Antoni Feliks Mikulski

Antoni Feliks Mikulski
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1872 ; Stawyszcze
Data i miejsce śmierci	14 kwietnia 1925 ; Wilno
Zawód, zajęcie	lekarz psychiatra
	Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Feliks Mikulski (ur. 26 stycznia 1872 w Stawiszczach, zm. 14 kwietnia 1925 w Wilnie) – polski lekarz psychiatra, profesor zwyczajny psychiatrii Uniwersytetu Wileńskiego, autor podręcznika psychologii.

Życiorys

Urodził się w Stawiszczach w guberni kijowskiej jako syn Zofii z domu Muraszko (ur. 1841- zm. po 1880) i Karola Mikulskiego (ur. 1837 -zm. 1911), lekarza, działacza społecznego i oświatowego oraz właściciela apteki^[1]^[2]. Miał pięcioro rodzeństwa: Erazma, Lolę, Zofię, Franciszka, Marię^[3]^[4]i dwóch braci przyrodnich z drugiego małżeństwa ojca, z Franciszką Janowską z domu Turowicz. Jednym z braci przyrodnich był Ludwik Janowski (1878–1921), historyk kultury^[5].

Uczęszczał do II Państwowego Gimnazjum w Kijowie, ukończył je w 1892 nagrodzony złotym medalem. Następnie podjął studia na wydziale matematycznym Uniwersytetu Kijowskiego, zamierzając poświęcić się astronomii. Po dwóch latach zmienił kierunek studiów na medyczny; studia ukończył w 1899. Po ukończeniu studiów pracował w klinice neurologiczno-psychiatrycznej Iwana Sikorskiego. Od 1902 do 1905 był lekarzem kolonii dla umysłowo chorych w Odynkowie pod Jekaterynosławiem. W 1905 w związku z wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej został powołany na front mandżurski jako lekarz wojskowy. W roku 1906/1907 uzupełniał studia w monachijskiej klinice psychiatrycznej u Emila Kraepelina^[6]. W Monachium był również uczniem Theodora Lippsa. W 1907 roku został asystentem, a potem ordynatorem w Zakładzie dla Chorych Umysłowych na Kulparkowie. Od 1913 roku dyrektor Szpitala Kochanówka pod Łodzią. W latach 1919–1920 był lekarzem frontowym w randze majora w Wojsku Polskim. W 1923 powołany na katedrę psychiatrii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie^[7]. Zmarł w 1925 roku, pochowany jest na cmentarzu Na Rossie (kwatera 3)^[8]. Był członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego^[9].

W jego dorobku naukowym znajduje się około 40 prac z dziedziny psychiatrii i psychologii. Określany jest jako prekursor psychologii klinicznej w Polsce^[10]. Pośmiertnie wydano jego Podręcznik psychologji, wysoko oceniony przez współczesnych psychiatrów (Mazurkiewicz, Sterling)^[11].

Żonaty z pianistką Marią z Grodeckich (1880–1949)^[12], mieli córkę i syna^[13]. Syn Karol Mikulski (1901–1940) również był lekarzem psychiatrą.

Wybrane prace

Описание редкого случая вырождения с учением о дегенерации. Вопросы нервно-психической медицины 1, 1903
Zaniedbane pole (W sprawie kolonii dla umysłowo chorych w Królestwie). „Ogniwo” 48 i 49, s. 1147, 1170, 1903
Bractwo poczwórnej wstrzemięźliwości. „Ogniwo” 32 i 33, s. 760, 781, 1904
Petersburg [Korespondencja dotycząca wystawy psychiatrycznej]. „Ogniwo” 8, 187, 1904
Существенное условие правильной организации земской психиатрии. Киев: лито-тип. т-ва И.Н. Кушнерев и К°, Киев. отд-ние, 1904
Polskie utwory psychopatyczne. „Przegląd Filozoficzny” 10 (4), s. 514–515, 1907
Polska literatura psychopatyczna: przyczynek do psychologii twórczości. Lwów, 1908
Pamięć a mnemonika. „Nowe Tory” 4, 1909
Otępienie przedwczesne (dementia praecox) w przypadku akromegalii nietypowej. „Medycyna i Kronika Lekarska” 44 (31, 32), s. 724–726, 755–757, 1909
„Wyniki badań inteligencyi za pomocą kwestyonariusza i metod Ebbinghausa, Heilbronnera i własnej”. W: Ciągliński A. (red). Prace I-go Zjazdu neurologów, psychiatrów i psychologów polskich odbytego w Warszawie 11–12–13 października 1909 r. Warszawa: E. Wende i sp., 1910 s. 508–510
Démence précoce. Acromégalie atypique. „Nouvelle iconographie de la Salpêtrière” 24, 324-328, 1911
Auffassungs- und Merkversuche an Gesunden und Kranken mit besonderer Berücksichtigung des Gefühls der Sicherheit. „Psychologische Arbeiten” 6, s. 451-493, 1912
Ein Beitrag zur Methodik der Aufmerksamkeitsprufung. „Klinik für psychische und nervöse Krankheiten” 8 (3), s. 215–226, 1913
Psychologiczne leczenie pijaków. „Wyzwolenie” 8 (1), s. 8–9, 1913
Przypadek bezładu postępującego i jamistości rdzenia. „Tygodnik Lekarski”, 1913
Badanie uwagi umysłowo chorych. „Lwowski Tygodnik Lekarski”, 1913
W walce z alkoholem – od słowa do czynu. „Głos Lekarzy” 23, 1913
Badania nad tętnieniem mózgu człowieka. „Lwowski Tygodnik Lekarski”, 1914
O organizacji szpitala dla umysłowo chorych. „Neurologja Polska” 4 (3), s. 259–266, 1914
Stosunek umysłowo chorych do bezpośrednio postrzeganych wypadków wojennych. „Gazeta Lekarska” 51 (4, 5, 6), s. 88–92, 102–104, 109–114, 1916
Wpływ alkoholu na uwagę. „Zdrowie” 33 (1), s. 16–26, 1917
O podziale lekarzy na doktorów medycyny i lekarzy. „Gazeta Lekarska” 52 (28), s. 350–351, 1917
Mikulski, Herman. Tętnienie mózgu człowieka. „Medycyna i Kronika Lekarska”, 1918
Leczenie chorych umysłowo nukleinianem sodu. „Gazeta Lekarska” 52 (41), s. 325–328, 1918
Poczucie rytmu u umysłowo chorych i osób zdrowych. Księga zbiorowa szpitala Kochanówka, 1918
Metody badania inteligencji w psychjatrji. „Rocznik Wydziału Lekarskiego” 3, s. 74–138, 1919
Homoseksualizm ze stanowiska medycyny i prawa. Warszawa, 1920
Niezbędność reform prawodawczych w stosunku do niektórych zboczeń popędu płciowego. „Zagadnienia Rasy” 8, 5, 1920
Przyczynek do psychologji ruchów masowych. „Nowiny Lekarskie” 33 (6), s. 69–72, 1921
„Prawodawstwo wobec zaburzeń płciowych” W: Pamiętnik Pierwszego Zjazdu Psychiatrów Polskich. Wyd. Ministerstwo Zdrowia Publicznego, Warszawa 1921 s. 78–79
Postępy w leczeniu chorych psychicznie (streszczenie). „Rocznik Psychjatryczny” 1, s. 67–69, 1923
Mikulski, Herman. Die Hirnpulsation des Menschen auf Grand experimenteller Untersuchungen. „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”. 90 (1), s. 469–520, 1924. DOI: 10.1007/BF02901327.
Uwagi o zaburzeniach psychicznych przy nagminnych zapaleniach mózgowia i stanach następczych. „Polska Gazeta Lekarska” 3 (1), s. 8–11, 1924
Zadania psychjatrji w Polsce w dobie bieżącej. „Polska Gazeta Lekarska” 3 (42/43), 613–615, 1924
Podręcznik psychologji dla użytku studentów medycyny i lekarzy. Wilno: Księgarnia Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego, 1925
Quelques remarques relatives aux troubles psychiques de l'encéphalite épidémique et aux états parkinsoniens. „Encéphale” 20, 272–277, 1925

Przypisy

↑ J.M. Stawiszcze (gub. kijowska). Ogniwo 1 (11), s. 268, 1903
↑ Domański CW. Psychiatra spod znaku zorzy. Charaktery, 2009
↑ "Wspomnienia z Samary" z 1872 r. Franciszka Muraszko, brata Zofii Mikulskiej z domu Muraszko (zbiory AGAD)
↑ Metryki Wolyn [online], wolyn-metryki.pl [dostęp 2022-06-14] .
↑ JanowskiJ. L. JanowskiJ., WrzosekW. A. WrzosekW., HoroszkiewiczównaH. W. HoroszkiewiczównaH., W promieniach Wilna i Krzemieńca, Wilno: J. Zawadzki, 1923, s. 21 .
↑ Księga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, tom 2, Wilno 1929, s. 472 .
↑ Tadeusz Zakrzewski: „Mikulski, Antoni Feliks (1872-1925)” W: Polski Słownik Biograficzny XXI ss. 175-176
↑ Kwatera nr. 3 na Starej Rossie [online], www.rossa.lt [dostęp 2017-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-12] (pol.).
↑ Grażyna Herczyńska: Pierwszy Zjazd Psychiatrów Polskich, Warszawa, 30 października - 1 listopada 1920 roku. Postępy Psychiatrii i Neurologii 13 (2), ss. I-VI, 2004
↑ Mira Marcinów, Bartłomiej Dobroczyński: Antoni Feliks Mikulski – zapomniany pionier psychologii klinicznej. W: Teresa Rzepa, Cezary W. Domański (red.): Na drogach i bezdrożach historii psychologii. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011, s. 123–134. ISBN 978-83-7784-065-8.
↑ Sterling W.. Prof. Dr. Antoniego Mikulskiego Psychologja. „Rocznik Psychjatryczny”. 3, s. 5–10, 1926.
↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW STANISŁAWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .
↑ Ś.p. Dr med. Antoni Feliks Mikulski. Słowo 4 (83), s. 2 (15.4.1925)

Linki zewnętrzne

Publikacje Antoniego Feliksa Mikulskiego w bibliotece Polona

[1] J.M. Stawiszcze (gub. kijowska). Ogniwo 1 (11), s. 268, 1903

[2] Domański CW. Psychiatra spod znaku zorzy. Charaktery, 2009

[3] "Wspomnienia z Samary" z 1872 r. Franciszka Muraszko, brata Zofii Mikulskiej z domu Muraszko (zbiory AGAD)

[4] Metryki Wolyn [online], wolyn-metryki.pl [dostęp 2022-06-14] .

[5] JanowskiJ. L. JanowskiJ., WrzosekW. A. WrzosekW., HoroszkiewiczównaH. W. HoroszkiewiczównaH., W promieniach Wilna i Krzemieńca, Wilno: J. Zawadzki, 1923, s. 21 .

[6] Księga pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, tom 2, Wilno 1929, s. 472 .

[7] Tadeusz Zakrzewski: „Mikulski, Antoni Feliks (1872-1925)” W: Polski Słownik Biograficzny XXI ss. 175-176

[8] Kwatera nr. 3 na Starej Rossie [online], www.rossa.lt [dostęp 2017-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-12] (pol.).

[9] Grażyna Herczyńska: Pierwszy Zjazd Psychiatrów Polskich, Warszawa, 30 października - 1 listopada 1920 roku. Postępy Psychiatrii i Neurologii 13 (2), ss. I-VI, 2004

[10] Mira Marcinów, Bartłomiej Dobroczyński: Antoni Feliks Mikulski – zapomniany pionier psychologii klinicznej. W: Teresa Rzepa, Cezary W. Domański (red.): Na drogach i bezdrożach historii psychologii. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011, s. 123–134. ISBN 978-83-7784-065-8.

[11] Sterling W.. Prof. Dr. Antoniego Mikulskiego Psychologja. „Rocznik Psychjatryczny”. 3, s. 5–10, 1926.

[12] Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW STANISŁAWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .

[13] Ś.p. Dr med. Antoni Feliks Mikulski. Słowo 4 (83), s. 2 (15.4.1925)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]