Histatyny
Histatyny – białka odkryte w ślinie, które mają działanie obronne przed patogenami. Ich działanie polega na tworzeniu porów z błonach komórkowych komórek atakowanych, co powoduje lizę tych komórek. Nazwa białek wywodzi się od wysokiej zawartości histydyny w ich strukturze I-rzędowej. Do grupy histatyn zaliczają się 24 związki, numerowane od 1 do 24, lub zapisywanych w skrócie HIS1 do HIS24 (lub Hst1 do Hst24). Człowiek posiada w swoim genomie jedynie geny dla HIS1 i HIS3, pozostałe peptydy są prawdopodobnie produktem proteolizy tamtych dwóch lub alternatywnego splicingu[1][2].
Za główną funkcję histatyn uznaje się przeciwdziałanie grzybicom. Są stosowane jako leki przeciwgrzybicze, a od innych odróżniają się niską toksycznością[1].
Ich mechanizm działania opiera się na agregacji w błonie komórkowej i błonie mitochondrium (co powoduje powstawanie porów i zaburzanie równowagi jonowej) i wtórnej aktywacji receptorów purynergicznych, prowadzących do śmierci komórki. Potrafią także generować reaktywne formy tlenu[1][3].
Histatyny hamują także aktywność lipopolisacharydu (LPS), który odpowiada za zlepianie się komórek bakterii gram-ujemnych[4].
Histatyna 1 poprawia zdolności tytanowych implantów stomatologicznych do zintegrowania się z tkankami zęba[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wojciech Kamysz i inni, Histatins – histidine-rich salivary proteins, „Nowa Stomatologia”, 1/2004, s. 43–45.
- ↑ Massimo Castagnola i inni, A Cascade of 24 Histatins (Histatin 3 Fragments) in Human Saliva, „Journal of Biological Chemistry”, 279 (40), 2004, s. 41436–41443, DOI: 10.1074/jbc.M404322200, PMID: 15272024 [dostęp 2024-04-14] (ang.).
- ↑ Kevin Kavanagh, Susan Dowd, Histatins: antimicrobial peptides with therapeutic potential, „Journal of Pharmacy and Pharmacology”, 56 (3), 2010, s. 285–289, DOI: 10.1211/0022357022971, PMID: 15025852 [dostęp 2024-04-14] (ang.).
- ↑ K. Sugiyama, Anti-lipopolysaccharide activity of histatins, peptides from human saliva, „Experientia”, 49 (12), 1993, s. 1095–1097, DOI: 10.1007/BF01929920, PMID: 8270032 [dostęp 2024-04-14] (ang.).
- ↑ I.A. van Dijk i inni, Histatin 1 Enhances Cell Adhesion to Titanium in an Implant Integration Model, „Journal of Dental Research”, 96 (4), 2017, s. 430–436, DOI: 10.1177/0022034516681761, PMID: 27941125 [dostęp 2024-04-14] (ang.).
