Kamienica Pod Gankiem w Krakowie
nr rej. A-263 z dnia 7.04.1966 | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie Krakowa | |
50°03′48,25″N 19°56′13,85″E/50,063403 19,937181 |
Kamienica Pod Gankiem – zabytkowa kamienica, zlokalizowana przy ulicy Sławkowskiej na krakowskim Starym Mieście.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W średniowieczu w miejscu obecnej kamienicy znajdowały się dwa gotyckie domy. Dom południowy, zwany Kamienicą Krauzowską, został wzniesiony około 1300. U schyłku XIV wieku został rozbudowany do rozmiarów typowej kamienicy krakowskiej. U schyłku średniowiecza jego parcelę powiększono o tylne części działek przy ulicy św. Tomasza. W XVI wieku wzniesiono oficynę. Na początku XVII wieku został nadbudowany o drugie piętro i przebudowany. Dom północny, zwany Kamienicą Padowską, został wzniesiony w połowie XIV wieku. W II połowie XIV wieku został nadbudowany o drugie piętro i rozbudowany. W XVI wieku wzniesiono murowaną oficynę tylną. Około 1604 został przebudowany przez J. Bękowieckiego. W połowie XVII wieku był własnością S. Padowskiego[1].
W II połowie XVII wieku oba domy znalazły się w rękach K. Krauza i od tej pory stanowiły jedną własność hipoteczną. W drugiej ćwierci XVIII wieku należały do podkomorzego krakowskiego Franciszka Szembeka, w połowie XVIII wieku do starosty ojcowskiego i lelowskiego Kazimierza Łubieńskiego, a od czwartej ćwierci XVIII wieku do początku XIX wieku do starosty zamojskiego Ksawerego Puszeta[1].
Na początku XIX wieku budynki zostały fizycznie scalone według projektu W. Giersza, nadbudowano też trzecie piętro. Powstała w ten sposób kamienica otrzymała monumentalną fasadę z niezachowanym balkonem–gankiem i obszerną klatkę schodową z altaną. W latach 70. XIX wieku, w 1880 i 1910 przeprowadzono adaptacje wnętrz parteru i pierwszego piętra na cele handlowe. W 1938 zburzono oficynę tylną i wzniesiono na jej miejscu nową, z neobarokową attyką, zaprojektowaną przez Juliusza Eintrachta. W dwudziestoleciu międzywojennym w piwnicach kamienicy mieściła się leżakownia win firmy Grosse. W 1995 budynek przeszedł remont generalny, połączony z adaptacją na biura[1].
7 kwietnia 1966 kamienica została wpisana do rejestru zabytków[2]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kamienica ma cztery kondygnacje. Fasada, o sześciu osiach, reprezentuje styl klasycystyczny. Cztery środkowe osie ujęte są ryzalitem. Okna skrajnych osi pozbawione są zdobień, zaś znajdujące się w ryzalicie ozdobione: na pierwszym piętrze – trójkątnymi frontonami, a na drugim – gzymsami. Budynek wieńczy gzyms koronujący. W elewacji tylnej znajduje się barokowy portal i kolumny międzyokienne[1].
We wnętrzach kamienicy zachowały się trzy gotyckie kamienne wsporniki stropu. Na pierwszym i drugim piętrze znajdują się obszerne sale, ozdobione m.in.: drzwiami z supraportami z przedstawieniami antycznych ruin, kominkami, sztukaterią i polichromiami z motywami architektonicznymi[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Ryszard Burek (red. nacz.): Encyklopedia Krakowa. Kraków: PWN, 2000, s. 370.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych miasta Krakowa
- ↑ Gminna ewidencja zabytków Krakowa