Kajetan Rożnowski

Kajetan Rożnowski

Kajetan Rożnowski jako burmistrz Podbrodzia
Data i miejsce urodzenia	7 sierpnia 1888 Lewinówka, powiat wilejski w guberni wileńskiej
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1967 Gdynia
Poseł na Sejm Litwy Środkowej
Okres	od 1922 do 1922
Przynależność polityczna	Rady Ludowe
Burmistrz Podbrodzia
Okres	od 1928 do 1932
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
Wójt Kuncewicz
Okres	od 1935 do 1939
Przynależność polityczna	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
Odznaczenia

Kajetan Rożnowski h. Jastrzębiec (ur. 7 sierpnia 1888 w majątku Lewinówka w pow. wilejskim, zm. 22 stycznia 1967 w Gdyni) – polski działacz samorządowy i społeczny, uczestnik Bitwy Warszawskiej, działacz Straży Kresowej, poseł na Sejm Litwy Środkowej w 1922 roku, burmistrz Podbrodzia w latach 1928–1932, wójt Kucewicz w latach 1935–1939.

Życiorys

Okres walki

Kajetan Rożnowski w czasie wojny polsko-bolszewickiej

Wnuk powstańca z powstania styczniowego – Wincentego Rożnowskiego, skazanego na 15 lat zsyłki na Syberię oraz utratę majątków ziemskich. Wychowywany od najmłodszych lat przez dziadka – w patriotyzmie i oddaniu dla Polski. W sierpniu 1918 roku wstąpił w szeregi Samoobrony Wileńskiej. Podjął walkę o zorganizowanie armii polskiej i przyłączenie Wileńszczyzny do Polski. Z tego tytułu został przez bolszewików aresztowany i osadzony w więzieniu w Newlu. Skazany na karę śmierci. Przed wykonaniem wyroku, udało mu się uciec z więzienia. Po ucieczce, od kwietnia 1919 roku zorganizował oddział partyzancki tzw. „zielonych”, który wraz z innymi oddziałami włączył się do Wojska Polskiego i walczył o przyłączenie Wileńszczyzny do Polski. Od gen. Rydza – Śmigłego – dowódcy Polskiej Organizacji Wojskowej, dostał do wykonania zadania specjalne wraz ze stosownymi dokumentami. Aktywnie uczestniczył w wielu akcjach propagandowych, wywiadowczych i bojowych. Został ponownie aresztowany, lecz i tym razem udało mu się uciec, aby kontynuować walkę. W jednej z potyczek został ranny. Po pobycie w szpitalu wileńskim otrzymał ze sztabu I Dywizji Legionów rozkaz podjęcia pracy w Towarzystwie Straży Kresowej. Pomagał władzom administracyjnym organizować urzędy w starostwach i powiatach miast Ziemi Wileńskiej. W 1919 roku w Budsławiu, w ramach Towarzystwa Straży Kresowej, otworzył Dom Ludowy, zorganizował Kółko Rolnicze, Koło Młodzieży Wiejskiej i kurs dla nauczycieli. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919–1920 służył w Wydziale Propagandy Inspektoratu Armii. Czynnie uczestniczył w Bitwie Warszawskiej, przyczyniając się do pokonania bolszewików i zwycięstwa pod Radzyminem. Na rozkaz gen. Hallera został oddelegowany do Dowództwa Straży Kresowej w Wilnie i dyspozycji gen. Żeligowskiego.

Działalność samorządowa

W 1922 roku został wybrany posłem na Sejm Litwy Środkowej, który zadecydował o przyłączeniu Ziemi Wileńskiej do Polski. Jego żarliwe, pełne patriotycznych uniesień wystąpienia sejmowe były owacyjnie przyjmowane. 8 marca 1922 roku uczestniczył w Warszawie w spotkaniu delegacji 20 posłów na Sejm Wileński z Józefem Piłsudskim. Od 1927 roku został działaczem samorządowym. Z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem został wybrany na burmistrza miasta Podbrodzia. Jako burmistrz tego miasta w latach 1928–1934 przyczynił się do jego szybkiego rozwoju. Spowodował opracowanie pierwszego planu zagospodarowania przestrzennego miasta, wybudowanie przychodni lekarskiej, nowej szkoły podstawowej – której nadano imię „Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego”, Domu Ludowego – w którym organizowano imprezy kulturalne i wyświetlano filmy, a raz w tygodniu wystawiano sztuki teatralne, w których występowali aktorzy z teatrów wileńskich. W mieście większość ulic została wybrukowana, wybudowano elektrownię, zakłady mięsne, oddano do użytku nowy most żelazny. Na ulicach zainstalowano oświetlenie elektryczne, położono chodniki. 7 sierpnia 1929 roku w Wilnie osobiście wręczył Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu dyplom – uchwałę podbrodzkiej Rady Miejskiej nadającej Marszałkowi tytuł I honorowego obywatela miasta Podbrodzia. Od stycznia 1935 roku do 17 września 1939 roku pełnił funkcję wójta w Kucewiczach. Aktywnie przyczynił się do rozwoju gminy, a w szczególności stanu budżetu, stanu sanitarnego, rozwoju rolnictwa, hodowli, budowy dróg i szkolnictwa.

Po II wojnie światowej zamieszkał w Gdyni. Za głoszone poglądy przez krótki okres przebywał w gdańskim areszcie. Od 1960 roku rozpoczął pisanie swoich wspomnień i przeżyć.

Zmarł 22 stycznia 1967 roku w Gdyni. Został pochowany na cmentarzu Witomińskim (sektor 67-29-63).

Ordery i odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi (13 czerwca 1930)
• Krzyż Legionów