Górczyna (powiat wschowski)
51°43′21″N 16°15′05″E/51,722500 16,251389| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
67-407[2] |
| Tablice rejestracyjne |
FWS |
| SIMC |
0376308 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wschowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Szlichtyngowa  | |
| 51°43′21″N 16°15′05″E/51,722500 16,251389[1]
| |
Górczyna – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie wschowskim, w gminie Szlichtyngowa.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś istnieje co najmniej od drugiej połowy XV wieku. Wymieniona w łacińskim z 1497 jako „Gorschyna”, 1499 „Gorszyna”, 1528 „Gorschnia”, 1531 „Gorczyna”, 1563 „Gorczina”, 1564 „Gorszina”, w 1945 po upadku III Rzeszy „Gurschen”[3].
Wieś leżała na pograniczu Wielkopolski oraz Dolnego Sląska przy granicy Korony Królestwa Polskiego z księstwie głogowskim. W 1531 należała do powiatu wschowskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1376 leżała w parafii Wyszanów w archidiecezji wrocławskiej archidiakonatu Głogów[3].
Miejscowość była początkowo własnością szlachecką należącą do szlachty z pogranicza Śląska i Wielkopolski z rodu Górczyńskich, którzy od nazwy wsi przyjęli odmiejscowe nazwisko oraz do Kotwiczów. Na przełomie XV i XVI wieku dziedzicami wsi byli bracia Jerzy Jurga oraz Jan Górczyńscy. Ten drugi w 1500 pełnił funkcję wicepodsędka we Wschowie. W 1497 Jerzy i Jan z Górczyny przekazali sądowi rady miasta Wschowy ujętego i oskarżonego przez nich człowieka Marcina Creysnera. W zachowanym dokumencie źródłowym rada zaręczała Jerzemu i Janowi, że w wypadku, gdy uwolni wspomnianego człowieka, ten nie będzie im w niczym zagrażać[3].
W 1490 Jan Górczyński poręczył wraz z Fryczem z Jędrzychowic za Katarzynę żonę tegoż Frycza, iż ta zachowa pokój z Małgorzatą żoną Mikołaja Jędrzychowskiego. W 1500 Jurga Górczyński naganił szlachectwo Janowi Siedlnickiego z Siedlnicy ze strony jego matki. W 1512 Jan Górczyński dziedzic w Górczynie sprzedał z zastrzeżeniem prawa odkupu szlachciance Judycie Toszewej czynsz 4 kop groszy polskich od 5 kmieci we wsi Dryżyna za 100 florenów węgierskich[3].
Miejscowość odnotowano również w historycznych rejestrach poborowych. W 1499 bracia Górczyńscy skazani zostali na karę 14 grzywien za odmowę zapłaty podatku królewskiego po jednej grzywnie od wsi oraz wiardunków królewskich od łanów ze wsi Górczyna oraz Dryżyna. W 1531 zapłacono podatki ze wsi od 3 łanów oraz od karczmy. W 1535 pobrano podatki z dwóch łanów. W 1563 podatki zostały zapłacone z dwóch łanów i 6,5 pręta. W 1566 płatnikami podatków we wsi byli Zygmunt i Jurga Kotwicze, którzy ujścili opłaty z dwóch łanów i 4,5 pręta, od 21 zagrodników, 4 komorników oraz karczmy dziedzicznej. W 1579 pobrano podatki z dwóch łanów i 3,5 pręta, od dwóch zagrodników z rolami, jednego najemnego robotnika od pługa zwanego ratajem, 22 zagrodników bez roli, jednego kowala, 12 komorników oraz dwóch owczarzy wypasających 60 owiec[3].
W 1528 wieś odnotowano w opisie granic Wielkopolski ze Śląskiem gdzie wymieniona została droga ze wsi Dryżyna, która stanowiła granicę pomiędzy wsią Górczyna znajdującą się w Koronie Królestwa Polskiego na terenie Wielkopolski, a niezidentyfikowaną wsią Schymell oraz Wilkowo w księstwie głogowskim[3].
Do czasu rozbiorów leżała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wskutek II rozbioru Polski w 1793, miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[4]:
- cmentarz żydowski, z XIX wieku.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 35826
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 330 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Chmielewski 1982 ↓, s. 618.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 83. [dostęp 2013-02-22].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I (A – H), hasło „Górczyna”. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 618. ISBN 83-04-00938-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Górczyna, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
