Bitwa pod Stonne
![]() |
Ten artykuł od 2022-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
II wojna światowa, front zachodni, kampania francuska | |||
![]() Pomnik upamiętniający walki pod Stonne | |||
Czas |
15–17 maja 1940 | ||
---|---|---|---|
Miejsce | |||
Terytorium | |||
Przyczyna |
niemiecka inwazja na Francję | ||
Wynik |
zwycięstwo Niemców | ||
Strony konfliktu | |||
| |||
Dowódcy | |||
| |||
Siły | |||
| |||
Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Francji ![]() | |||
![]() |
Bitwa pod Stonne – starcie zbrojne stoczone w dniach 15–18 maja 1940 roku pomiędzy siłami francuskimi a niemieckimi w czasie kampanii francuskiej.
Tło[edytuj | edytuj kod]
10 maja wojska III Rzeszy rozpoczęły inwazję na Francję (Grupa A) z jednoczesnym manewrem przez Belgię (Grupa B). Na odcinku od Luksemburga do Szwajcarii pozostawała jeszcze Grupa C, która jednak miała oczekiwać na postępy blitzkriegu i w późniejszym czasie ewentualnie włączyć się do działań na linii Maginota. Dzięki manewrowi przez Ardeny Niemcom udało się wejść 12 maja w lukę pomiędzy siłami francuskimi nad Mozą, gdyż sztab w Paryżu uznał, iż przeciwnik nie podejmie trudnego marszu przez góry. Wojska francuskie zostały zmuszone do szybkiego odwrotu, po tym jak Niemcom udało się przełamać obronę Sedanu (12–15 maja) i utworzyć tam przyczółki.
Ordre de Bataille[edytuj | edytuj kod]
W bitwie wzięło udział w sumie ok. 132 500 żołnierzy (w tym 45 500 Francuzów i 90 000 Niemców) oraz 430 czołgów (w tym 130 francuskich i 300 niemieckich).
Siły francuskie[edytuj | edytuj kod]
XXI Korpus Armijny
- 3. Rezerwowa Dywizja Pancerna (D.Panc.)
- 5. Półbrygada (tzw. ciężka, w sile trzydziestu dziewięciu czołgów Char B1-bis)
- 41. Batalion Czołgów (B.Cz.)
- 49. B.Cz.
- 7. Półbrygada (tzw. lekka, czołgi typu H-35 i H-39)
- 42. B.Cz.
- 45. B.Cz.
- 16. Batalion Szaserów Pieszych (piechota zmechanizowana)
- 319. Pułk Artylerii (P.A.)
- 5. Półbrygada (tzw. ciężka, w sile trzydziestu dziewięciu czołgów Char B1-bis)
- 3. Zmotoryzowana Dywizja Piechoty (Z.D.P.)
- 6. Grupa Zwiadowcza Piechoty
- 51. Pułk Piechoty (P.P.)
- 67. P.P.
- 91. P.P.
- 42. P.A.
- 242. Pułk Artylerii Ciężkiej
- 4. Batalion Czołgów Lekkich (B.Cz.L.)
Siły niemieckie[edytuj | edytuj kod]
XIV Korpus Armijny
- 10. D.P.
- 4. Brygada Pancerna (Bryg.Panc.)
- 7. Pułk Pancerny (trzy bataliony pancerne)
- 8. Pułk Pancerny (trzy bataliony pancerne)
- 10. Brygada Strzelców
- 69. Pułk Strzelców
- 86. Pułk Strzelców
- 90. P.A.
- 90. Pancerny Oddział Zwiadowczy
- 4. Brygada Pancerna (Bryg.Panc.)
- Pułk Piechoty Großdeutschland
VI Korpus Armijny
- 16. Dywizja Piechoty[a]
- 60. P.P.
- 64. P.P.
- 79. P.P.
- 16. P.A.
- 52. Pułk Artylerii Ciężkiej (P.A.C.)
- 16. Batalion Pionierów
- 16. Oddział Rozpoznawczy
- 16. Oddział Przeciwpancerny
- 16. Oddział Łączności
- 16. Polowy Batalion Zapasowy
- 24. Dywizja Piechoty[a]
- 31. P.P.
- 32. P.P.
- 102. P.P.
- 24. P.A.
- 60. P.A.C.
- 24. Batalion Pionierów
- 24. Oddział Rozpoznawczy
- 24. Oddział Przeciwpancerny
- 24. Oddział Łączności
- 24. Polowy Batalion Zapasowy
Bitwa[edytuj | edytuj kod]
Po pierwszych klęskach Francuzi zdecydowali się powstrzymać natarcie niemieckie w okolicy wsi Stonne. Jednocześnie gen. Heinz Guderian nakazał uderzenie i zajęcie pozycji siłom niemieckim na linii Kanał Ardeński – Moza – Stonne – Mouzon. Ten manewr miał zapewnić bezpieczeństwo Grupie A na jej lewej flance w czasie postępów w głąb francuskiego terytorium. Najważniejszym okazało się zdobycie pozycji wokół Stonne, gdyż zapewniłoby to względne bezpieczeństwo przeprawiającym się oddziałom niemieckim przed francuską artylerią.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/STONNE-1_Domenjod_24-03-2018.jpg/240px-STONNE-1_Domenjod_24-03-2018.jpg)
Wcześnie rano 15 maja na Stonne uderzyły pierwsze oddziały niemieckie: P.P. Großdeutschland i 8. P.Panc., które dostały się pod ogień francuskich 67. P.P. oraz 6. Grupy Zwiadowczej. Po utracie siedmiu czołgów Niemcy wycofali się, choć utrzymali się w samej wsi. Sytuację zmienił dopiero atak od strony zachodniej francuskiej lekkiej 7. Półbrygady o godz. 7:30. Wyczerpawszy jednak amunicję i bez wsparcia piechoty o godz. 8:00 czołgi wycofały się, a wieś ponownie zajęli Niemcy. Kontruderzenie próbował przeprowadzić w tej sytuacji o godz. 9:00 kpt. Caraveo z 49. B.Cz., ale także on nie otrzymał wsparcia piechoty i musiał zarządzić odwrót. O 9:30 Stonne ponownie znalazło się w rękach sił niemieckich. Caraveo nie poddał się i ponowił natarcie – Stonne zostało zajęte ok. 10:30. Czołgi francuskie nadal pozostawały jednak bez wsparcia piechoty i po utracie trzech pojazdów zarządzono odwrót. O 10:45 wieś po raz kolejny zajęli Niemcy.
Francuzi w tej sytuacji postanowili przeprowadzić kontrnatarcie z większymi siłami. Brały w nim udział 51. P.P., 67. P.P., oraz trzy czołgi z 49. B.Cz., jeden z 45. B.Cz. oraz dwa z 4. B.Cz.L. Po zaciętych walkach Francuzom udało się ok. południa wkroczyć i utrzymać Stonne. Tymczasem dowodzący całym francuskim zgrupowaniem gen. Jean Flavigny postanowił poprowadzić wielkie natarcie pod Sedanem, aby odrzucić siły inwazyjne w kierunku granicy. Wymusiło to postój czołgów we wsi, aby uzupełnić paliwo i zsynchronizować dalsze działania z innymi jednostkami. Niemcy zyskali czas na przegrupowanie odrzuconych sił i poprowadzili nowe uderzenie. Zaskoczone siły francuskie musiały wycofać się pod naporem 69.P.P i P.P. Großdeutschland, które zajęły wieś o 17:30. Powiadomiony o wszystkim Flavigny musiał odwołać atak pod Sedanem, a to zapewniło Niemcom w tym rejonie sukces operacyjny. Francuzi jednak nie zamierzali łatwo rezygnować z pozycji pod Stonne.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Tanks_B1_bis_%28Toulal%29_zu_Stonne.jpg/240px-Tanks_B1_bis_%28Toulal%29_zu_Stonne.jpg)
16 maja walki nie były już tak zacięte, jednak wieś dwukrotnie zmieniała posiadacza: o 7:30 miejscowość zdobyli Francuzi. Kluczową rolę w tym natarciu odegrał tzw. Rzeźnik ze Stonne, kpt. Pierre Billotte. Dowodząc jednym czołgiem typu Char B1-bis (nazwa własna Eure) z 41. B.Cz. poprowadził on szarżę na niemiecki konwój pancerny z 8. P.Cz. (4. Bryg.Panc.). Zniszczywszy pojazdy prowadzący i końcowy, rozpoczął następnie ostrzał reszty niemieckich czołgów. W wyniku tego ataku zostało zniszczonych trzynaście pojazdów nieprzyjaciela (dwa typu PzKpfw IV oraz jedenaście PzKpfw III), a także dwie armaty przeciwpancerne PaK 36. Mimo aż stu czterdziestu trafień bezpośrednich Billotte bez strat i poważnych uszkodzeń czołgu powrócił na pozycje francuskie. Mimo tego sukcesu w nowym natarciu ok. godz. 17:00 Francuzi zostali jednak wyparci ze Stonne przez Niemców.
17 maja walki znów przybrały na sile i Stonne jeszcze sześciokrotnie było zajmowane bądź przez Francuzów bądź przez Niemców. Ostatecznie o 17:30 17 maja siły francuskie musiały się wycofać wobec sukcesów Niemców w innych rejonach walk. Po raz siedemnasty i ostatni w tej kampanii wieś zmieniła właściciela. Mimo sukcesu sił niemieckich pojedyncze ogniska oporu wokół Stonne przetrwały aż do 25 maja.
Skutki[edytuj | edytuj kod]
Bitwa okazała się dla Niemców jedną z najkrwawszych w całej kampanii, ze stratami: 3000 zabitych i ponad 23 500 rannych. Francuzi ponieśli również wysokie straty, jednak niższe od niemieckich: 1000 zabitych oraz 6500 rannych. Niemcy stracili także dwadzieścia cztery czołgi, Francuzi natomiast trzydzieści trzy.
Nieudana próba obrony Stonne spowodowała, że chwilowo spowolniona ofensywa niemiecka dalej przebiegała pomyślnie i ostatecznie doprowadziła do francuskiej klęski 22 czerwca. Po zakończeniu II wojny światowej gen. Hermann Hoth napisał, że pod Stonne Francuzi zaprzepaścili szansę, by rychłą porażkę przekuć w zwycięstwo. Opinia ta była przesadzona, jednakże sukces Francuzów mógł doprowadzić do udanego wyparcia Niemców z okolic Sedanu i zmiany planów inwazyjnych.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Autant Jean-Paul, La bataille de Stonne, mai 1940: un choc frontal durant la campagne de France, Nice 2010.
- Frieser Karl-Heinz, Blitzkrieg-Legende: der Westfeldzug 1940, Vol. 2, Oldenburg 1996.
- Horen Bernard, Une bataille „oubliée” de la seconde guerre mondiale: bataille de Stonne-Le Mont-Dieu-Tannay, 14-25 mai 1940, Association Ardennes 1940, 1999.
- Lormier Dominique, La bataille de Stonne: Ardennes, Mai 1940, Paris 2010.
- Mary Jean-Yves, Le corridor des Panzers: Par delà la Meuse 10-15 mai 1940, t. I, Bayeux-Heimdal 2009.
- Vadon Jaques, Les Ardennes dans la guerre 1939-1945, Lyon 1994.