Ali Shefqet Shkupi

Ali Shefqet Shkupi
	podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	wrzesień 1883 ; Skopje
Data i miejsce śmierci	3 grudnia 1953 ; Szkodra
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Osmańska (do 1913) Albańskie Siły Zbrojne (po 1913)
Stanowiska	dowódca garnizonów w Salonikach i w Konstantynopolu

Ali Shefqet Shkupi, właściwie Ali Shefqeti (ur. we wrześniu 1883 w Skopje, zm. 3 grudnia 1953 w Szkodrze^[1]) – osmański i albański wojskowy, pierwszy szef Sztabu Generalnego Albańskich Sił Zbrojnych w latach 1913–1920.

Życiorys

Kształcił się w szkołach w Bitoli i w Salonikach, a w 1905 roku ukończył studia w Akademii Sztabu Generalnego w Konstantynopolu^[2]^[3]^[1]. Wziął udział w rewolucji młodotureckiej w 1908 roku, następnie został awansowany do stopnia majora (binbaşı)^[2]. W 1909 roku został dowódcą garnizonu w Salonikach^[2], następnie w Konstantynopolu^[4]. Po udanym powstaniu w Albanii z 1912 roku władze osmańskie przygotowywały się do aresztowania Shkupiego, o czym ten został uprzedzony; dzięki wsparciu Albańczyków przedostał się do Rumunii, następnie do Triestu i ostatecznie do Wlory^[3].

Dołączył do armii albańskiej, gdzie jako podpułkownik objął 4 maja 1913 roku funkcję szefa Sztabu Generalnego Albańskich Sił Zbrojnych^[5] i pełnił ją do listopada 1920^[4].

W 1924 roku uczestniczył w rewolucji czerwcowej, w wyniku której Fan Noli objął urząd premiera Albanii^[3]. Po jego obaleniu oraz po dojściu Ahmeda Zogu do władzy Shkupi opuścił armię^[3]. Był jednym z inicjatorów powstania w Fierze z 1935 roku^[6], wymierzonego przeciwko Ahmedowi Zogu, panującego już jako król Zog I^[3]. Został aresztowany oraz skazany na karę śmierci, do czego jednak nie doszło wskutek licznych protestów; został zwolniony z więzienia w 1938 roku^[3].

Sprzeciwiał się włoskiej oraz niemieckiej okupacji Albanii, podczas tej ostatniej wojska niemieckie spaliły jego rodzinny dom w Tiranie^[3]. Po II wojnie światowej Shkupi wraz ze swoją rodziną przeniósł się do Szkodry, tam zmarł 3 grudnia 1953 roku^[3]. Jego ciało zostało pochowane w Szkodrze, a w latach 80. przeniesione na jeden z tirańskich cmentarzy^[3].

Odznaczenia

W 1992 roku został pośmiertnie odznaczony orderem „Za działalność patriotyczną” I klasy^[3].

Życie prywatne

Jego ojciec Hysen Shefqeti pochodził z miejscowości Peć^[2]^[3].

Miał brata Naxhiego, który także był wojskowym^[5]. Jednym z jego krewnych był Hasan Prishtina – premier Albanii w 1921 roku^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Kujtim Halili: Fjalor biografik ushtarak. Tirana: 2006, s. 158. ISBN 99943-849-2-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Alpan i Kaçi 1997 ↓, s. 106.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Sali Onuzi: Sali ONUZI/ Ali Shefqeti (Shkupi), i pari Shef i Shtatmadhorisë së Ushtrisë Shqiptare. gazetatelegraf.com, 2013-12-03. [dostęp 2014-12-24]. (alb.).
↑ ^a ^b Former CHODs. aaf.mil.al. [dostęp 2014-07-14]. (ang.).
↑ ^a ^b Jakup Gjoca: Ali Shefqet Shkupi kontribuoi në krijimin e Shtabit Madhor të Ushtrisë Kombëtare Shqiptare. gazetatelegraf.com, 2012-12-17. [dostęp 2015-01-03]. (alb.).
↑ Buda 1985 ↓, s. 558.

Bibliografia

AleksA. Buda AleksA., Fjalor enciklopedik shqiptar, Tirana 1985, OCLC 15296028 .
NexhipN. Alpan NexhipN., NesipN. Kaçi NesipN., Shqiptarët në Perandorinë Osmane, Tirana: Albin, 1997 .

[halili-1] Kujtim Halili: Fjalor biografik ushtarak. Tirana: 2006, s. 158. ISBN 99943-849-2-9.

[CITEREFAlpanKaçi1997106-2] Alpan i Kaçi 1997 ↓, s. 106.

[gazeta2-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Sali Onuzi: Sali ONUZI/ Ali Shefqeti (Shkupi), i pari Shef i Shtatmadhorisë së Ushtrisë Shqiptare. gazetatelegraf.com, 2013-12-03. [dostęp 2014-12-24]. (alb.).

[aaf-4] Former CHODs. aaf.mil.al. [dostęp 2014-07-14]. (ang.).

[gazeta1-5] Jakup Gjoca: Ali Shefqet Shkupi kontribuoi në krijimin e Shtabit Madhor të Ushtrisë Kombëtare Shqiptare. gazetatelegraf.com, 2012-12-17. [dostęp 2015-01-03]. (alb.).

[CITEREFBuda1985558-6] Buda 1985 ↓, s. 558.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]