Ci, którzy odchodzą z Omelas
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1973 |
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
angielski |
| Data wydania |
1973 |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1976 |
| Wydawca | |
| Przekład | |
Ci, którzy odchodzą z Omelas (ang. The Ones Who Walk Away from Omelas) – krótki utwór literacki autorstwa amerykańskiej pisarki Ursuli Le Guin, wydany został po raz pierwszy w antologii New Dimensions 3 w 1973. W polskim tłumaczeniu Zofii Uhrynowskiej-Hanasz ukazał się w miesięczniku „Literatura na Świecie” (nr 1/1976)[1].
W 1975 tekst ukazał się w antologii The Wind's Twelve Quarters, która została wydana w Polsce w 1980 przez oficynę Iskry w serii Fantastyka-Przygoda pod tytułem Wszystkie strony świata, jednak opowiadanie Ci, którzy odchodzą z Omelas zostało w niej pominięte. Pojawiło się dopiero w wydaniu z 1995 (wyd. Prószyński i S-ka)[2].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Narrator opisuje Omelas jako idealną, utopijną krainę, której obywatele są inteligentni, wyrafinowani i kulturalni. Nie ma tam żołnierzy, królów, kapłanów ani niewolników. Miejsce to jest porównywane do cudownej krainy z bajki. Ale, by Omelas mogło działać w ten sposób i zachować swój stan, jedno dziecko musi pozostać nieszczęśliwe, trzymane w brudzie, ciemności i nędzy. Obywatele Omelas w pewnym wieku dowiadują się prawdy, która ich szokuje. Niektórzy zostają, nieliczni odchodzą[3].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
1974:
- Nominacja do nagrody Locusa w kategorii Krótka forma
- Nagroda Hugo w kategorii Najlepsza miniatura literacka (ang. The Best Shot Story)[4].
Powiązania kulturowe[edytuj | edytuj kod]
Treść nawiązuje do utylitaryzmu, prądu w etyce. Autorka twórczo interpretuje tu ideę kozła ofiarnego, ukazaną w The Moral Philosopher and the Moral Life Williama Jamesa oraz w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego[5].
Nazwę tytułowego miasta autorka wzięła z odczytania wspak nazwy miasta Salem (Oregon) (salem-O – Omelas)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Irena Bednarz: Przewodnik po Literaturze na Świecie 1971–2014 (nr 1–521). instytutksiazki.pl. [dostęp 2024-06-15].
- ↑ Wszystkie strony świata, [w:] encyklopediafantastyki.pl [dostęp 2024-06-15].
- ↑ Karolina Lewestam: Lewestam: Test Omelas. gazetaprawna.pl, 2016-09-09. [dostęp 2024-06-15].
- ↑ 1974 Hugo Awards [online], The Hugo Awards, 26 lipca 2007 [dostęp 2023-03-15] (ang.).
- ↑ An Introduction to Fiction. Kennedy, X.J., and Dana Gioia (ed.). Wyd. 8th ed. Longman, 2004, s. 274. ISBN 0-321-08531-0. (ang.).
- ↑ Ursula Le Guin: The Unreal and the Real: Selected Stories of Ursula K. Le Guin. Volume Two: Outer Space, Inner Lands. Wyd. 8th ed. Easthampton, MA: Small Beer Press, 2012, s. iv. ISBN 978-1-61873-035-0. (ang.).