Edmund Odorkiewicz

Edmund-Leon Odorkiewicz
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1907 ; Chełm
Data i miejsce śmierci	10 marca 1981 ; Katowice
	poseł do Krajowej Rady Narodowej
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
	Odznaczenia

Edmund-Leon Odorkiewicz, ps. Czantoria, Uherski, Ostroróg, Hel, Odrowąż, Pieron (ur. 20 lutego 1907 w Chełmie, zm. 10 marca 1981 w Katowicach) – polski dziennikarz radiowy i publicysta, polityk, poseł do Krajowej Rady Narodowej (1945–1947).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie patriotycznej. Jego pradziadek po kądzieli był ostatnim wodzem powstania listopadowego. Miał dwóch braci: Zygmunta (1899–1919), poległego podczas wojny polsko-bolszewickiej, oraz Cypriana – dowódcę batalionu „Krybar”. W 1915 podjął naukę w Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. W młodości działał jako skaut. W latach 1917–1918 był gońcem POW. W 1925 rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych UW. Przez pewien okres kształcił się również na Uniwersytecie im. Stefana Batorego. Był aktywny w centrolewicowym Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W 1927 został zatrzymany przez policję za złożenie podpisu w księdze kondolencyjnej wystawionej przez poselstwo ZSRR z okazji śmierci Wojkowa.

Rozpoczął pracę w związanym z BBWR „Kurierze Porannym”, gdzie sporo uwagi poświęcał tematyce niemieckiej^[1]. Na długo przed dojściem do władzy NSDAP przestrzegał przed zagrożeniem ze strony nazistów. Jako dziennikarz sporo podróżował, odwiedził m.in. Skandynawię, Estonię, Jugosławię, Węgry i Czechosłowację. W 1935 zakończył współpracę z Kurierem Porannym. Rok później znalazł pracę w dziale propagandy Naczelnej Dyrekcji Polskiego Radia. Od 1937 kierował Wydziałem Głównym PR w Katowicach, był również zastępcą dyrektora regionalnej rozgłośni. Udzielał się w Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Katowicach.

W 1939 znalazł się w okupacyjnej strefie sowieckiej, z której uciekł w 1940. Pracował jako robotnik w Ogrodzie Saskim, później również w Szpitalu Zakaźnym im. św. Stanisława przy ul. Wolskiej. Przyłączył się do związanych z syndykalistami oddziałów „Wolność i Lud”. Wiosną 1944 wziął udział w akcji wykonania wyroku na dwóch kontrolerów tramwajowych współpracujących z Niemcami. Podczas powstania warszawskiego walczył w szeregach oddziału Radwana.

W 1945 ponownie znalazł się na Śląsku, gdzie objął posadę dyrektora rozgłośni regionalnej PR. Pisywał do „Dziennika Zachodniego”. Był pełnomocnikiem Stronnictwa Demokratycznego na region śląsko-dąbrowski (do partii wstąpił w lutym 1945). Zasiadał w Wojewódzkiej oraz Krajowej Radzie Narodowej. W 1946 był zwolennikiem oddzielnego startu SD w wyborach parlamentarnych. Z powodów politycznych nie umieszczono go na liście do Sejmu Ustawodawczego. W 1947 został zawieszony w prawach członka.

Po odejściu z aktywnej polityki poświęcił się pracy dziennikarskiej. Pracował m.in. w „Estradzie”. Pisywał do „Wrocławskiego Tygodnika Katolickiego”, „Trybuny Robotniczej”, „Kuriera Polskiego” i „Codziennego”, „Zarania Śląskiego” oraz „Katolika”.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Y-4-11)^[2].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1929 poślubił Helenę z Ołdakowskich, z którą miał dwoje dzieci: Hannę Janinę Odorkiewicz-Sikocińską (ur. 1931), lekarza-kardiologa, oraz syna Andrzeja Hieronima (ur. 1932), radcę prawnego. Drugą żoną była Elżbieta Kiszkurno-Odorkiewicz (1925–2009).

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Zasługi z Mieczami
Złoty Krzyż Zasługi (18 stycznia 1946)^[3]
Krzyż Walecznych (25 czerwca 1946)^[4]
Krzyż Partyzancki
Srebrny Krzyż Zasługi (7 marca 1939)^[5]
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Opisywał m.in. sprawę radcy niemieckiego barona von Rintelna, który w Święto Morza 31 lipca 1932 dokonał zniszczenia polskiej flagi narodowej w Warszawie.
↑ Cmentarz Stare Powązki: HELENA ODORKIEWICZOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31] .
↑ M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomieniu uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 3, poz. 5 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.
↑ M.P. z 1939 r. nr 57, poz. 101 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Rusecki, Edmund Odorkiewicz: patriota, publicysta, działacz, Warszawa 1989.

[1] Opisywał m.in. sprawę radcy niemieckiego barona von Rintelna, który w Święto Morza 31 lipca 1932 dokonał zniszczenia polskiej flagi narodowej w Warszawie.

[2] Cmentarz Stare Powązki: HELENA ODORKIEWICZOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31] .

[3] M.P. z 1946 r. nr 30, poz. 58 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele pracy organizacyjnej przy utworzeniu administracji państwowej i samorządu, uruchomieniu uczelni i odbudowie demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.

[4] M.P. z 1947 r. nr 3, poz. 5 „za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”.

[5] M.P. z 1939 r. nr 57, poz. 101 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]