Bella Galhos
 Bella Galhos w 2020 | |
| Data urodzenia |
1972 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
aktywistka społeczna, rolniczka |
Bella Galhos (ur. 1972) – działaczka społeczna na rzecz niepodległości Timoru Wschodniego oraz praw osób LGBT.
Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]
Po tym, jak indonezyjskie siły zbrojne zaatakowały Timor Wschodni w 1975 jej ojciec sprzedał ją indonezyjskiemu żołnierzowi za pięć dolarów ponieważ uważał, że jako trzyletnia dziewczynka miała „bardzo męską, dominującą osobowość”. Po długiej walce jej matki Galhos wróciła do rodziny[1][2].
W wieku 16 lat Galhos przyłączyła się do ruchu niepodległościowego Timoru. W 1991 r. wielu jej przyjaciół zginęło w masakrze w Santa Cruz[3][4]. W rezultacie przez trzy lata żyła pod inną tożsamością jako podwójny agent rzekomo współpracujący z władzami indonezyjskimi. W 1994 roku została wybrana na wymianę studencką do Kanady. Tam natychmiast złożyła wniosek o azyl[5].
Aktywizm niepodległościowy w Kanadzie[edytuj | edytuj kod]
Po uzyskaniu statusu uchodźcy w Kanadzie prowadziła w niej oraz w innych państwach kampanię na rzecz praw człowieka w Timorze Wschodnim[6][7].
W styczniu 1996 r. Benjamin Parwoto, ambasador Indonezji w Kanadzie, odszukał matkę Galhos i nakazał jej, aby uciszyła córkę. Wydarzenie wywołało publiczne oburzenie, a kanadyjskie Ministerstwo Spraw Zewnętrznych skrytykowało te działanie[2][8].
Życie po odzyskaniu niepodległości[edytuj | edytuj kod]
Galhos założyła szkołę i spółdzielnię rolniczą Leublora mającą na celu promowanie równych praw kobiet i świadomości ekologicznej w społeczeństwie Timoru Wschodniego[1][5][9]. Wygłosiła przemówienia TEDxDili na tematy związane z przemocą wobec kobiet w ramach kampanii feministycznej w Timorze Wschodnim[10] .
Galhos jest również działaczem na rzecz praw LGBT. Podczas imprezy Pride CODIVA (pierwszej tego rodzaju w Timorze Wschodnim) Galhos stała się pierwszą kobietą w Timorze Wschodnim, która publicznie zaprezentowała się jako biseksualna. W 2017 roku Galhosa był współorganizatorem pierwszego Pride March w Dili, w którym wzięło udział 500 osób. Wraz ze swoim kolegą i ekspertem ds. rozwoju, Iramem Saeedem, Galhos założył organizację LGBTQ Arcoiris[9].
Wyróżnienia i nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Woman of Courage 1999 (National Action Committee on the Status of Women, Canada)[10]
- UN Freedom and Human Rights Award 2003[10]
- Earth Company Impact Hero 2015[11]
- Dalai Lama's Unsung Hero Award, 2017[12]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ativista timorense diz que foi excluída do próximo Governo pela sua orientação sexual, [w:] Diário de Notícias [online], 15 czerwca 2018.
- ↑ a b Leublora Green Village, About Bella [online].
- ↑ Amy Goodman: East Timor Minister Constâncio Pinto Reflects on 25th Anniversary of Santa Cruz Massacre. Democracy Now, 18 listopada 2016.
- ↑ Matthew Jardine: East Timor's Unfinished Struggle: Inside the Timorese Resistance. Boston: South End Press, 1997. ISBN 978-1550285888.
- ↑ a b Film "Wszystkie jej blizny", reż. Marek Kłosowicz, 2017
- ↑ Lobby group urges Ottawa to act quickly on East Timor. [w:] CBC News [on-line].
- ↑ Hannah Loney. Speaking Out for Justice: Bella Galhos and the International Campaign for the Independence of East Timor. „The Transnational Activist: Transformations and Comparisons from the Anglo-World since the Nineteenth Century”, 2018.
- ↑ David Webster: Fire and the Full Moon: Canada and Indonesia in a Decolonizing World. Vancouver: University of British Columbia Press, 2009. ISBN 978-0-7748-1684-7.
- ↑ a b Sophie Raynor, Behind Timor-Leste’s Pride, [w:] New Naratif [online], 7 czerwca 2018.
- ↑ a b c Bella Galhos. TedX Dili, 29 lipca 2017.
- ↑ Impact Hero 2015: Bella Galhos. Earth Company, 2015.
- ↑ Teodosia don Reis: Timor-Leste activist to receive the Dalai Lama’s ‘Unsung Hero Award’. [w:] KBR [on-line]. 7 kwietnia 2017.