Franciszek Kruszyna
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia |
17 sierpnia 1889 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
27 maja 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914−1917 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Franciszek Kruszyna (ur. 17 sierpnia 1889 w Biskupicach, zm. 27 maja 1940 w Tarnowie) − nauczyciel, inżynier rolnik, żołnierz Legionów Polskich i Związku Walki Zbrojnej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Franciszek Kruszyna pochodził z chłopskiej rodziny Józefa i Marianny z Sobczyków. W 1911 roku ukończył gimnazjum w Podgórzu. Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do armii austriackiej. Od 1915 roku służył w II brygadzie Legionów Polskich. Zdemobilizowany w stopniu sierżanta w 1917 roku, rozpoczął studia na Akademii Rolniczej w Dublanach. Ukończył je w 1920 roku, uzyskując tytuł inżyniera rolnika. Podczas walk polsko-ukraińskich uczestniczył w obronie Lwowa i Dublan.
Po ukończeniu studiów Franciszek Kruszyna objął posadę agronoma kolejno w kilku powiatach południowej Polski (limanowski, nowosądecki, grybowski), uczył również w szkole rolniczej w Łososinie Dolnej i Gimnazjum Humanistycznym w Grybowie. 27 grudnia 1922 ożenił się z Marią Glińską[1]. Po uzyskaniu formalnych kwalifikacji nauczyciela w 1925 roku przeniósł się do Tarnowa, gdzie znalazł zatrudnienie początkowo w II Gimnazjum, a następnie, już na stałe, w I Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego, ucząc przyrody, fizyki i chemii. Był aktywnym działaczem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Franciszek Kruszyna był również współorganizatorem i w latach 1930−1931 prezesem tarnowskiego oddziału Związku Legionistów Polskich. Przy jego znaczącym udziale w 1931 roku powstał przy ulicy Wałowej Grób Nieznanego Żołnierza według projektu architekta Bronisława Kulki.
Po zakończeniu kampanii wrześniowej Franciszek Kruszyna zaangażował się w pracę konspiracyjną, organizując na terenie Tarnowa struktury Służby Zwycięstwu Polski, w 1940 roku przekształconą w Związek Walki Zbrojnej. Otrzymał promocję do stopnia kapitana. Równocześnie uczestniczył w tajnym nauczaniu. Aresztowany na krótko w listopadzie 1939 roku, został ponownie zatrzymany przez gestapo w maju 1940 roku. Przesłuchiwany w więzieniu przy ulicy Urszulańskiej, został zamordowany 27 maja 1940 roku. Jego ciało zostało wydane rodzinie, z zezwoleniem na cichy pogrzeb na Starym Cmentarzu (sektor V-1-33)[2].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości (16 marca 1937)[3]
- Krzyż Walecznych[1]
- Złoty Krzyż Zasługi[1]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918−1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[1]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 1995 roku imię Franciszka Kruszyny otrzymała jedna z ulic w tarnowskiej dzielnicy Dąbrówka Infułacka.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 160. [dostęp 2021-08-05].
- ↑ Cmentarze Komunalne w Tarnowie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], tarnow.grobonet.com [dostęp 2021-03-19] .
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barbara Sawczyk , Maria Sąsiadowicz , Ewa Stańczyk , Ocalić od zapomnienia... Patroni tarnowskich ulic. Tom I, Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego, 2003, ISBN 83-915445-2-4, OCLC 749304724 .
- Członkowie Służby Zwycięstwu Polski
- Członkowie terytorialnych władz organizacyjnych Związku Legionistów Polskich
- Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie Armii Krajowej
- Pochowani na Starym Cmentarzu w Tarnowie
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy i obywatele polscy straceni przez Niemcy nazistowskie w dystrykcie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa
- Polscy nauczyciele
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1940
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918
- Ludzie urodzeni w Biskupicach (powiat wielicki)