Drobnołuszczak pomarszczony
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnołuszczak pomarszczony |
| Nazwa systematyczna | |
| Pluteus phlebophorus (Ditmar) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zwickau): 98 (1871) | |
Drobnołuszczak pomarszczony (Pluteus phlebophorus (Ditmar) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Agaricus phlebophorus Ditmar (1813)
- Pluteus chrysophaeus var. phlebophorus (Ditmar) Quél. 1888
- Pluteus nanus subsp. phlebophorus (Ditmar) Konrad & Maubl. 1924
- Pluteus phlebophorus var. albofarinosus Rea 1920
- Pluteus phlebophorus (Ditmar) P. Kumm. 187) var. phlebophorus
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1813 r. L.P.Fr. Ditmar nadając mu nazwę Agaricus phlebophorus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Pluteus[1].
Nazwę drobnołuszczak pomarszczony zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten wcześniej opisywany był jako łuskowiec pomarszczony, jednak według Wojewody nazwa ta jest myląca, grzyb ten nie posiada bowiem typowych dla łuskowców łusek[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–5,5 cm, kształt u młodych okazów półkulisty,lub nieco stożkowaty, potem rozpostarty, w końcu płaski zniewielkim garbkiem. Powierzchnia gładka, delikatnie pomarszczona, a czasami prążkowana przy brzegu. Barwa brązowa, ciemniejsza na środku. Po potarciu kapelusz staje się matowy[4].
Dość gęste, wybrzuszone, o szerokości do 0,6 cm, kosmkowate, o różowej barwie. Ostrza białawe[4].
Wysokość 3,5–5 cm, grubość 0,2–0,7cm, kształt walcowaty, przy podstawie rozszerzony. Początkowo jest pełny, później rurkowaty. Powierzchnia włókienkowata, biaława, w stanie wilgotnym szarawa lub żółtawa, szczególnie u dołu[4].
Biały lub brązowawy o słabym smaku i zapachu rzodkwi[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników różowy. Zarodniki szerokoelipsoidalne lub kuliste, gładkie, o rozmiarach 6–8 × 5–7 μm. Licznie występują maczugowate, workowate lub szerokowrzecionowate cheilocystydy o rozmiarach 46–70 × 14–25 μm. Niektóre z nich posiadają w środku brązowy pigment. Nieliczne pleurocystydy są workowate, lub osadzone na trzonku. Skórka kapelusza zbudowana jest z palisadowo ułożonych strzępek o wąskomaczugowatym, kulistawym i gruszkowatym kształcie i rozmiarach 33–60 × 20–38 μm[4]. W środku posiadają pigment[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano występowanie tego gatunku głównie w Europie. Poza tym podano izolowane stanowiska w stanie Michigan w USA, na Hawajach i na Korsyce[5]. W Europie Środkowej jest częsty[6]. W Polsce jego częstość występowania i rozprzestrzenienie nie są znane[3].
Wyrasta bezpośrednio na ziemi, lub na martwym drewnie drzew liściastych[6]. Związany jest z drzewami: olsza, topola osika i dąb[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof[3]. Wartość spożywcza nie jest znana, z tego też względu należy go uważać za grzyb niejadalny[6].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Rozróżnienie tego gatunku od innych, podobnych drobnołuszczakow jest trudne, nawet przy pomocy analizy mikroskopowej. Za najbardziej charakterystyczną cechę uważa się gęste i drobne pomarszczenie powierzchni kapelusza, przez co wygląda on, jak gdyby był wilgotny Jest jednak kilka gatunków drobnołuszczaków też mających pomarszczony kapelusz, m.in.: drobnołuszczak żółtooliwkowy (Pluteus chrysophaeus), drobnołuszczak brązowoostrzowy (Pluteus luctuosus), drobnołuszczak szarostopowy (Pluteus thomsonii), drobnołuszczak żółtonogi (Pluteus romellii)[4]. Identyczny kolor kapelusza ma drobnołuszczak jeleni (Pluteus cervinus), jednak ma niepomarszczony kapelusz i wyraźnie włóknisty trzon[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polisch Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Scienceas, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło: Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999. ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
- ↑ a b c d Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.