Żółwinka podziemna
| Myobatrachus gouldii[1] | |||
| (Gray, 1841) | |||
.png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Myobatrachus | ||
| Gatunek |
żółwinka podziemna | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Żółwinka podziemna[4], australijska żaba żółwiowa[5] (Myobatrachus gouldii) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny żółwinkowatych (Myobatrachidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Myobatrachus[6]. Występuje endemicznie w południowo-zachodniej Australii. Ma nietypowy wygląd – głowa jest bardzo mała, a ciało przypomina żółwia bez skorupy. Zasiedla tereny leśne i gęste zarośla, w których dużą ilość czasu spędza zagrzebany w piaszczystej glebie. Rozmnaża się w rzadko spotykany u płazów bezogonowych sposób, gdyż rozród jest wyłącznie naziemny, brak również postaci larwalnej (kijanki). Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania i dużą populacją.
Wygląd i informacje ogólne[edytuj | edytuj kod]
Epitet gatunkowy pochodzi od nazwiska angielskiego ornitologa, Johna Goulda[7]. Gatunek ten cechuje się bardzo nietypowym dla płazów bezogonowych wyglądem – ciało przypomina małego żółwia pozbawionego skorupy[7]. Dorasta do 5 cm długości[7]. Głowa bardzo mała, oczy zredukowane, w przeciwieństwie do większości gatunków płazów bezogonowych głowa jest wyraźnie oddzielona od reszty ciała[7]. Kończyny krótkie, lecz umięśnione, szczególnie kończyny przednie[7]. Grzbiet przybiera barwę od różowej przez jednolicie jasną do ciemnobrązowej[7].
Zasięg występowania, siedliska i zachowania[edytuj | edytuj kod]
Endemit. Występuje w południowo-zachodniej Australii na wysokościach bezwzględnych 0–600 m n.p.m.[3] Zasięg występowania wynosi około 111 800 km²[8]. Północną granicę jego występowania wyznacza miasto Geraldton, a południowo-wschodnią rzeka Fitzgerald[7]. M. gouldii zasiedla tereny leśne i gęste zarośla, dużo czasu spędza zagrzebany pod pniami i kamieniami w miękkiej piaszczystej glebie[3]. Gatunek ten zakopuje się w glebie, używając metody głowa najpierw (spotykanej jedynie u 5% kopiących gatunków płazów) – głowa jest zgięta w dół, jednocześnie kręgosłup pozostaje prosty, ziemia wybierana jest poprzez okrężne ruchy przednich kończyn, przypominające pływanie żabką[5]. Płaz dokopuje się do wnętrza termitier w celu pożywienia się jej mieszkańcami (termitami)[9].
Rozmnażanie i rozwój[edytuj | edytuj kod]
Samce rozpoczynają nawoływanie w okresie letnim po intensywnych opadach deszczu[7]. Samce nawołują z powierzchni gleby lub zakopane z głową wystającą ponad powierzchnię gleby[7]. Samica składa do 50 dużych jaj o średnicy 7,5 mm w norze znajdującej się 1–1,2 m pod ziemią[7][8]. Brak postaci larwalnej – rozród jest całkowicie naziemny, zarodek rozwija się w kapsułce jajowej[7]. Z jaja wykluwa się mały, ale całkowicie rozwinięty osobnik przypominający z wyglądu postać dorosłą[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużą populacją oraz stabilnym rozmiarem populacji[3]. Występuje na obszarach charakteryzujących się małym stopniem ingerencji ludzkiej[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Myobatrachus gouldii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Darrel R. Frost, Myobatrachus gouldii (Gray, 1841), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-06-17] (ang.).
- ↑ a b c d e Jean-Marc Hero, Dale Roberts, Myobatrachus gouldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-08-10] (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 432. ISBN 83-01-14344-4
- ↑ a b Praca zbiorowa, Płazy - Amphibia, [w:] Czesław Błaszak (red.), Zoologia Tom 3 Część 1 Szkarłupnie - płazy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, s. 479, ISBN 978-83-01-18277-9
- ↑ Darrel R. Frost, Myobatrachus Schlegel, 1850, [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-06-17] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Turtle Frog | Western Australian Museum [online], museum.wa.gov.au [dostęp 2020-08-10] (ang.).
- ↑ a b Myobatrachus gouldii, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA [dostęp 2020-08-10].
- ↑ praca zbiorowa, Encyklopedia zwierząt świata. Gady i płazy, s. 400, ISBN 978-83-7552-606-6.