1984
* ''Urodziłem się w Barbakanie'', Prószyński i S-ka 1999 (I tom autobiografii)
* ''Serial animowany'', dwa odcinki 1990
* ''Kolorowanka'', cz. III, Jaworski 2001
* ''Pocztówka'', Jasełka
* ''Pocztówka'', WOŚP Gliwice 2000
[[Plik:Henryk Jerzy Chmielewski (2016).JPG|mały|Henryk Jerzy Chmielewski na [[Warszawskie Targi Książki|Warszawskich Targach Książki]] (2016)]]
* ''Kalendarzyk kieszonkowy'', WOŚP Gliwice 2000
[[Plik:Chmielewski Henryk Jerzy.JPG|mały|Henryk Jerzy Chmielewski (2009)]]
* ''Tytus kwestarzem'' WOŚP Gliwice 2000
* ''Malujemy Tytusa'', książka do kolorowania, Księgarnia Prawnicza 2002
* ''Tytus, Romek i A’Tomek wśród złodziei marzeń'', film 2003
* ''Figurki bohaterów filmu (Tytus, A’Tomek, Romek, prof. T.Alent)'', KFC 2003
* ''Tramwajolot'', model kartonowy do składania, KFC 2003
* ''Kalendarze ścienne'', jednokartkowe 2003
* ''Tytus zlustrowany'', Młodzieżowy Dom Kultury w Opolu 2006 (II tom autobiografii)
* ''W odwiedziny do rodziny'', Księgarnia Prawnicza 2006
* ''Epitafia i mowy pożegnalne Papcia Chmiela'', nakład własny 2010
* ''Tarabanie w Barbakanie'', Prószyński i S-ka 2013 (zaktualizowana wersja książki ''Urodziłem się w Barbakanie'', I tom autobiografii)
* ''Kubeczki z Tytusem firmy „Dimo” oraz kubki termiczne (Empik)''
* ''Żywot człeka zmałpionego'', Prószyński i S-ka 2016 (zaktualizowana wersja książki ''Tytus zlustrowany'', II tom autobiografii)

=== Komiksy ===
==== „Książeczkowe” ====
* ''Księga I – Tytus zostaje harcerzem'', wyd. I 1966, Wydawnictwo Harcerskie, wyd. V (na nowo narysowane) 1988, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
* ''Księga II – Tytus otrzymuje prawko jazdy'', wyd. I 1967, Wydawnictwo Harcerskie, wyd. IV (na nowo narysowane) 1990, Prószyński i S-ka
* ''Księga III – Tytus kosmonautą'', wyd. I 1968, Wydawnictwo Harcerskie, wyd. IV (na nowo narysowane) 1992, Prószyński i S-ka
* ''Księga IV – Tytus żołnierzem'', wyd. I 1969, Wydawnictwo Harcerskie, wyd. IV (w pełni kolorowe) 2001, Prószyński i S-ka
* ''Księga V – Podróż do ćwierć koła świata'', wyd. I 1970, [[Wydawnictwo Harcerskie Horyzonty|Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”]]
* ''Księga VI – Tytus olimpijczykiem'', wyd. I 1971, Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”, wyd. II (w pełni kolorowe) 2003, Prószyński i S-ka
* ''Księga VII – Tytus poprawia dwójkę z geografii Polski'', wyd. I 1972, Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”, wyd. IV (w pełni kolorowe, rozszerzone) 1990, Prószyński i S-ka
* ''Księga VIII – Tytus zdobywa sprawność astronoma'', wyd. I 1973, Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”
* ''Księga IX – Tytus na dzikim zachodzie'', wyd. I 1974, Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”
* ''Księga X – Ochrona przyrody'', wyd. I 1975, Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”, wyd. II (zmienione i rozszerzone) 1991, Prószyński i S-ka
* ''Księga XI – Ochrona zabytków'', 1975, „Świat Młodych”, wyd. I 1977, Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty”, wyd. II (w pełni kolorowe, rozszerzone) 1990, Prószyński i S-ka
* ''Księga XII – Operacja „Bieszczady”'', 1976, „Świat Młodych”, wyd. I 1977, [[Młodzieżowa Agencja Wydawnicza]]
* ''Księga XIII – Wyprawa na Wyspy Nonsensu'', 1977, „Świat Młodych”, wyd. I 1979, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza[[Plik:Banner 21 festiwal komiksu Lodz 2010.jpg|mały|Reklama [[Międzynarodowy Festiwal Komiksu i Gier w Łodzi|Międzynarodowego Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi]] przedstawiająca [[Tytus de Zoo|Tytusa de Zoo]], postać stworzoną przez ''Papcio Chmiela'']]
* ''Księga XIV – Nowe metody nauczania'', 1978, „Świat Młodych”, wyd. I 1980, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
* ''Księga XV – Tytus geologiem'', 1979, „Świat Młodych”, wyd. I 1982, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
* ''Księga XVI – Tytus dziennikarzem'', 1980, „Świat Młodych”, wyd. I 1982, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
* ''Księga XVII – Uczłowieczanie Tytusa przez umuzykalnienie'', 1983, „Świat Młodych”, wyd. I 1985, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
* ''Księga XVIII – Tytus plastykiem'', 1985, „Świat Młodych”, wyd. I 1987, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
* ''Księga XIX – Tytus aktorem'', wyd. I 1991, Prószyński i S-ka
* ''Księga XX – Druga wyprawa na Wyspy Nonsensu'', wyd. I 1992, Prószyński i S-ka
* ''Księga XXI – Tytus entomologiem'', wyd. I 1994, Prószyński i S-ka
* ''Księga XXII – Walka z przestępczością'', wyd. I 1996, Prószyński i S-ka
* ''Księga XXIII – Tytus tajnym agentem'', wyd. I 1997, Prószyński i S-ka
* ''Księga XXIV – Wstąpienie do NATO'', wyd. I 1998, Prószyński i S-ka
* ''Księga XXV – Tytus się żeni'', wyd. I 2000, Prószyński i S-ka
* ''Księga XXVI – Podróż poślubna Tytusa'', wyd. I 2001, Wydawnictwo Jaworski
* ''Księga XXVII – Tytus graficiarzem'', wyd. I 2002, Egmont
* ''Księga XXVIII – Tytus internautą'', wyd. I 2003, Egmont
* ''Księga XXIX – Tytus piernikarzem'', wyd. I 2004, Egmont
* ''Księga XXX – Wyprawa po owoce chichotu'', wyd. I 2006, Księgarnia Prawnicza
* ''Księga XXXI – Tytus kibicem'', wyd. I 2008, [[Axel Springer (przedsiębiorstwo)|Axel Springer]] oraz Egmont
* ''Tytus, Romek i A’Tomek jako warszawscy powstańcy 1944 z wyobraźni Papcia Chmiela narysowani'', wyd. I 2009, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek w Bitwie Warszawskiej 1920 r.'', wyd. I 2010, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek w Bitwie Grunwaldzkiej 1410 r.'', wyd. I 2011. Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek w odsieczy wiedeńskiej 1683 roku'', wyd. I 2012, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek w wojnie o niepodległość Ameryki'', wyd. I 2013, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek jako rycerze Bolesława Krzywoustego'', wyd. I 2014, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek poznają historię hymnu Polski'', wyd. I 2016, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek obchodzą 100-lecie odzyskania niepodległości'', wyd. I 2018, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek na jedwabnym szlaku'', wyd. I 2019, Prószyński i S-ka
* ''Tytus, Romek i A’Tomek pomagają księciu Mieszkowi ochrzcić Polskę,'' wyd. I 2021, Prószyński i S-ka
* ''Księga zero'', zbiór najstarszych historii ze Świata Młodych, Egmont 2002
* ''Księga 80-lecia'', zbiór starych i nowych historii ze Świata Młodych i innych źródeł 2003
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – (8 złotych ksiąg)'', wyd. I 2002–2008, Prószyński i S-ka
* ''Witek Sprytek i inne opowieści'', wyd. I 2011, Ongrys
* ''Elemelementarz,'' wyd. I 2015, Prószyński i S-ka

==== Gazetowe, promocyjne itp. ====
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – W kosmosie. Spotkanie z Tytusem'', „Świat Młodych” 1957
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Podróż do Australii'', „Świat Młodych” 1958
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Na Wyspach Bożego Narodzenia'', „Świat Młodych” 1959
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Podróż w czasie'', „Świat Młodych” 1960, wyd. albumowe zmienione: Księga VIII
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Różne przygody'', „Świat Młodych” 1961
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Na obozie harcerskim'', „Świat Młodych” 1962, wyd. albumowe zmienione: Księga I
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Rozalia'', „Świat Młodych” 1962, wyd. albumowe zmienione: Księga II
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Podróż poduszkowcem'', „Świat Młodych” 1963
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Tytus w redakcji. Zawody Tytusa'', „Świat Młodych” 1964
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Wyprawa autokonikiem i wirolotem'', „Świat Młodych” 1964
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Spółdzielnia „Odnawianko”'', „Świat Młodych” 1965
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Zabawa w wojsko'', „Świat Młodych” 1965, wyd. albumowe zmienione: Księga IV
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – W kosmosie'', „Świat Młodych” 1966, wyd. albumowe zmienione: Księga III
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Jednoplanszowe przygody'', „Świat Młodych” 1967
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Wyprawa wannolotem na olimpiadę w Meksyku'', „Świat Młodych” 1968
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Tytus w szkole'', „Świat Młodych” 1970
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Western'', „Świat Młodych” 1970, wyd. albumowe zmienione: Księga IX
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Wyprawa pod głaz babci Straszakowej'', „Świat Młodych” 1971
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Mielolotem przez epoki historyczne'', „Świat Młodych” 1972
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Wycieczka zimowa. Wyprawa na Wyspy Mrówcze'', „Świat Młodych” 1973
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Wyprawa młynkolotem'', „Świat Młodych” 1974
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – 35 lat „Świata Młodych”'', „Świat Młodych” 1984
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – W teatrze'', „Świat Młodych” 1985
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Historie przedksiążeczkowe'', „Super Boom” 1993–1994
* ''Tytus – Reklama lodów'', „Super Boom” 1994
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Humoreski'', „Gazeta Wyborcza” wyd. krakowskie 1994
* ''Tytus, Romek i A’Tomek – Humoreski'', „Super Express – Gilotyna” 1996
* ''Tytus i telewizja'', Super-TV 1996
* ''Tytus gorylem'', Krakers 1997
* ''Tytus na WOŚP w Gliwicach'', 2000
* ''Tytus księga TVP'', Biuro reklamy TVP 2000
* ''Tytus sprzedaje maszynkę do ostrzenia żyletek'', Biuro reklamy TVP 2000
* ''Tytus, Romek i A’Tomek'' – 2014

=== Pozostałe ===
* ''Szczudełko i Sadełko'', „Świat Przygód” 1947–1948
* ''Witek Sprytek i As'', „Świat Młodych” 1955
* ''Cyrk Bum Tarara'', „Świat Młodych” 1957
* ''Piechotek i Miechotek'', „Świat Młodych” 1959
* ''Meteor 8 nie odpowiada'', „Świat Młodych” 1959
* ''Tata Pafnucy'', „Złom na szkoły 1000-lecia” 1961 i „Zbierajmy Złom” 1962
* ''Anka Telemanka'', „Świat Młodych” 1969
* ''Kapitan Mewka'', „Świat Młodych” 1970
* ''Tędyk Owędyk i jego mądry pies Cyber'', „Świat Młodych” 1972
* ''Kopernik'', „Świat Młodych” 1973
* ''Roz i Bitek'', „Świat Młodych” 1974 (wersja czarno-biała), 1977 (wersja kolorowa z rysunkami Mieczysława Teodorczyka)

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Chmielewski |imię = Henryk Jerzy |tytuł = Urodziłem się w Barbakanie |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 1999 |isbn = 83-7180-478-4 |odn = tak}}
* Henryk Jerzy Chmielewski: ''Tarabanie w Barbakanie.'' Warszawa: Prószyński i S-ka, 2013. {{ISBN|978-83-7839-622-2}}.
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Chmielewski |imię = Henryk Jerzy |tytuł = Żywot człeka zmałpionego |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2016 |isbn = 978-83-8069-388-3 |odn = tak}}

{{Tytus, Romek i A’Tomek}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}

Wersja z 09:52, 16 maj 2024

Henryk Jerzy Chmielewski
Papcio Chmiel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 czerwca 1923
Warszawa

Data i miejsce śmierci

22 stycznia 2021
Warszawa

Język

polski

Dziedzina sztuki

grafik, rysownik, publicysta

Ważne dzieła

Tytus, Romek i A’Tomek

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Armii Krajowej Warszawski Krzyż Powstańczy Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Srebrny Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” Zasłużony dla Warszawy Order Uśmiechu
Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”
Multimedia w Wikimedia Commons
Kamienica Piwnica Gdańska przy ul. Nowomiejskiej 18/20, w której do 1944 mieszkał Henryk Chmielewski. Budynek został wzniesiony w miejscu Barbakanu, widoczne są jego dolne partie odsłonięte wraz z murami obronnymi w latach 30. Do historii kamienicy nawiązuje tytuł autobiografii Chmielewskiego Urodziłem się w Barbakanie (1999)
Publiczna Szkoła Powszechna nr 3 przy ul. Rybaki 32, do której w latach 1930–1936 uczęszczał Chmielewski. Budynek został zniszczony w 1944 roku
Ulica Papcia Chmiela w Słubicach, pierwsza w Polsce (druga znajduje się w Łukowie)

Henryk Jerzy Chmielewski, ps. Papcio Chmiel (ur. 7 czerwca 1923 w Warszawie[1], zm. 22 stycznia 2021 tamże[2][3]) – polski grafik, rysownik i publicysta, autor serii komiksowej „Tytus, Romek i A’Tomek”, powstaniec warszawski. Kawaler Orderu Orła Białego[4].

Życiorys

  1. ↑ Chmielewski 1999 ↓, s. 25, 151.
  2. ↑ Magda Kwiatkowska, Andrzej Duda pożegnał Papcio Chmiela. Takiego hołdu przed Pałacem nie oddano nikomu [online], jastrzabpost.pl [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  3. ↑ Henryk Jerzy Chmielewski [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  4. ↑ Order Orła Białego dla Henryka J. Chmielewskiego [online], prezydent.pl [dostęp 2021-02-10].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Jerzy_Chmielewski&oldid=73787818”