Franciszek Niewidziajło
Fotografia nagrobna Franciszka Niewidziajły w Sławie | |
kapral | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1918–1919, 1944–1945 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
rolnik[1] |
Odznaczenia | |
Franciszek Niewidziajło (ur. 3 marca 1902 we wsi Stryjówka, zm. 20 września 1978 we Wrocławiu) – kapral Wojska Polskiego, który w 1945 dokonał symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wychowywał się w patriotycznej rodzinie Szymona Niewidziajło. W 1919 wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej, w czasie której dostał się do niewoli i ledwo[wymaga weryfikacji?] uciekł przed egzekucją. W okresie międzywojennym wraz z rodzicami pracował na roli. Wiosną 1944, po kolejnym wkroczeniu Armii Czerwonej, został wcielony wraz z synem Mieczysławem (1925–1945) do 1 Armii Wojska Polskiego. Służył w 7 pułku piechoty, a syn w 43 pułku artylerii lekkiej[a].
Franciszek Niewidziajło dotarł, jako jeden z pierwszych, z pododdziałem do Kołobrzegu i tam wybrany został, z uwagi na chłopskie pochodzenie, do dokonania aktu zaślubin z polskim morzem. 18 marca 1945 dokonał symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem wypowiadając napisane przez siebie słowa Przyszliśmy, Morze, po ciężkim i krwawym trudzie. Widzimy, że nie poszedł na darmo nasz trud. Przysięgamy, że Cię nigdy nie opuścimy. Rzucając ten pierścień w Twe fale, biorę z Tobą ślub, ponieważ Tyś było i będziesz zawsze nasze. Brał udział w walkach od Warszawy do Berlina, gdzie został ranny. We wrześniu 1945, po demobilizacji, osiedlił się w Lubogoszczy. W tym czasie był żywą kartą historii – spotykał się na licznych wieczornicach z młodzieżą, harcerzami, gościł w jednostkach wojskowych i zaangażował się w działalność kombatancką. Mimo swojej działalności kombatanckiej nigdy nie został awansowany z uwagi na swoje poglądy[według kogo?] przewijające się we wspomnieniach. Według Alojzego Srogi był osobą, która pasjonowała wielu dziennikarzy; niestety plon tych wywiadów nie zawsze odpowiada prawdzie historycznej. Zmarł 20 września 1978 we Wrocławiu. Pochowany został na cmentarzu w Sławie.
Od 1983 Franciszek Niewidziajło jest patronem Publicznej Szkoły Podstawowej w Sławie[1]. Od roku 2015 jego imię nosi falochron wschodni w Kołobrzegu. W tym samym roku Karol Samsel opublikował wiersz Franciszek Niewidziajło przyzywa boginię zemsty[3].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych[4]
- Medal za Warszawę 1939–1945
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
i inne
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mieczysław Niewidziajło zginął 6 marca 1945 r. w Świętoborcu (obecnie dzielnica Łobza) w potyczce z żołnierzami X Korpusu SS i został pochowany na miejscowym cmentarzu[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Patron szkoły. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Franciszka Niewidziajły w Sławie. [dostęp 2016-05-12].
- ↑ Biblioteka Łobez – Mieczysław Niewidziajło. [dostęp 2016-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-10)].
- ↑ Karol Samsel: Franciszek Niewidziajło przyzywa boginię zemsty. Państwo labiryntów, 2015-07-22. [dostęp 2016-05-13].
- ↑ Franciszek Niewidziajło - droga do zaślubin z morzem. - YouTube [online], m.youtube.com [dostęp 2019-01-27] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alojzy Sroga, Na drodze stał Kołobrzeg, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1985, wyd. II, ISBN 83-11-06357-5, s. 607
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Podoficerowie ludowego Wojska Polskiego
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Uczestnicy bitwy o Kołobrzeg (1945)
- Działacze środowisk kombatanckich
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945
- Urodzeni w 1902
- Zmarli w 1978