Przejdź do zawartości

Joseph Calleia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Joseph Calleia
Ilustracja
Joseph Calleia (1942)
Data i miejsce urodzenia

4 sierpnia 1897
Mdina

Data i miejsce śmierci

31 października 1975
Sliema

Zawód

aktor, piosenkarz

Współmałżonek

Eleanor Vassallo (małżeństwo 1929–1967)

Lata aktywności

1918–1963

Joseph Calleia, a właściwie Joseph Alexander Caesar Herstall Vincent Calleja (ur. 4 sierpnia 1897, zm. 31 października 1975) – urodzony na Malcie amerykański aktor i piosenkarz występujący na scenie oraz w filmach, radiu i telewizji.

Biografia[edytuj | edytuj kod]

Calleia w przedstawieniu scenicznym na Broadwayu „Small Miracle” (1934–1935)

Joseph Alexander Caesar Herstall Vincent Calleja[1][2] urodził się 4 sierpnia 1897[3] w Notabile[a] (dziś Mdina)[3][4] w obszarze administracyjnym Saqqajja[b] na Malcie. Jego rodzicami byli Pasquale i Eleonora Calleja[5]; jego ojciec był architektem[6]. Calleia studiował w koledżu w St. Julian’s i w St. Aloysius College w Birkirkarze. W wieku 12 lat za angielskie funty otrzymane na Boże Narodzenie kupił dwa tuziny harmonijek ustnych i założył lokalny zespół, którego występy wkrótce przynosiły 100 funtów tygodniowo. Wysłany przez ojca do Londynu, aby studiować inżynierię, Calleia wykorzystywał swój dobry tenor w music-hallach, wykonując ballady o Scottish Highlands ubrany w tradycyjny strój szkocki. Używał wówczas pseudonimu Joseph Spurin, posługując się panieńskim nazwiskiem matki ze względu na dezaprobatę ojca[1].

W 1914 Calleia wstąpił do brytyjskiej służby transportowej(inne języki). Po dwóch i pół roku pływania po świecie jego statek został storpedowany na kanale La Manche. Hospitalizowany przez trzy miesiące[7], Calleia został nagrodzony medalem kampanii[8] i honorowo zwolniony. W 1917 udał się do Stanów Zjednoczonych[7]. Bezrobotny[9] śpiewał dla Czerwonego Krzyża i sił zbrojnych, a także zgłosił się na ochotnika do Korpusu Pancernego Amerykańskich Sił Ekspedycyjnych(inne języki)[7].

Kariera sceniczna[edytuj | edytuj kod]

Calleia rozpoczął karierę sceniczną w dniu zawieszenia broni[10]. Po I wojnie światowej odniósł jedynie ograniczone sukcesy w wodewilu. Zarabiał na życie rozpalając piece w domu towarowym, a potem pracował nocami, myjąc i naprawiając nowojorskie tramwaje. Za dnia odwiedzał biura angażu aktorów[11]. Agencja Henry’ego Wilsona Savage’a wysłała Calleię do Denver, gdzie zadebiutował na scenie, śpiewając w chórze komedii muzycznej „Have a Heart” Jerome Kerna[1][7]. W następnym sezonie miał mały udział w „Pietro” (1920), sztuce Otisa Skinnera(inne języki), granej przez sześć tygodni na Broadwayu i 40 tygodni w trasie. Calleia uzupełniał swoją pensję, pracując jako asystent kierownika sceny i naprawiając kufry po 3 dolary za sztukę[1].

Calleia po raz pierwszy wystąpił na scenie w roli mówionej w „The Broken Wing” (1920), komedii na Broadwayu, w której wystąpili George Abbott(inne języki) i Louis Wolheim. Dublował wszystkie partie i wystąpił jako meksykański peon(inne języki)[1], grając na gitarze i zaśpiewał piosenkę „Adelai”[11]. Calleia skomponował melodię i poprosił Abbotta o napisanie tekstu; piosenka została opublikowana i ostatecznie przyniosła każdemu z nich tantiemy w wysokości aż 2000 dolarów rocznie[12]. The Broken Wing okazało się hitem[12], a po wystawieniu sztuki w Nowym Jorku Calleia i Thurston Hall(inne języki) zostali przeniesieni do Londynu.

Po czterech miesiącach, po zakończeniu programu Calleia odwiedził Maltę, gdzie pojednał się z ojcem. Na jego prośbę zaczął używać swojego prawdziwego nazwiska, występując jako Joseph Spurin-Calleia[1].

14 lutego 1925 Calleia miał swój debiutancki koncert w Town Hall w Nowym Jorku z towarzyszeniem pianisty Ferdinanda Greenwalda. „Okazał się posiadaczem przyjemnego, wysokiego głosu, którego używał z dużą wprawą w pieśniach włoskich” – napisał krytyk muzyczny „New York Timesa” Olin Downes, „w tym Rodolfo z La bohème Pucciniego i innych z Il trovatore i Rigoletto Verdiego.”[13]. Podczas recitalu w nowojorskim Steinway Hall 21 lutego 1926, Calleia „pokazał głos o przyjemnej i atrakcyjnej barwie” w programie obejmującym dzieła Scarlattiego, Paisiello, Schumanna, Gounod i Leoncavallo, a także dwie jego własne kompozycje[14].

Calleia został obsadzony w roli ambasadora Hiszpanii w broadwayowskiej produkcji Princess Flavia (1925)[1] Sigmunda Romberga(inne języki), muzycznej adaptacji powieści Więzień na zamku Zenda. Czekając na montaż skomplikowanej produkcji, sprzedawał fortepiany z takim sukcesem, że właściciel sklepu zaoferował mu własny sklep, jeśli zostanie[11].

W 1926 Calleia dostał swoją pierwszą znaczącą rolę sceniczną w przeboju George’a Abbotta i Philipa Dunninga Broadway(inne języki)[11][15]. Zagrał tarzającego się i brzęczącego monetami kelnera[16] w melodramacie, nazwanym później przez krytyka „New York Timesa” Brooksa Atkinsona „hałaśliwą, tętniącą życiem cykloramą życia za kulisami, będącą punktem zwrotnym w amerykańskim teatrze”[17]. Calleia pełnił także funkcję kierownika sceny w firmie i pracując dla producenta Jeda Harrisa(inne języki) nadzorował około 10 duplikatów produkcji Broadwayu w USA i za granicą[18].

Potem nastąpiła seria uznanych ról w odnoszących sukcesy sztukach na Broadwayu, w tym jako niezdarny reporter prasowy w The Front Page(inne języki) (1928), skazany morderca w The Last Mile(inne języki) (1930) i złowrogiego szofera w Grand Hotelu (1930)[11]. Calleia stał się gwiazdą dzięki filmowi Small Miracle(inne języki) ( 1934), broadwayowskiej produkcji opisanej przez „The New Yorker” jako „bardzo zadowalający melodramat z Josephem Spurinem-Calleią jako najprzyjemniejszym mordercą, jakiego kiedykolwiek widziałeś”[19].

Zwiastun filmu Public Hero #1 (1935)
Calleia otrzymał National Board of Review Award za rok 1938(inne języki) za rolę inspektora Slimane’a w filmie Algier (1938)[20]

„Co za aktor – Joseph Calleia” – powiedział Orson Welles, który wyreżyserował i wystąpił z Calleią w filmie Touch of Evil (1958):

Zakochałem się w nim jako dziesięcioletni chłopiec. Widziałem go w sztuce w Nowym Jorku[c] ... bardzo dobrze wyreżyserowany melodramat, który przez około rok był ogromnym hitem – powstał później jako film(inne języki) z kimś innym. Miał główną rolę i nigdy go nie zapomniałem. Przez te wszystkie lata widywałem go w filmach – w małych rolach. I nigdy nie zapomnę tego jego występu. Zawsze grał bardzo stereotypowe role w filmach, ale jest jednym z najlepszych aktorów, jakich kiedykolwiek znałem. Mam do niego ogromny szacunek. Grasz obok niego i czujesz to samo, co z wielkim aktorem – to dynamo, które napędza[21]

Nadając tytuł Czarnego charakteru teatru roku 1934, felietonista Paul Harrison z Newspaper Enterprise Association wybrał „Josepha Spurina-Calleię, którego gangsterska rola w Małym cudzie zapewniła jeden z najlepszych występów na Broadwayu”[22].

Pierwszą prawdziwą rolą Callei była postać złoczyńcy w Małym cudzie, a sukces w tej sztuce był powodem jego przeprowadzki do Hollywood[23]. Jego kontrakt z Metro-Goldwyn-Mayer pozwolił mu na sześciomiesięczną przerwę w roku, aby kontynuować pracę sceniczną[24]. Nie był nowicjuszem w kinematografii – nakręcił trzy filmy fabularne na Wschodnim Wybrzeżu[25] — ale kiedy MGM podpisało kontrakt z Calleią, promowało jego pierwszy film Public Hero #1(inne języki) (1935) jako jego debiut ekranowy[26]. Kreacja Callei jako bandyty została uznana przez krytyka filmowego Andre Sennwalda z „The New York Times” za jedną z 10 najlepszych kreacji męskich roku[27][28].

Calleia świetnie radził sobie w roli złego faceta w filmach, ale chciał stworzyć postacie pełne współczucia. „Chciałbym odejść od ról zwykłych złoczyńców” – powiedział w wywiadzie z 1936 roku. „Ale nie chcę być bohaterem. Lubię role, w których mnie trochę policzkują. O wiele bardziej stymulujące jest granie postaci, która nie jest jednolita – nie jest całkiem zła i nie całkiem dobra.”[23]. Stworzył serię mrocznych i tajemniczych postaci z poczuciem humoru w filmach takich, jak Algier (1938), Five Came Back(inne języki) (1939), Złoty chłopiec (1939), The Glass Key(inne języki) (1942) i Gilda (1946)[2][29].

W czerwcu 1935 ogłoszono, że Calleia wystąpi w roli Joaquina Murriety w I Am Joaquin[30] (później zatytułowanym Robin Hood of El Dorado(inne języki)), filmie, do którego napisał scenariusz. MGM zastąpiło go Warnerem Baxterem, rzekomo dlatego, że Calleia był za stary, chociaż Baxter był o sześć lat starszy. Calleia wystąpił w Man of the People(inne języki) (1937), dramacie politycznym opowiadającym o młodym prawniku walczącym z korporacyjnymi oszustami[31].

Calleia nadal walczył z zaszufladkowaniem, odrzucając dobrze płatne role złoczyńców na rzecz tworzenia bardziej złożonych postaci[32]. Jego rola inspektora policji Slimane’a w filmie Waltera Wagnera Algier (1938) została doceniona przez National Board of Review[20]. Pracując w 1939 z reżyserem Johnem Farrowem w RKO Pictures, stworzył świetne studium postaci skazanego na karę śmierci anarchisty w Five Came Back[33] i wcielił się w rolę bohaterskiego księdza w Full Confession(inne języki). Ogłoszono, że Calleia wystąpi w roli ojca Damiana w filmie RKO, którego scenariuszem i reżyserią zajmie się Farrow[32][34][35] ale projekt nie został zrealizowany.

Calleia (po lewej) jako Pete Menzies w filmie Orsona Wellesa (po prawej) Touch of Evil (1958); rola ta jest uważana za jedną z najlepszych w jego karierze

Calleia został naturalizowanym obywatelem amerykańskim w listopadzie 1941[3]. Podczas II wojny światowej Calleia przewodził organizacji Malta War Relief w Stanach Zjednoczonych. Dom, w którym się urodził, został zniszczony w 1942; jego rodzina schroniła się pod ziemią w starożytnych katakumbach podczas niemal ciągłych bombardowań Malty przez państwa Osi, które trwały ponad dwa lata[4]. W 1943 osobiście pojawił się, pod patronatem Wydziału Filmowego USO(inne języki) Camp Shows w amerykańskich obiektach wojskowych[36]. Przyjął także zaproszenie od Hollywood Victory Committee(inne języki) na odbycie wycieczki po obozach wojskowych w Afryce Północnej, zwłaszcza że wstępny plan podróży obejmował Maltę. Podczas 20 000 mil podróży Calleia i jego mała grupa gościli personel serwisowy w Natalu, Dakarze, wzdłuż wybrzeża do Casablanki i dalej do Tunisu , następnie udali się na Maltę, której Calleia nie odwiedzał od 1922. Dawali dwa przedstawienia dziennie i odwiedzili wszystkie szpitale na każdym przystanku; w ramach programu wymiany pomiędzy amerykańskimi i brytyjskimi jednostkami rozrywkowymi zaprezentowali sześć przedstawień na Malcie[37][d].

Oprócz stałej pracy przy filmach przez kolejne 20 lat[25] Calleia w 1948 zagrał także w londyńskiej premierze, nagrodzonej Tony Award(inne języki) sztuki Arthura Millera All My Sons(inne języki), która spotkała się z jednomyślnym uznaniem krytyków[38]. Jego rola w filmie Touch of Evil (1958) – jako Pete Menzies, wieloletni partner skorumpowanego kapitana policji Hanka Quinlana (Orson Welles) — jest uważana za jedną z najlepszych w jego karierze[39][40][41].

„W filmach Wellesa nierzadko zdarza się, że jeden aktor odrywa się od ogólnego przekazu filmu i ucieleśnia wydestylowaną ludzką prawdę” – napisał biograf Wellesa Simon Callow. „W Dotyku zła robi to dwóch aktorów — Dietrich i Joseph Calleia, grający oszukanego kolegę Quinlana, Menziesa. Przejawy nawiedzenia Callei coraz bardziej widoczne są na ekranie, gdy prawda o Quinlanie [...] do niego dociera wraz ze świadomością, że musi go zdradzić. ... Bogate życie wewnętrzne Callei rzuca coraz większy urok na film w kulminacyjnym momencie, przywołując do życia odwieczny temat Wellesa: zdradę[42].

Calleia przeszedł na emeryturę w 1963 i przeprowadził się do Sliemy na Malcie[5]. Jego żona, Eleanor Vassallo Calleia, którą poślubił w 1929, zmarła tam w 1967[e].

Joseph Calleia zmarł 31 października 1975 w wieku 78 lat w St. Julian’s na Malcie.

Role teatralne[edytuj | edytuj kod]

Calleia (z prawej) jako leniwy reporter Kruger grający na banjo, w oryginalnej broadwayowskiej produkcji The Front Page(inne języki) (1928)
Calleia (z prawej) jako szofer, który pilnuje, aby baron von Geigern (Henry Hull(inne języki)) nie natknął się na ich gang złodziei, w oryginalnej broadwayowskiej inscenizacji Grand Hotelu (1930)
Calleia w kulminacyjnym momencie broadwayowskiej produkcji Small Miracle, która uczyniła go gwiazdą (1934)
Data Tytuł Rola Uwagi
1919 Have a Heart[f]. Członek chóru Dołącza do zespołu w Denver[1][11][45]
19 stycznia – 1 marca 1920 Pietro Miguel Criterion Theatre, Nowy Jork(inne języki)[1][46][47]
1920 Pietro Miguel Również zastępca kierownika sceny
40-tygodniowe tournée po kraju[1]
29 listopada 1920 – 1 kwietnia 1921 The Broken Wing Basilio 48th Street Theatre(inne języki), Nowy Jork[1][48][49]
15 sierpnia – 18 listopada 1922 The Broken Wing Basilio Duke of York’s Theatre, London[1][11][50]
9 kwietnia – 1 czerwca 1923 Zander the Great Juan Empire Theatre(inne języki), Nowy Jork[51][52]
2 listopada 1925 – 13 marca 1926 Princess Flavia Senor Poncho, Wurfner Century Theatre(inne języki) i (od 1 lutego) Shubert Theatre(inne języki), Nowy Jork[53][54][55]
16 września 1926 – 11 lutego 1928 Broadway(inne języki) Joe Broadhurst Theatre(inne języki), Nowy Jork[56][57]
Również kierownik sceny; był także odpowiedzialny za około dziesięć duplikatów sztuki w USA i za granicą[1][16][18]
14 sierpnia 1928 – 13 kwietnia 1929 The Front Page(inne języki) Kruger, Journal of Commerce Times Square Theater(inne języki), Nowy Jork[58][59]
13 lutego – 1 października 1930 The Last Mile(inne języki) Tom D'Amoro Sam H. Harris Theatre(inne języki), Nowy Jork[60][61]
13 listopada 1930 – 5 grudnia 1931 Grand Hotel(inne języki) Szofer Również generalny menadżer sceny
Nederlander Theatre(inne języki), Nowy Jork[62][63]
14 września – 3 grudnia 1932 Clear All Wires Manager sceny
Times Square Theatre, Nowy Jork[1][64]
23 grudnia 1932 – 1 lutego 1933 Honeymoon Nicola Little Theatre(inne języki), Nowy Jork[65][66]
17 października – 30 grudnia 1933 Ten Minute Alibi Myśliwy Ethel Barrymore Theatre(inne języki), Nowy Jork[67][68]
9 lipca 1934 The Bride of Torozko Westport Country Playhouse(inne języki), Westport, Connecticut[69]
26 września 1934 – 5 stycznia 1935 Small Miracle(inne języki) Tony Mako John Golden Theatre(inne języki) i (od 11 listopada) 48th Street Theatre, Nowy Jork[70][71]
7 lutego – 28 lutego 1935 Small Miracle Tony Mako El Capitan Theatre(inne języki), Los Angeles, wyprodukowany przez Henry’ego Duffy’ego z oryginalną obsadą Roberta Middlemassa(inne języki) i Josepha Kinga(inne języki)[72][73]
11 maja – 18 września 1948 All My Sons(inne języki) Joe Keller Lyric Theatre(inne języki) i (od 15 czerwca) Gielgud Theatre, Londyn, z Margalo Gillmore(inne języki)[74][75]
styczeń 1955 All My Sons Joe Keller Alley Theatre(inne języki), Houston[76]

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Calleia i William Powell w After the Thin Man (1936)
Calleia gra w Man of the People (1937)
Chester Morris, John Carradine, Lucille Ball i Calleia w Five Came Back (1939)
Calleia i Mae West w My Little Chickadee (1940)
Calleia i Glenn Ford w Gildzie (1946)
Algiers (1938)
The Gorilla (1939)
The Jungle Book (1942)
Rok Tytuł Rola Uwagi
1931 My Sin(inne języki) Juan [25]
1931 His Woman(inne języki) Agent [25]
1932 The Divorce Racket(inne języki) Stephen Arnaud [25]
1935 Public Hero #1(inne języki) Black, SonnySonny Black [25]
1936 Riffraff(inne języki) Nick Lewis [25]
1936 Exclusive Story(inne języki) Ace Acello [25]
1936 Tough Guy(inne języki) Joe Calerno [25]
1936 Robin Hood of El Dorado(inne języki) Scenarzysta[77]
1936 His Brother's Wife(inne języki) Fish-Eye [25]
1936 Sworn Enemy(inne języki) Joe Emerald [25]
1936 Sinner Take All(inne języki) Frank Penny [25]
1936 After the Thin Man(inne języki) "Dancer" [25]
1937 Man of the People(inne języki) Jack Moreno [25]
1937 The Bad Man of Brimstone(inne języki) Portuguese Ben [25]
1938 Algier Inspektor Slimane National Board of Review Award 1938[20][25]
1938 Marie Antoinette Drouet [25]
1939 Juarez(inne języki) Alejandro Uradi [25]
1939 Gorilla Stranger [25]
1939 Five Came Back(inne języki) Vasquez [25]
1939 Golden Boy Eddie Fuseli [25]
1939 Full Confession(inne języki) Ojciec Loma [25]
1940 My Little Chickadee Jeff Badger [25]
1940 Wyoming(inne języki) John Buckley [25]
1941 Monster and the Girl Deacon [25]
1941 Sundown(inne języki) Pallini [25]
1942 Jungle Book Buldeo [25]
1942 The Glass Key(inne języki) Nick Varna [25]
1943 For Whom the Bell Tolls El Sordo [25]
1943 The Cross of Lorraine(inne języki) Antonio Rodriguez [25]
1944 The Conspirators(inne języki) Kapitan Pereira [25]
1946 Deadline at Dawn(inne języki) Val Bartelli [25]
1946 Gilda Detektyw Maurice Obregon [25]
1947 The Beginning or the End(inne języki) Enrico Fermi [25]
1947 Lured(inne języki) Dr Moryani [25]
1948 The Noose Hangs High(inne języki) Mike Craig [25]
1948 Four Faces West(inne języki) Monte Marquez [25]
1948 Noose(inne języki) Sugiani Amerykański tytuł: The Silk Noose[78][79]
1950 Captain Carey, U.S.A.(inne języki) Dr Lunati [25]
1950 The Palomino(inne języki) Miguel Gonzales [25]
1950 Branded(inne języki) Mateo Rubriz [25]
1950 Vendetta(inne języki) Guido Barracini [25]
1951 Valentino(inne języki) Luigi Verducci [25]
1951 Pulitzer Prize Playhouse(inne języki) Don Fernando Epizod: "Night Over Taos(inne języki)"[80]
1951 The Light Touch(inne języki) por. Massiro [25]
1952 When in Rome(inne języki) Aggiunto Bodulli [25]
1952 Yankee Buccaneer(inne języki) Hrabia Domingo Del Prado [25]
1952 The Iron Mistress(inne języki) Juan Moreno [25]
1953 The Caddy(inne języki) Papa Anthony [25]
1955 Underwater!(inne języki) Rico Herrera [25]
1955 The Treasure of Pancho Villa(inne języki) kapitan Pablo Morales [25]
1955 The Littlest Outlaw(inne języki) Padre [25]
1956 Hot Blood(inne języki) Señor Theodore Caldash [25]
1956 Serenade(inne języki) Maestro Marcatello [25]
1957 Wild Is the Wind Alberto [25]
1958 Touch of Evil Pete Menzies [25]
1958 The Light in the Forest(inne języki) wódz Cuyloga [25]
1958 Have Gun – Will Travel(inne języki) szeryf Sam Truett Epizod: "The Manhunter"[81]
1959 Zorro ojciec Simeon Epizod:"The Sergeant Sees Red"[82][83]
1959 Cry Tough(inne języki) Señor Estrada [25]
1960 The Alamo Juan Seguín(inne języki) [25]
1963 Johnny Cool(inne języki) Turysta [25]
1963 Bob Hope Presents the Chrysler Theatre(inne języki) Cagewa Epizod:"A Killing at Sundial"[84][85]

Wybrane audycje radiowe[edytuj | edytuj kod]

Data Tytuł Rola Uwagi
2 marca 1939 Kraft Music Hall(inne języki) Gość programu Calleia śpiewa „Adelai”, popularną piosenkę, którą on i George Abbott napisali dla broadwayowskiego przedstawienia The Broken Wing (1920–21)[86]
25 lutego 1940 The Screen Guild Theater Hal Wilson Blind Alley(inne języki) z Edwardem Robinsonem[87][88][89]
12 listopada 1943 Stage Door Canteen Gość programu [90]
18 lutego 1944 Stage Door Canteen Gość programu [90]
24 listopada 1944 Stage Door Canteen Gość programu [90]
7 listopada 1948 Theatre Guild on the Air(inne języki) Criminal Code with Pat O'Brien[91]

Legacy[edytuj | edytuj kod]

Dziedzictwo[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Callei w Rabacie na Malcie, niedaleko Mdiny, sponsorowany przez Bank of Valletta.

Calleia został pośmiertnie uhonorowany przez władze pocztowe Malty zestawem dwóch pamiątkowych znaczków wydanych w 1997[5][92][93]. W 2005 roku z inicjatywy 15-letniego wówczas Emana Bonniciego w miejscu urodzenia aktora na Malcie zainstalowano jego popiersie autorstwa rzeźbiarza Antona Agiusa[5][94][95].

Dom przy Triq Mrabat w St. Julian’s, w którym Calleia mieszkał po 1963, został zburzony we wrześniu 2023[96].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Notabile to jego prawidłowe miejsce urodzenia według dwóch źródeł, jedno z nich to Callei własny wniosek o naturalizację
  2. Saqqajja to obszar administracyjny Mdiny, ale poza murami miasta. Jest kulturowo uważany za część zarówno Rabatu, jak i Mdiny. Saqqajja była historycznie częścią Rabatu, ale w najnowszej historii jest oficjalnie częścią Mdiny; zobacz także Melite.
  3. Sztuka zatytułowana Small Miracle wystawiana była na Broadwayu w latach 1934–35, a w 1935 została sfilmowana jako Four hours to kill!(inne języki) z udziałem Richarda Barthelmessa.
  4. Trupa USO Callei składała się z piosenkarki Marcii Rice, akordeonistki Bonnie Brooks i konferansjera Gary’ego Webba. Calleia zaśpiewał, przedstawił scenę ze Small Miracle – „a ja zakończyłam występ burleskowym striptizem. To była najtrudniejsza część występu. W Afryce Północnej jest strasznie zimno.”[37]
  5. Joseph Calleia i Eleanor Vassallo (ur. 19 sierpnia 1898 w Brooklynie, Nowy Jork) pobrali się 29 grudnia 1929 na Long Island w stanie Nowy Jork. Eleanor zmarła w Sliemie 17 grudnia 1967[3][43]
  6. Napisana przez Guy Boltona(inne języki) i P. G. Wodehouse’a z muzyką Jerome Kerna, Have a Heart była po raz pierwszy wystawiana na Broadwayu w 1917 przez Harrego W. Savage’a[44]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m n Across from Malta. [w:] New York Times [on-line]. 1934-10-21. [dostęp 2024-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-25)]. (ang.).
  2. a b Ephraim Katz: The Film Encyclopedia. Wyd. 3. New York: HarperPerennial, 1998, s. 208. ISBN 0-06-273492-X. (ang.).
  3. a b c d The National Archives at Riverside; Riverside, California, USA; Petitions for Naturalization, U.S. District Court for the Central District of California (Los Angeles), 1940–1991; NAI: 594890; Record Group Title: Records of District Courts of the United States, 1685–2009; Record Group Number: 21. Ancestry.com, California, Naturalization Records, 1887–1991 [baza danych online]. Provo, Utah: Ancestry.com Operations Inc., 2014. Dostęp 2015-11-11.
  4. a b Film Actor Heads Malta War Relief. [w:] Pittsburgh Press [on-line]. 1942-11-22. [dostęp 2024-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-20)]. (ang.).
  5. a b c d Joseph Calleia - Malta's Hollywood actor (1897–1975). [w:] The Malta Independent [on-line]. 2013-05-21. [dostęp 2024-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-24)]. (ang.).
  6. Joseph Calleia's Father Dies. [w:] The New York Times [on-line]. 1945-07-04. [dostęp 2024-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-25)]. (ang.).
  7. a b c d The Front Page. „Playbill”, s. 47, 1928-10-01. [dostęp 2016-11-29]. [zarchiwizowane z adresu 2020-11-28]. (ang.). 
  8. "Joseph Calleia". Ancestry.com. Web: UK, Campaign Medals Awarded to WWI Merchant Seamen, 1914–1925 [baza danych on-line]. Provo, Utah, USA: Ancestry.com Operations, Inc., 2014. Data dostępu 2015-11-11.
  9. "Joseph Calleia Spurin". Ancestry.com. U.S., World War I Draft Registration Cards, 1917–1918 [baza danych on-line]. Provo, UT, USA: Ancestry.com Operations, Inc., 2005. Data dostępu 2015-11-11.
  10. „The Broken Wing (The Magazine Theatre Program)”, s. 23, 1921-03-21. New York: New York Theatre Program Corporation. (ang.). 
  11. a b c d e f g A. H. Weiler: A True Chip Off the Old Maltese Block. [w:] The New York Times [on-line]. 1943-11-21. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-25)]. (ang.).
  12. a b George Abbott: Mister Abbott. New York: Random House, 1963, s. 99. OCLC 330940. (ang.).
  13. Olin Downes: Opera: Joseph Calleia, Tenor, in Debut. [w:] The New York Times [on-line]. 1925-02-15. [dostęp 2015-11-20]. (ang.).
  14. Joseph Calleia, Tenor, Pleases. [w:] The New York Times [on-line]. 1926-02-22. [dostęp 2015-11-20]. (ang.).
  15. Marilyn Berger: George Abbott, Broadway Giant With Hit After Hit, Is Dead at 107. [w:] The New York Times [on-line]. 1995-02-02. [dostęp 2024-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-25)]. (ang.).
  16. a b A Solid Year of Broadway. [w:] The New York Times [on-line]. 1927-09-18. [dostęp 2015-11-21]. (ang.).
  17. Marilyn Berger: Philip Dunning, Playwright, 76, Co-Author of 'Broadway,' Dies. [w:] The New York Times [on-line]. 1968-07-22. [dostęp 2015-11-21]. (ang.).
  18. a b Plan 10 Companies to Act 'Broadway'. [w:] The New York Times [on-line]. 1927-03-22. [dostęp 2015-11-21]. (ang.).
  19. Goings On About Town. „The New Yorker”. X (46), s. 2, 1934-12-29. (ang.). 
  20. a b c The Year's Best. „National Board of Review Magazine”. 14 (1), s. 12, styczeń 1939. National Board of Review. [dostęp 2015-11-15]. (ang.). 
  21. Orson Welles, Peter Bogdanovich: This Is Orson Welles. New York: HarperCollin Publishers, 1992, s. 298. ISBN 0-06-016616-9. (ang.).
  22. Paul Harrison: Variety of Broadway Plays Are Listed Among Dying Year's Best Stage Fare. [w:] The Pittsburgh Press [on-line]. 1934-12-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-20)]. (ang.).
  23. a b Amusements. „Somerset Daily American”, s. 5, 1936-09-08. Somerset, Pennsylvania. (ang.). 
  24. Coming and Going, The Film Daily, 15 stycznia 1936 [dostęp 2024-05-16] (ang.).
  25. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf AFI Catalog of Feature Films – Joseph Calleia. American Film Institute. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  26. Public Hero No. 1 trailer. Internet Archive, 1935. (ang.).
  27. Andre Sennwald: Best Ten, More or Less. [w:] The New York Times [on-line]. 1936-01-05. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  28. Andre Sennwald: Movie Review: Public Hero No. 1. [w:] The New York Times [on-line]. 1935-06-08. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  29. Leslie Halliwell: Halliwell's Filmgoer's Companion. Wyd. 8. New York: Charles Scribner's Sons, 1984, s. 103. ISBN 0-684-18183-5. (ang.).
  30. Screen Notes. [w:] The New York Times [on-line]. 1935-06-11. [dostęp 2016-09-17]. (ang.).
  31. Has New Type Picture Role; Joseph Calleia The Hero of 'Man of the People', at Queen, „Big Spring Daily Herald”, 16 kwietnia 1937 (ang.).
  32. a b Robbin Coons. Hollywood Sights and Sounds. „Big Spring Daily Herald”, 1939-07-24. (ang.). 
  33. Wood Soanes. Unusual Film Fare Offered This Week. „Oakland Tribune”, 1939-07-09. Cytat: Out of the enterprise comes a fine piece of work by Joseph Calleia, an actor who was taken from the stage after several excellent characterizations and who has been given little chance to show his stuff on the screen. Because Five Came Back was obviously not viewed as an epic while in the making and was, consequently, not subjected to high-powered studio supervision, Calleia managed to get in a splendid character study. (Produkcja wychodzi naprzeciw wspaniałej roli Josepha Callei, aktora, który został usunięty ze sceny po kilku doskonałych kreacjach aktorskich, i któremu nie dano zbyt wielu szans na pokazanie się na ekranie. Ponieważ „Five Came Back” w trakcie tworzenia nie był oczywiście postrzegany jako epicki i w związku z tym nie był poddawany nadzorowi dużego studia, Callei udało się uzyskać wspaniałe studium postaci. - tłum. własne). (ang.). 
  34. 'Damien the Leper' Purchased by RKO; Robert Sisk to Be the Producer — Joseph Calleia Has Been Assigned to Title Role. [w:] The New York Times [on-line]. 1939-05-17. [dostęp 2016-09-17]. (ang.).
  35. Hollywood Buys 45 More Stories to Add to 1940 Feature Programs. „Motion Picture Herald”. 136 (1), s. 34, 1939-07-01. [dostęp 2016-09-17]. (ang.). 
  36. Movie Actor Visitor at Local Post. „Big Spring Herald”, 1943-09-14. (ang.). 
  37. a b Wood Soanes. Malta's Gift to Films, Joseph Calleia, Cheers Up His Blitzed Brothers and Yanks in North Africa. „Oakland Tribune”, 1944-03-25. (ang.). 
  38. 'All My Sons' a Hit. [w:] The New York Times [on-line]. 1948-05-12. [dostęp 2016-09-18]. (ang.).
  39. Interview with Charlton Heston. W: Terry Comito (wyd.): Touch of Evil. Rutgers University Press, 1998, s. 215. ISBN 0-8135-1097-X. Cytat: There were some fine performances, especially Joe Calleia. I think it’s one of the very best pieces of work he did in his whole career. (Było kilka świetnych postaci, szczególnie Joe Calleia. Myślę, że to jedno z najlepszych dzieł, jakie stworzył w całej swojej karierze. – tłum. wł.).
  40. Frank Brady: Citizen Welles: A Biography of Orson Welles. New York: Charles Scribner's Sons, 1989, s. 500. ISBN 0-385-26759-2. (ang.).
  41. Patrick McGilligan: Young Orson. New York: Harper, 2015, s. 297. ISBN 978-0-06-211248-4. (ang.).
  42. Simon Callow: Orson Welles: One Man Band. New York: Viking, 2015, s. 255–256. ISBN 978-0-670-02491-9. (ang.).
  43. National Archives and Records Administration (NARA), Washington, D.C.; General Records of the Department of State; Record Group: RG59-Entry 5166; Box Number: 51; Box Description: 1968 BI - CAZ. Ancestry.com. Reports of Deaths of American Citizens Abroad, 1835–1974 [baza danych online]. Provo, Utah: Ancestry.com Operations Inc., 2010. Data dostępu 2015-11-22
  44. Have a Heart. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  45. It Pleased in Denver. „The Hutchinson News”, 1919-02-12. (ang.). 
  46. Pietro. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  47. Pietro. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  48. The Broken Wing. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  49. The Broken Wing. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  50. J. P. Wearing: The London Stage 1920–1929: A Calendar of Productions, Performers, and Personnel. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 2014, s. 179. ISBN 978-0-8108-9302-3. (ang.).
  51. Zander the Great. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  52. Zander the Great. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  53. Princess Flavia. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  54. Princess Flavia. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  55. 'Princess Flavia' is Rich and Captivating. [w:] The New York Times [on-line]. 1925-11-03. [dostęp 2015-11-21]. (ang.).
  56. Broadway. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  57. Broadway. Playbill Vault. [dostęp 2016-11-29]. (ang.).
  58. The Front Page. „Playbill”, s. 37, 1928-10-01. [dostęp 2016-11-29]. (ang.). 
  59. The Front Page. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  60. The Last Mile. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  61. The Last Mile. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  62. Grand Hotel. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  63. Grand Hotel. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  64. Clear All Wires. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  65. Honeymoon. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  66. Honeymoon. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  67. Ten Minute Alibi. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  68. Ten Minute Alibi. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  69. 'Bride of Torozko' Scores at Opening. [w:] The New York Times [on-line]. 1934-07-10. [dostęp 2015-11-17]. (ang.).
  70. Small Miracle. Internet Broadway Database. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  71. Small Miracle. Playbill Vault. [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  72. News of the Stage. [w:] The New York Times [on-line]. 1935-02-08. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).
  73. Enid Hart. Theatrical Chi-Chat. „The San Marino Tribune”, 1935-02-15. Cytat: Mr. Spurin-Calleia justifies the advance news of his ability. The rest of the cast also is first class. Small Miracle should have a record run. (Potwierdzają się otrzymane wcześniej wiadomości o zdolnościach pana Spurina-Callei. Reszta obsady również pierwsza klasa. „Small Miracle” powinien pobić rekord. – tłum. wł.). (ang.). 
  74. 'All My Sons' a Hit. [w:] The New York Times [on-line]. 1948-05-12. [dostęp 2015-11-26]. (ang.).
  75. J. P. Wearing: The London Stage 1940–1949: A Calendar of Productions, Performers, and Personnel. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 2014, s. 368. ISBN 978-0-8108-9306-1. (ang.).
  76. Louella O. Parson: Louella Parsons in Hollywood. [w:] The Indianapolis Star [on-line]. 1955-01-27. [dostęp 2016-09-09]. (ang.).
  77. Robin Hood of El Dorado. AFI Catalog of Feature Films (American Film Institute). [dostęp 2015-11-12]. (ang.).
  78. The Silk Noose. Internet Movie Database. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  79. Noose (1948). British Film Institute. [dostęp 2015-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-11)]. (ang.).
  80. Night Over Taos. Internet Movie Database. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  81. The Manhunter. Have Gun — Will Travel / Internet Movie Database. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  82. The Sergeant Sees Red. Zorro / Internet Movie Database. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  83. Zorro, Season Two. Classic Television Archive. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  84. A Killing at Sundial. Internet Movie Database. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  85. Bob Hope Presents the Chrysler Theatre, Season One. Classic Television Archive. [dostęp 2015-11-13]. (ang.).
  86. Ethel Waters and Joe Cook Will be Guests of Vallee; Crosby Signs Joan Bennett and Joseph Calleia. „The Lima News”, 1939-03-02. Cytat: Joan Bennett and Joseph Calleia, heroine and villain of many cinema productions ... are the visiting celebrities in the Music Hall with Bing Crosby ... (Joan Bennett i Joseph Calleia, bohaterzy i złoczyńcy wielu produkcji kinowych (...) to gwiazdy odwiedzające Music Hall z Bingiem Crosbym (...)- tłum. wł.). (ang.). 
  87. The Gulf Screen Guild Theatre. RadioGOLDINdex. [dostęp 2015-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-05)]. (ang.).
  88. Screen Guild Theater. Internet Archive. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  89. Sunday Caller. [w:] Harrisburg Telegraph [on-line]. 1940-02-24. s. 17. [dostęp 2015-11-16]. (ang.).
  90. a b c Stage Door Canteen. Jerry Haendiges Vintage Radio Logs. [dostęp 2015-11-26]. (ang.).
  91. Theatre Guild on the Air. Digital Deli Too. [dostęp 2015-11-26]. (ang.).
  92. Anniversaries 1997 - 6c Joseph Calleia and film reel. MaltaPost. [dostęp 2015-11-10]. (ang.).
  93. Anniversaries 1997 - 6c Joseph Calleia and film camera. MaltaPost. [dostęp 2015-11-10]. (ang.).
  94. Letters: Calleia's bust vandalised. [w:] Times of Malta [on-line]. 2006-02-12. [dostęp 2017-02-11]. (ang.).
  95. Letters: Bust of Joseph Calleia. [w:] Times of Malta [on-line]. 2007-07-15. [dostęp 2017-02-11]. (ang.).
  96. Sarah Carabott: Home of 'Maltese legend' Joseph Calleia demolished to make way for guest house. [w:] Times of Malta [on-line]. 2023-09-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-28)]. (ang.).