Idrijski žlikrofi
| danie główne | |
| |
| Rodzaj |
pierogi |
|---|---|
| Kuchnia | |
| Miejsce powstania | |
| Składniki | |
|
ciasto na pierogi, nadzienie z ziemniaków z cebulą, przyprawami i tłuszczem | |
Idrijski žlikrofi – słoweńskie pierogi z ziemniaczanym nadzieniem. Od 2010 roku uzyskały ochronę w ramach systemu ochrony regionalnych produktów rolnych w Unii Europejskiej jako produkt tradycyjny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza publikowana wzmianka o pierożkach pochodzi z 1936 roku i znalazła się w książce Lado Božiča Naš idrijski kot: ob pet in tridesetletnici ustanovitve in desetletnici ukinitve prve slovenske realke[1]. Božič wspomina, że jest kilka rodzajów pierożków „žlikrofi”. Mogą być z nadzieniem ziemniaczanym, mięsnym lub z kwaszonej rzepy. Na stole pojawiają się tylko przy specjalnych okazjach i podaje się je z bakalcą (daniem z baraniny i warzyw), skwarkami lub maślaną polewą nazywaną masovnik[2].
W 1956 roku Karl Bezek opisując dania i napoje narodowe wspomniał o pierożkach w pracy Fond Doprinos k zgodovini Idrije. Zapisał on wspomnienia mieszkańców Idriji. Według nich nieugotowane pierożki były sprzedawane już w latach 1840–1850. Analizując wspomnienia mieszkańców doszedł do wniosku, że przepis na pierożki został przywieziony z zagranicy jeszcze na początku XIX wieku i „upłynęło wiele lat, zanim danie to zadomowiło się w Idriji” osiągając specyficzny smak oraz współczesny kształt[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Do wykonania pierożków potrzebne jest ciasto składające się z mąki, jaj, oleju, wody lub mleka. Po zarobieniu elastycznego ciasta należy je posmarować olejem, przykryć ściereczką, aby nie wyschło i odstawić na pół godziny[2].
Do przygotowania nadzienia potrzebujemy świeżo ugotowanych ziemniaków. Ciepłe ziemniaki przecieramy (lub mielimy w maszynce), dodajemy cebulę podsmażoną na tłuszczu (drobno pokrojona słonina lub smalec ze skwarkami), doprawiamy solą i pieprzem, dodajemy majeranek i pokrojony szczypiorek. Wyrabiamy do momentu uzyskania elastycznej masy. Jeśli nadzienie się kruszy, należy dodać tłuszczu[2].
Ciasto rozwałkowujemy na grubość ok. 2 mm. Z nadzienia formujemy małe kulki (ok. 1–1,5 cm) i układamy w rzędzie na cieście, pozostawiając pomiędzy nimi odstęp (na jeden palec). Ciasto zawijamy (jak roladę), tak aby przykryło kulki nadzienia. Odcinamy pasek i przecinamy ciasto pomiędzy kulkami. Zaciskamy boki pierożków, które mają mieć w kształt kwadratu o boku ok. 3 cm. Następnie naciskamy jeden z boków robiąc wgłębienie i nadając pierożkowi kształt kapelusza. Gotowe pierożki można zamrozić lub gotować w osolonej wodzie[2].
Produkt tradycyjny[edytuj | edytuj kod]
W 2010 roku[3] Idrijski žlikrofi uzyskały ochronę w ramach systemu ochrony regionalnych produktów rolnych w Unii Europejskiej, mającego na celu ochronę nazw tych produktów i zapewnienie ich autentyczności. Z wnioskiem wystąpiło Towarzystwo Promocji i Ochrony Dań Idryjskich. Ochronie podlega nazwa. Gotowe pierożki sprzedawane pod tą nazwą powinny mieć tradycyjny kształt, wygląd, zapach, aromat i fakturę[2].
Pierożki były pierwszym słoweńskim produktem, który uzyskał status produktu tradycyjnego[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Božič, Lado (1904–1976) – Slovenska biografija [online], Slovenska biografija [dostęp 2023-05-09].
- ↑ a b c d e f Publikacja wniosku o rejestrację na podstawie art. 8 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 509/2006 w sprawie produktów rolnych i środków spożywczych będących gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami. Rozporzadzenie Rady (WE) NR 509/2006 „Idrijski Žlikrofi”, „Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej”, 6 maja 2009.
- ↑ a b Sara Todorovic, The story of Idrija Žlikrofi / Idrijski Žlikrofi [online], THE Slovenia, 29 września 2022 [dostęp 2023-05-09] (ang.).