Czerkasy (1976)
 „Czerkasy” w 2012 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
Akwamarin |
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Natya |
| Historia | |
| Stocznia |
Stocznia Średnio-Newska, Leningrad |
| Położenie stępki |
12 grudnia 1975 |
| Wodowanie |
24 grudnia 1976 |
 Marynarka Wojenna ZSRR
| |
| Nazwa |
Razwiedczyk |
| Wejście do służby |
18 lipca 1977 |
| Wycofanie ze służby |
5 sierpnia 1997 |
| Siły Zbrojne WNP
| |
| Nazwa |
Razwiedczyk |
| Wejście do służby |
grudzień 1991[a] |
 Marynarka Wojenna Ukrainy
| |
| Nazwa |
Czerkasy |
| Wejście do służby |
24 sierpnia 1997 |
| Los okrętu |
przejęty przez Rosję 25 marca 2014 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
715 t standardowa |
| Długość |
61 m[1] |
| Szerokość |
10,2 m |
| Zanurzenie |
3,5 m |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne M-503 o mocy 5000 KM, 2 śruby[1] | |
| Prędkość |
17 w[1] |
| Zasięg |
2700 Mm przy prędkości 12 w[1] |
| Uzbrojenie | |
| 4 armaty plot. kalibru 30 mm AK-230M (2×II) 4 armaty plot. kalibru 25 mm 2M-3M (2×II) 2 × IV wyrzutnie rakiet plot. bliskiego zasięgu Strieła (16 rakiet) 2 × V wyrzutnie rbg RBU-1200M (30 bomb RGB-12) 7 min KMD-1000 lub 32 bomby głębinowe BB1[1] | |
| Załoga |
68 (6 oficerów)[1] |
Czerkasy (ukr. Черкаси), poprzednio Razwiedczyk − trałowiec morski projektu 266M (w kodzie NATO: Natya) Marynarki Wojennej Ukrainy. Początkowo służył we Flocie Czarnomorskiej marynarki wojennej ZSRR, a następnie Rosji pod nazwą „Razwiedczyk”, w 1996 roku został przekazany Ukrainie, gdzie otrzymał nazwę „Czerkasy” i numer burtowy U311. W marcu 2014 roku został zagarnięty przez siły rosyjskie podczas kryzysu krymskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Okręt należał do licznej serii radzieckich trałowców morskich projektu 266M (typu Akwamarin, w kodzie NATO: Natya). Zbudowany został pod numerem budowy 950 w Stoczni Średnio-Newskiej (Sriednie-Niewskij Sudostroitielnyj Zawod) w Leningradzie, która zbudowała większość okrętów tej serii[2]. Położenie stępki miało miejsce 12 grudnia 1975 roku, a wodowanie 24 grudnia 1976 roku[3]. Otrzymał nazwę „Razwiedczyk” (Разведчик, pol. zwiadowca)[2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
W ZSRR i WNP[edytuj | edytuj kod]
Okręt wszedł do służby w radzieckiej Flocie Czarnomorskiej 18 lipca 1977 roku[2] (według innych informacji, 30 czerwca tego roku)[3]. Wchodził w skład 418 Dywizjonu Trałowców 68 Brygady Okrętów Obrony Rejonu Wodnego w Sewastopolu[4].
Między styczniem a sierpniem 1990 roku, podczas rebelii Erytrei, „Razwiedczyk” operował na Morzu Czerwonym, trałując obszary z zagrożeniem minowym[3]. Konwojował też łącznie 52 statki, przy czym 11 konwojów było ostrzeliwane przez Erytrejczyków z brzegu pociskami rakietowymi[3]. 14 maja 1990 roku przed godz. 5 „Razwiedczyk” odparł ogniem atak czterech łodzi uzbrojonych w działami bezodrzutowymi na tankowiec „Internacyonał”, niszcząc jeden kuter, przy czym jeden z członków załogi został ranny[3]. Za cały ten okres 17 członków załogi zostało odznaczonych, a trałowiec otrzymał proporzec Ministerstwa Obrony ZSRR „Za Męstwo”[3]. Po rozpadzie ZSRR Flota Czarnomorska początkowo wchodziła w skład sił zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw[5].
W Ukrainie[edytuj | edytuj kod]
_%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D1%81%D0%B8.png)
Podczas podziału Floty Czarnomorskiej zdecydowano o przyznaniu okrętu Ukrainie i przekazano go 5 sierpnia 1997 roku[3] (według innych publikacji, w kwietniu 1996 roku)[2]. 24 sierpnia 1997 roku wszedł do służby pod nazwą „Czerkasy” od miasta[3]. Otrzymał stały numer burtowy U311[6].
Uczestniczył w licznych ćwiczeniach międzynarodowych, w tym z marynarkami państw NATO. Między innymi, na przełomie września i października 2001 roku reprezentował marynarkę ukraińską w pierwszym składzie nowo powołanego z inicjatywy Turcji międzynarodowego zespołu Black Sea Naval Force (BLACKSEAFOR) na Morzu Czarnym, z okrętami wszystkich państw czarnomorskich[7]. W rejsach zespołu BLACKSEAFOR uczestniczył także w sierpniu 2010, sierpniu 2011, kwietniu 2012 i kwietniu 2013 roku[8].
Podczas kryzysu krymskiego, został 6 marca 2014 roku zablokowany na jeziorze Donuzław przez Rosjan, którzy zablokowali wyjście na morze przez zatopienie starych okrętów[b][9]. Pozostał pod kontrolą ukraińską jako ostatni okręt na jeziorze, podejmując nieudane próby wydostania się na morze. 25 marca 2014 r. wieczorem został siłą przejęty przez oddziały prorosyjskie[10].
Trałowiec nie był używany przez Rosję; w lutym 2020 roku nadal znajdował się pod kontrolą rosyjską, odstawiony w Sewastopolu[11].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
Opór załogi trałowca „Czerkasy” został opisany w fabularyzowanym filmie U 311 Czerkasy z 2019 roku[12].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Status Floty Czarnomorskiej po rozwiązaniu ZSRR był niejasny – weszła w skład sił zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw, a rościły do niej pretensje Rosja i Ukraina. W 1997 roku doszło do podziału Floty pomiędzy oba państwa.
- ↑ Razem z nim zablokowano okręty desantowe "Kostiantyn Olszanśkyj" i "Kirowohrad", korwetę "Winnica", trałowce "Czernigow", "Gieniczesk" i kuter "Fieodosija".
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g A.S. Pawłow, Wojennyje korabli SSSR i Rossii 1945-1995 g., Jakuck, 1994, s.135
- ↑ a b c d Apalkow 2007 ↓, s. 96.
- ↑ a b c d e f g h Морской тральщик "Разведчик" [online], KCHF.RU [dostęp 2024-05-21] (ros.).
- ↑ Witalij Kostriczenko. Tragedia Floty Czarnomorskiej. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1999. IV (15), s. 25, marzec-kwiecień 1999. Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- ↑ Andriej Fiedorowych: Razdieł Czornomorskogo fłota w cyfrach i faktach. Fond Impierskogo Wozrożdienija, 2-11-2007. [dostęp 2020-12-15]. (ros.).
- ↑ Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000, s. 735. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
- ↑ BLACKSEAFOR 2001. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ BLACKSEAFOR 2010. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).; BLACKSEAFOR 2011. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).; BLACKSEAFOR 2012. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).; BLACKSEAFOR 2013. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ Российские военные затопили четвертый корабль в Крыму w serwisie liga.net (data 13-3-2014) [dostęp 24-3-2014]
- ↑ Szturm-Rosjan. Ostatni ukraiński okręt zdobyty w serwisie polskieradio.pl (data 25-3-2014) [dostęp 26-3-2014]
- ↑ Журналісти з'ясували, де знаходиться захоплений РФ тральщик "Черкаси". RBK-Ukrajina, 21-2-2020. [dostęp 2020-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ukr.).
- ↑ U 311 Czerkasy w bazie IMDb (ang.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).