Świetlik świętojański
Lampyris noctiluca | |||||
(Linnaeus, 1767) | |||||
Samica świetlika świętojańskiego | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Rząd | |||||
Podrząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj |
Lampyris | ||||
Gatunek |
świetlik świętojański | ||||
|
Świetlik świętojański (Lampyris noctiluca) – jeden z trzech gatunków świetlika występujących na terenie Polski, szczególnie skrajach lasów obficie porośniętych krzewami, zbiorowiskach wysokich bylin, pobrzeżach żywopłotów i parkach.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Osobniki obu płci bardzo różnią się wyglądem. Samiec ma ok. 1 cm długości i jest uskrzydlony, podczas gdy przypominająca larwę samica osiąga długość 1,5–2 cm i nie jest uskrzydlona. Płeć żeńska ma na spodzie odwłoka narządy świetlne.
Dorosłe osobniki żyją krótko i nie pobierają żadnego pokarmu. W lipcowe noce świetliki latają, poszukując samic, które, siedząc na roślinach, wabią świeceniem potencjalnych partnerów. Zapłodnione samice składają jaja do ziemi.
Rozwój[edytuj | edytuj kod]
Larwy płci żeńskiej, które potrafią wytwarzać światło, przebywają na powierzchni ziemi, gdzie polują na ślimaki. Przed przepoczwarczeniem zimują dwukrotnie.
Świecenie[edytuj | edytuj kod]
Światło wytwarzane przez świetlika świętojańskiego powstaje w wyniku chemiluminescencji dzięki enzymowi lucyferazie. Świetliki mogą dowolnie światło „włączać i wyłączać”. Światłu, które wytwarzają, nie towarzyszy ciepło, a więc ciało chrząszcza nie ulega nagrzaniu.
Znaczenie kulturowe[edytuj | edytuj kod]
Świetlik świętojański posiada bogatą tradycję kulturową, szczególnie w Polsce, gdzie jest utożsamiany z Nocą Świętojańską, obchodzoną w okolicach przesilenia letniego. Jego blask jest często interpretowany jako symbol magii i tajemnicy dodający wyjątkowy urok letnim wieczorom. W wielu regionach organizowane są specjalne spacery czy festiwale, podczas których obserwacja migotliwego światła staje się atrakcją dla mieszkańców i turystów[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lampyris noctiluca (Linnaeus, 1758). [w:] GBIF Secretariat [on-line]. GBIF Backbone Taxonomy. [dostęp 2023-08-09]. (ang.).
- ↑ Nowicka, E., & Wojciechowski, M. (2018). "Świetlik Świętojański w Kulturze Polskiej." Kultura Ludowa, 28(2), 203-220