Przejdź do zawartości

Dyskusja wikiprojektu:Czy wiesz/ekspozycje/2015-09-02

Treść strony nie jest dostępna w innych językach.
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

3 (Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii)[edytuj kod]

rysunki na ścianie sali pacjenta chorego na dementia peacox, Szpital św. Elżbiety
rysunki na ścianie sali pacjenta chorego na dementia peacox, Szpital św. Elżbiety

…czy pewne cechy schizofrenii mogły być przydatne?

Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii (dyskusja)
Archiwalna nominacja do CzyWiesza (sprzed 2024 roku)
źródła ilustracje autor(ka) wstawił(a) sprawdzone przez
+ 2 Mpn Mpn

Dobrze byłoby wrzucić do art. jakieś zdjęcia, 164.127.61.36 (dyskusja) 21:45, 17 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]

Wrzuciłam 1 fotkę. I sporo tam literówek..Rosewood 14:49, 18 sie 2015

Ponieważ jest to w sumie ciekawe i dosyć ważne hasło, i może wiele osób zainteresować, pozwolę sobie zwrócić uwagę na pewne mankamenty:

  1. Nie jestem pewien czy to jest dobra nazwa dla tego hasła. Schizofrenia, jak sądzę, sama w sobie nie ewoluuje (w każdym razie w biologicznym znaczeniu tego słowa), nawet gdyby to w haśle nie ma nic o ewolucji choroby, tylko o ewolucji jej uwarunkowań. Lepszą nazwą byłoby np.: Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii. Nie wiem też, czy nie lepiej zintegrować to hasło z Etiologią schizofrenii. Z pewnościa warto dać link do niniejszego hasła z rozdziału o genetyce w Etiologii schizofrenii. Wikipedysta:Pwlps co Ty o tym sądzisz?
    nazwę jak najbardziej można by zmienić, natomiast nie integrowałbym. Art i tak już pewne kwestie (np. hipotezę błonową Horobina) omawia b. skrótowo, a i tak jest dość obszerny. Nie wykluczam w przyszłości dalszej rozbudowy. Mpn (dyskusja) 07:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  2. Definicja hasła jest moim zdaniem w obecnej postaci bardzo kulawa, m.in. z przyczyny wyżej wymienionej, sformułowania: „...schizofrenii, choroby psychicznej przebiegającej z psychozą podczas antropogenezy”, „wytworzenie się zjawiska występowania” też nie są najszczęśliwsze.
    to jak proponujesz? Mpn (dyskusja) 07:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    Np: Ewolucyjne uwarunkowania schizofrenii – zespół zjawisk/czynników, które (w trakcie antropogenezy?) przyczyniły się (lub mogły się przyczynić?) do powstania schizofrenii i sprzyjają ujawnianiu się tej choroby u ludzi obecnie. (???) Tebeuszek (dyskusja) 20:59, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    popr Mpn (dyskusja) 07:24, 23 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  3. Mam duże wątpliwości co do aktualności nazwy „centralny paradoks schizofrenii” - z punktu widzenia genetyki populacyjnej to nie jest nic paradoksalnego w przypadku cech poligenowych, a w rozwoju schizofrenii ponadto oprócz predyspozycji genetycznych są jeszcze czynniki środowiskowe. Może lepiej potraktować ten pozorny paradoks jako pojęcie historyczne?
    ale jest w aktualnym podręczniku psychiatrii Rybakowskiego, Płażyńskiego i Wciórki Mpn (dyskusja) 07:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    Z pewnością, tylko czy nie jest użyte w kontekście historycznym? Na ile mogę się zorientować na podstawie tego hasła, to cytowani polscy autorzy chyba nie są specjalnie obeznani w genetyce. Warto by więc poszukać w aktualnej anglojęzycznej literaturze fachowej.
    w genetyce myślę że akurat są, w ewolucjonizmie może trochę mniej. The discrepancy between high prevalence and reduced fecundity is now known as the “schizophrenia paradox,” piszą też Reis i Polimeni, 2003. Mpn (dyskusja) 07:24, 23 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  4. „Adaptacyjne koncepcje powstania schizofrenii traktują ją jako coś korzystnego ewolucyjnie, jako cechę faworyzowaną przez dobór naturalny.” – to chyba za daleko idące uogólnienie. Gdyby tak było, to wszyscy bylibyśmy schizofrenikami.
    popr Mpn (dyskusja) 07:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  5. „próbował rozwiązać sformułowany przez siebie problem, postulując istnienie korzyści równoważących zagrożenie płynące z genów” – niefortunne sformułowanie, które może napędzać fobie antygenowe w społeczeństwie, takie popularne i nieścisłe określenia pojawiają się w także w innych miejscach hasła. Geny jako takie nie niosą zagrożenia. Chodzi raczej o allele genów zwiększające szansę wystąpienia takiej a nie innej cechy w fenotypie (w przypadku cech determinowanych poligenowo, jak prawdopodobnie jest w przypadku schizofrenii).
    OK Mpn (dyskusja) 07:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  6. Ewolucji odporności na malarię w kontekście loci odpowiedzialnych za anemię sierpowatą nie opisuje się w kategoriach doboru krewniaczego, jest to normalny przykład doboru, czasami określany jako naddominacja, wyjaśniający przyczyny utrzymywania się zrównoważonego polimorfizmu alleli (w tym tych alleli, które zdawałoby się są szkodliwe) w populacjach. Gwoli ścisłości heterozygoty chorują na malarię, ale jej przebieg jest o wiele łagodniejszy - nie chciałem przy poprawianiu za bardzo ingerowac w tekst, bo nie wiem co jest w przywoływanej literaturze. Dobór krewniaczy miałby raczej zastosowanie w przypadku hipotezy podziału grupy jako alternatywa dla doboru grupowego w wyjaśnianiu podziału pracy/funkcji w grupach, które mogą się składać z blisko spokrewnionych osobników. Warto użyć odwołania do terminu „dostosowanie rozszerzone” (inclusive fitness).
    tylko przydałyby się nam na to źródła :-) Mpn (dyskusja) 07:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    O odporności na malarię i anemii sierpowatej można znaleźć w dowolnym podręczniku genetyki populacji czy ewolucji. Nie wiem jak to jest opisane w cytowanym podręczniku psychiatrii – jeżeli jest napisane że to jest przykład doboru krewniaczego to jest to oczywiście błąd. Dodam wówczas komentarz w haśle. Problemem będzie to, że na tym błędzie opiera się układ/podział tej części hasła. Najlepiej byłoby poszukać artykułów fachowych na temat roli doboru krewniaczego/grupowego i hipotezy podziału grupy oraz zastosowaniu do wyjaśnienia schizofrenii. Cytowani polscy autorzy delikatnie mówiąc nie zrobili tego najlepiej.Tebeuszek (dyskusja) 20:59, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    Reiss i Polimeni 2003 piszą They invoked the genetic mechanism of balanced polymorphism to explain the persistence of schizophrenia. Exemplified by the classic sickle cell anemia model, genes associated with deleterious phenotypes can survive if the heterozygote demonstrates some advantage over its associated homozygotes. w części Kin selection, więc tak by wynikało Mpn (dyskusja) 07:42, 23 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  7. „Wybrali do swych badań 76 genów. Udało im się potwierdzić faworyzowanie przez dobór naturalny dla 14 z nich. Obie te cechy łączą w sobie także ADCYAP1, AHI1, APOE, CCR5, DRD4, DTNBP1, FOXP2, GABRB2, GRM3, HOPA, LRRTM1, MAOA, MCPH1, OLIG2, PDLIM5 i SLC6A4, co potwierdziły inne badania. Jednak w pracy Crespiego najsilniej związany ze schizofrenią jest DTNBP1.” – 1) za duzy skrót myślowy. Faworyzowanie przez dobór czego? Jakie cechy łączą w sobie? Każdy z nas ma te geny, ale nie każdy z nas przejawia cechy schizofrenii. Zapewne chodzi o niektóre allele tych genów. Z tego zdania nie wynika jaki maja związek ze schizofrenią. 2) nazwy genów zapisuje się kursywą (i zwykle małymi literami), aby odróżnić je od nazw białek przez nie kodowanych. 3) Widzę w wymienionych genach fox2p, który jest związany z ewolucją mowy, wcześniej pojawia się wzmianka, że schizofrenia związana jest z ewolucją mowy – może warto te dwie rzeczy w tym momencie połączyć? Dalej jest o koncepcji Crowa, która była sformułowana chyba jeszcze przed odkryciem tego genu, i chyba jest nietrafiona pod pewnymi względami (ewolucja języka nie zależy tylko od jednego genu, fox2p nie leży na chromosomie Y) - warto to do siebie odnieść.
    dopisałem, że pewnych alleli. Geny do badania wybrano pewnie metodą luźnych skojarzeń. Związek ze schizofrenią natomiast jest zapewne taki, że istnieje korelacja pomiędzy pewnymi allelami a rozwojem choroby.
    Myślisz zamieniać to na małe litery, skoro w źródle zapisano dużymi?
    To zależy, co opisują polscy autorzy, którzy zapewne tego nie badali, tylko odwołują się do prac innych autorów. Jeżeli geny, to na pewno kursywą (czasami spotyka się zapis wielkimi literami). Jeżeli białka, to prostą czcionką. To zdanie w dalszym ciągu jest bardzo niejasne.Tebeuszek (dyskusja) 20:59, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    to jest z pracy Crespi et al, 2007. Chodzi o geny. Przeredagowałem, Mpn (dyskusja) 07:35, 23 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  8. „Biorąc pod uwagę ich szeroki wachlarz, w grę wchodzi jedynie dziedziczenie poligenowe. Zaangażowane weń geny normalnie służą adaptacji[7]”– nie można tak napisać, to za duży skrót myślowy, który czytelnikowi niespecjaliście nic nie wyjaśni.
    przeredagowałem Mpn (dyskusja) 07:43, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  9. „Wytłumaczenie to nie tłumaczy jednak utrzymywania się choroby w populacji. Zwolennicy próbują to tłumaczyć rodzeniem dzieci przez kobiety przed wystąpieniem objawów, jednak przeciwnicy wytykają im, że nie jest to wystarczające wyjaśnienie” – jw.
    przeredagowałem Mpn (dyskusja) 07:43, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  10. Oprócz mutacji potencjalne mechanizmy mogą dotyczyć jeszcze koewolucji gospodarza i pasożyta oraz homozygotyczność w kluczowych loci[7]. – jw., rozumiem że chodzi o to, że pasożyty mogą wpływac na behawior nosiciela i powodować schizofrenię? O co chodzi z homozygotycznością nie rozumiem.
    źródło tego nie precyzuje, ale chodzi raczej właśnie o zakłocanie przez pas. rozwoj oraz o postulowane mniejsze możliwości adaptacyjne homozygot Mpn (dyskusja) 10:27, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    Jeżeli nie jest konkretnie napisane o co chodzi, to usunąłbym ten fragment, bo jest bardzo kontrowersyjny (np. dlaczego homozygoty miałyby być upośledzone pod względem zdolności adaptacyjnych?) Tebeuszek (dyskusja) 20:59, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    usunięty Mpn (dyskusja) 07:35, 23 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  11. Developmental instability to koncepcja szeroko rozpowszechniona w literaturze ewolucyjnej od co najmniej połowy zeszłego stulecia. Nie sądzę, by to właśnie Yeo et al., kimkolwiek by nie byli, ją sformułowali. Trzeba zdanie wprowadzające o tej koncepcji przeformułować - co właściwie zaproponowali Yeo et al.? Tebeuszek (dyskusja) 19:31, 21 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
    chodzi o zastosowanie koncpecji niestabilności do opisu powstawania F20. Mpn (dyskusja) 07:47, 22 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]

1 (José Gonzalo Rodríguez Gacha)[edytuj kod]

…jak José Gonzalo Rodríguez Gacha znalazł się w 1988 roku wśród najbogatszych ludzi na świecie?

José Gonzalo Rodríguez Gacha (dyskusja)
Archiwalna nominacja do CzyWiesza (sprzed 2024 roku)
źródła ilustracje autor(ka) wstawił(a) sprawdzone przez
+ 1 AldraW AldraW
Zmieniłem pytanie, proponowane było zbyt ogólne. Bonvol zostaw wiadomość 00:07, 24 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]

3 (Undekafluorodiantymonian trifluoroksenonu)[edytuj kod]

…na czym polegała trudność w syntezie undekafluorodiantymonianu trifluoroksenonu?

…ile atomów fluoru zawiera cząsteczka undekafluorodiantymonianu trifluoroksenonu?

…że cząsteczka undekafluorodiantymonianu trifluoroksenonu zawiera 14 atomów fluoru?

Undekafluorodiantymonian trifluoroksenonu (dyskusja)
Archiwalna nominacja do CzyWiesza (sprzed 2024 roku)
źródła ilustracje autor(ka) wstawił(a) sprawdzone przez
+ 1 Mpn

Dodałem alternatywne pytania. Michał Sobkowski dyskusja 22:58, 11 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]

Hmmm, takie małe pytanie "Rozstrzygnięcie, który z wymienionych związków został zsyntezowany w 1963 roku, wymaga dalszych prac". Czy istotą prac jest określenie związku, który uzyskano akurat w 1963 roku (badanie nad tym, co uzyskano w badaniach), czy określenie, co faktycznie się uzysykuje dzięki metodzie z 1963. Może chciałbym za dużo :), ale trochę to brzmi tak, jakby właśnie podejmowano badania nad tym, co jednorazowo zbadano w 1963. Hedger z Castleton (dyskusja) 14:08, 13 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]
  • Wycofuję sprawdzenie. Po przeczytaniu publikacji źródłowych widzę, że KamilK7 strasznie namieszał. W publikacji Edwardsa z roku 1963 w ogóle nie ma mowy o XeF4·2SbF5, lecz o XeF2·2SbF5 (powstającym w reakcji XeF4 + SbF5 → XeF2·2SbF5 + gaz). Dopiero "bardziej złożony przebieg reakcji" wskazany przez Cohena w 1966 obejmował powstawanie białego proszku zmieszanego z żółtymi kryształami XeF2·2SbF5, któremu na podstawie 19F NMR przypisał strukturę XeF4·2SbF5. Artykuł trzeba więc znacząco przeredagować, poszukać, co dokładnie piszą w publikacjach, a to wymaga trochę czasu. Michał Sobkowski dyskusja 15:11, 13 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]

@Michał Sobkowski Bardzo przepraszam. Tam, gdzie pisałem ten artykuł, nie miałem dostępu do pracy Edwardsa. Oparłem się więc na tym, co Bartlett pisał o tej pracy w 2001 roku. Niestety, mając do dyspozycji niezbyt dobrą kopię, w której indeksy są źle widoczne, źle przeczytałem. Teraz, po powiększeniu rzeczywiście widzę, że tam jest dwójka. Spróbowałem ten artykuł przeredagować, ale mam tylko dostęp do pierwszej strony pracy Cohena i nie mam pewności, czy zrobiłem to dobrze, dlatego nie zdejmuję szablonu o wątpliwościach. Bardzo proszę, abyś, gdy znajdziesz momencik, tam zerknął i usunął szablon o wątpliwościach, jeśli już wszystko jest dobrze. Dziękuję bardzo za zwrócenie uwagi, KamilK7 (dyskusja) 16:15, 13 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]


@KamilK7, @mpn, @Hedger z Castleton: Po dotarciu do kilku tekstów źródłowych okazało się, że treść hasła hmm, powiedzmy nieco od nich odbiega. Poprawiłem, a w zasadzie napisałem artykuł od nowa. W tej sytuacji nie czuję się upoważniony do oznaczenia go jako sprawdzony. Michał Sobkowski dyskusja 13:16, 16 sie 2015 (CEST)[odpowiedz]

1 (PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa)[edytuj kod]

…które przedsiębiorstwo kolejowe chciało zaadaptować teren byłej cukrowni na terminal przeładunkowy?

…które przedsiębiorstwo kolejowe próbowano sprywatyzować dwukrotnie?

…które przedsiębiorstwo obsługuje linię kolejową nr 65?

PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa (dyskusja)
Archiwalna nominacja do CzyWiesza (sprzed 2024 roku)
źródła ilustracje autor(ka) wstawił(a) sprawdzone przez
+ 8 Muri 91 Muri 91

2 (Chinornik mandaryński)[edytuj kod]

…w jak licznych grupach żyje chinornik mandaryński?

Chinornik mandaryński (dyskusja)
Archiwalna nominacja do CzyWiesza (sprzed 2024 roku)
źródła ilustracje autor(ka) wstawił(a) sprawdzone przez
+ 1 Szczureq Mpn
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dyskusja_wikiprojektu:Czy_wiesz/ekspozycje/2015-09-02&oldid=43474737”