Katastrofa w Love Canal

Love Canal w 2012 roku

Katastrofa w Love Canal – zdarzenie w latach 70. XX wieku, które wydarzyło się w dzielnicy Love Canal miasta Niagara Falls w stanie Nowy Jork. Początkiem międzynarodowej dyskusji na temat Love Canal było ujawnienie faktu, iż leży ona w miejscu używanym wcześniej w celu składowania łącznie 21 000 ton toksycznych odpadów pochodzących z Hooker Chemical (obecnie Occidental Petroleum Corporation).

Wcześniejsze losy Love Canal

Nazwa „Love Canal” pochodzi od nazwiska Wiliama T. Love, który w 1890 roku przewidział budowę kanału łączącego Niagara River z Jeziorem Ontario. Wierzył, że powiedzie się ona ze względu na zapotrzebowanie na energię wodną, jednak budowa nigdy nie została dokończona ze względu na ograniczenia transmisji prądu. Ponadto, wydarzenie znane w historii jako Panika roku 1893 doprowadziło do zakończenia współpracy inwestorów z pomysłodawcami projektu. Dodatkowo, Kongres uchwalił zakaz usuwania wody z Niagara River, by zachować wodospad Niagara. Po 1980 roku plan Wiliama Love’a został zmodyfikowany – zamierzano ominąć wodospad Niagara i podłączyć kanał do Jeziora Ontario, przy jednoczesnym zabudowaniu obszaru wokół niego. Ten plan także nie został zrealizowany ze względu na wyczerpanie funduszy po zbudowaniu kilku ulic i domów.

Istnieje mało informacji na temat tego, kto rzeczywiście pracował dla W. Love’a. Budowa kanałów była zazwyczaj wyczerpująca i skrajnie niebezpieczna, więc podejmowali się jej raczej imigranci. Kiedy projekt został porzucony, kanały były stopniowo wypełniane wodą. Dzieci lokalnej ludności korzystały z tego obszaru do zabaw zarówno z lecie, jak i w zimie. W roku 1920 kanał stał się wysypiskiem miasta.

W latach czterdziestych armia Stanów Zjednoczonych używała kanału do składowania odpadów z II wojny światowej, włączając w to odpady nuklearne z Projektu Manhattan. Reszta wojskowych odpadów była składowana w Lewiston w stanie Nowy Jork.

W tym samym czasie Hooker Electrochemical Company (znane później jako Hooker Chemical Company), założone przez Elon Hooker, szukało miejsca do składowania ogromnych ilości odpadów chemicznych, które wytwarzała. Hooker w 1942 roku uzyskał pozwolenie od Niagara Power and Development Company do składowania odpadów w kanale. W tym celu kanał został osuszony i pokryty grubą warstwą gliny. Składowano tu zazwyczaj 210-litrowe metalowe beczki z odpadami. W 1947 roku Hooker kupił kanał i 21-metrowe pasy ziemi po każdej stronie kanału. Zarówno miasto, jak i armia kontynuowały składowanie w tym obszarze śmieci.

W 1948 roku, po zakończeniu II wojny światowej, kiedy miasto zakończyło utylizację śmieci, Hooker stał się jedynym użytkownikiem i posiadaczem tego terytorium. Wysypisko było w użyciu aż do 1953 roku Podczas tego czasu 21 000 ton chemikaliów takich, jak kwasy, zasady, kwasy tłuszczowe, chlorowe pochodne węglowodorów z produkcji barwników, perfum, rozpuszczalników i żywic syntetycznych, zostały porzucone w kanale i zakopane na głębokości 20–25 stóp. Po 1953 roku kanał został pokryty glebą, a pierwsze rośliny zaczęły wyrastać nad starym wysypiskiem.

Katastrofa ekologiczna

W momencie zamknięcia wysypiska Niagara Falls wchodziła w ekonomiczny boom, a populacja zaczęła rosnąć do rekordowej liczby 85 000 mieszkańców. Dzielnica szkolna miasta Niagara Falls potrzebowała miejsca na budowę nowych szkół, więc zgłosiła chęć odkupienia obszaru będącego w posiadaniu Hooker Chemical. Ze względu na historię tego miejsca, firma odmówiła sprzedaży, lecz miasto nie zamierzało dać za wygraną. Wobec możliwości zderzenia się z prawnymi skutkami odmowy i wywłaszczeniem przedsiębiorstwo zgodziło się na sprzedaż, lecz jej warunkiem miał być zakup całego majątku za symbolicznego dolara. W umowie podpisanej 28 marca 1953 roku Hooker umieścił siedemnastoliniowe zastrzeżenie, w którym wyjaśnił niebezpieczeństwo użytkowania tego terytorium jako miejsca na budowę. Był przy tym pewien, że ten tekst zwolni go z późniejszej odpowiedzialności karnej. Hooker zaznaczył, że obszar powinien zostać zamknięty, by „zapobiec możliwości kontaktu ludzi lub zwierząt ze składowanymi śmieciami”.

Budowa 93rd School Street i 99th School Street

Pomimo umowy rozpoczęto budowę 99 Ulicy w jej oryginalnym położeniu. W styczniu 1954 roku architekt poinformował pomysłodawców o znalezieniu podczas budowy śmieciowiska wypełnionego 210-litrowymi, metalowymi beczkami z odpadami chemicznymi. Wspomniał też, że „niebezpieczną sprawą” będzie budowa w miejscu, gdzie wcześniej składowane były chemiczne odpady, które mogą uszkodzić betonowe fundamenty. Z tego powodu Rada Szkolna zarządziła przeniesienie pierwotnie ulokowanych nad wysypiskiem obszarów 25 metrów na północ. Również plac przedszkolny został przeniesiony ze względu na leżące bezpośrednio pod nim wysypisko.

Kiedy w 1955 roku ukończono budowę, 400 dzieci zaczęło uczęszczać do szkoły, a dodatkowo otworzono jeszcze kilka innych szkół, by pomieścić następnych studentów. W tym samym roku siedmiometrowy obszar uległ zapadnięciu, odsłaniając chemiczne wysypisko, które wypełniało się wodą podczas burz. Zabawa w takich kałużach była jedną z opcji spędzania czasu przez tamtejszą młodzież.

Rok później otwarto 93 Ulicę Szkolną, odległą o 6 przecznic.

W 1957 roku miasto zbudowało kanalizację i kilka domów na obszarze przyległym do wysypiska. Pozostały obszar został sprzedany developerom, takim jak Niagara Falls Housing Authority celem realizacji projektu Griffon Manor Housing Project. Podczas budowy kanalizacji przełamano gliniane uszczelnienia, by zbudować miejsce na składowanie ścieków oraz do budowy drogi ekspresowej LaSalle. Pozwoliło to uchodzić toksycznym odpadom podczas opadów, nie zatrzymywanym przez uprzednio usunięte uszczelnienia oraz obmywanym przez wodę okalającą gliniane ściany pełne pęknięć. W ten sposób chemikalia miały możliwość migracji i przenikania z kanału. Ziemia, gdzie były budowane domy, nie była uwzględniona w umowie między Radą Szkolną a Hookerem, dlatego żaden mieszkaniec nie znał historii kanału. Nie istniała także żadna kontrola ani ocena stopnia zagrożenia ze strony składowanych w tych miejscach odpadów. Dodatkowo, ściana gliniana będąca z założenia nieprzepuszczalną, zaczęła pękać. Wyjątkowo mokra zima i wiosna 1962 roku spowodowała naruszenie kanału od strony brzegowej, w konsekwencji czego dochodziło to do powstawania kolorowych plam oleju w zbiornikach wodnych i piwnicach.

Problemy zdrowotne, ruchy na rzecz oczyszczenia i rewitalizacji obszaru

W 1976 roku dwóch reporterów z Niagara Falls Gazette, David Pollak i David Russel testowali kilka pomp ssących, kiedy natrafili na chemiczne zanieczyszczenia w badanych próbkach. Sprawa ucichła na ponad rok, lecz została ponownie poruszona przez reportera Michaela Browna, który badając potencjalne efekty poprzez nieformalną ankietę „od drzwi do drzwi”, znalazł na początku 1978 roku wiele wad wrodzonych i nieprawidłowości, takich jak powiększone głowy, ręce i nogi. Poradził wtedy lokalnej społeczności, by utworzyli grupę protestacyjną, co też zrobili. Na jej czele stanęła Karen Schroedera, której córka miała około 12 wad wrodzonych. Ministerstwo Zdrowia Nowego Jorku rozpoczęło śledztwo, w wyniku którego znaleziono odbiegający od średniej wskaźnik poronień. Na terenie składowiska został ogłoszony niemający wcześniej miejsca stan alarmowy. 2 sierpnia 1978 roku Pan Brown, który napisał ponad sto artykułów o wysypisku, zajął się także badaniem wód głębinowych i odkrył, że obszar składowania był trzy razy większy niż oficjalnie opisano, przypuszczalnie wychodzący nawet poza granice strefy ewakuacji. Przy okazji odkrył także wysokie stężenie dioksyn. W tym samym czasie jedna z matek, pani Gibbs, której syn cierpiał na epilepsję, astmę, niską liczbę białych krwinek i problemy z drogami moczowymi, została pouczona przez Browna o wysypisku pod miastem, które mogło być przyczyną tych chorób.

W następnych latach pani Gibbs prowadziła starania, które miały na celu zbadanie stanu zdrowotnego na obszarze Love Canal; zarówno ona, jak i jej sąsiedzi, skarżyli się na dziwny zapach i „substancje” pokrywające powierzchnię ich działek. W tej dzielnicy zmierzono także podwyższony poziom niebezpieczeństwa na zachorowania, poronienia oraz upośledzenia umysłowe. Dodatkowo, piwnice były często pokryte grubą warstwą czarnej substancji, a roślinność zdawała się szybko obumierać, pozostawiając jedynie krzewy iglaste. Mimo licznych próśb, urzędnicy miejscy nie podjęli wysiłku zbadania sprawy.

Według badania Enviromental Protection Agency (EPA) z 1979 roku mieszkańcy doświadczali wysokiego wskaźnika poronień. Można bez problemu dodać incydent w Love Canal do rosnącej listy katastrof środowiskowych, począwszy od zatruć chemikaliami, poprzez pracowników cierpiących na choroby nerwowe i nowotwory aż do chemicznych zanieczyszczeń wykrytych w mleku karmiących matek. W jednym przypadku dwoje na czworo dzieci w przykładowej rodzinie z Love Canal posiada wady wrodzone; jedna dziewczynka urodziła się głucha z rozszczepieniem podniebienia, dodatkowym rzędem zębów oraz lekkim upośledzeniem, natomiast chłopiec z defektami oczu. Badania przeprowadzone przez Stowarzyszenie Love Canal Homeowners stwierdzają, że 56% dzieci urodzonych w latach 1947–1978 miało przynajmniej jedną wadę rozwojową.

Wraz z postępami śledztwa Gibbs odkryła niebezpieczeństwo chemiczne w sąsiednim kanale. Rozpoczęło to dwuletnią kampanię mającą na celu ukazanie, że prawdziwym odpowiedzialnym za problemy zdrowotne jest Hooker Chemical. Podczas kampanii mieszkańcy zostali zignorowani zarówno przez Hooker Chemical (będący już wtedy częścią Occidental Petroleum), jak i przez rząd, który twierdził, że nie ma żadnych powiązań między sytuacją zdrowotną a chemicznymi toksynami zakopanymi w kanale. Mieszkańcy, nie mogąc udowodnić chemicznego zanieczyszczenia, nie mieli szans na potwierdzenie. Podczas procesu, mieszkańcy nie byli także w stanie sprzedać swoich domów i wyprowadzić się. Mimo to, kiedy Eckhardt C. Beck (administrator 2-regionu z ramienia EPA w latach 1977–1979) odwiedzał Love Canal w późnych latach 70., dostrzegł obecność toksycznych substancji w środowisku, stwierdzając m.in. umieranie drzew, zanieczyszczenia wód oraz poparzenia dzieci podczas zabawy na podwórkach. Robert Whale, Nowojorski Komisarz Zdrowia, również wizytował Love Canal i twierdził, że problem jest naprawdę poważny, a życie nad wysypiskiem może przynosić poważne konsekwencje zdrowotne. Przestrzegał też mieszkańców, by nie schodzili do piwnic ani nie jedli owoców i warzyw z przydomowych ogrodów, co wyraźnie zaniepokoiło spożywających od kilku lat produkty z własnych sadów mieszkańców. Nalegał też, żeby wszystkie kobiety w ciąży i dzieci poniżej drugiego roku życia zostały natychmiastowo usunięte z obszaru Love Canal.

Mimo to, politycy dalej utrzymywali, że problem nie istnieje; sam burmistrz Niagara Falls, Michael C. O’Laughlin, posunął się nawet do stwierdzenia „Nic się tutaj [w Love Canal] złego nie dzieje!” w kierunku zirytowanych mieszkańców miasta. 99th Street School była ulokowana w granicach dawnego wysypiska śmieci. Szkoła została zamknięta i zdemolowana, a zarówno Rada Szkolna, jak i Hooker Chemical odmówiły wzięcia odpowiedzialności. Dwa lata później, ze względu na sączące się odpady chemiczne, została zamknięta także 93rd School Street.

Stan alarmowy

Brak zainteresowania sprawą Love Canal pogorszył sytuację mieszkańców, którzy musieli teraz toczyć bitwę z dwoma organizacjami, które wydawały duże kwoty, żeby zdyskredytować przypisywane im zaniedbania. Początkowo pokrzywdzeni nie mieli żadnego podmiotu, który mógłby się za nimi wstawić i publicznie ich bronić. Gibbs spotkała się z dużym oporem, głównie klasy średniej, która nie posiadała wystarczających środków, by się bronić, a wielu z nich nie widziało nawet innej alternatywy poza porzuceniem swoich domów.

W roku 1978 Love Canal stało się krajowym wydarzeniem, z nagłówkami w gazetach mówiących o dzielnicy jako o „tykającej bombie czasowej zdrowia publicznego” i „jednym z najbardziej przerażających tragedii ekologicznych w historii Ameryki”. Brown, reporter lokalnej gazety o nazwie „Niagara Gazette”, był pierwszą osobą, która odkryła i badała problemy zdrowotne w Love Canal. Jego książka Laying Waste odkrywa tajemnice Love Canal oraz innych toksycznych katastrof na całym świecie.

7 czerwca 1978 roku Prezydent Stanów Zjednoczonych Jimmy Carter wezwał Federalną Agencję Zdrowia do przydzielenia funduszy i nakazał Federal Disaster Assistance Agency pomoc w usunięciu szkodliwych odpadów z Love Canal. Był to pierwszy raz w historii USA, kiedy fundusze ratunkowe zostały przydzielone w innym przypadku niż klęska żywiołowa.

Podchodząc do wydarzenia pod kątem naukowym, należy wspomnieć, że badania nie potwierdziły jednoznacznie, że chemikalia były odpowiedzialne za choroby, a zdania naukowców są podzielone, mimo znalezienia 11 substancji kancerogennych, w tym benzenu. W badaniach wykryto również dioksyny (polichlorowe pochodne dibenzenodioksyn), których stężenie wynosiło 53 ppb (53 części na miliard), chociaż normalnie jednostką, w której mierzy się stężenie jest parts per trilion (części na bilion – 1/1000 000 000 000). Również geolodzy byli zatrudnieni po to, by stwierdzić, jak chemikalia dostawały się do piwnic i czy mogły parować do domów, powodując choroby.

W 1979 roku EPA opublikowała badania krwi, które pokazywały anormalnie wysoki poziom białych krwinek, który może być prekursorem białaczki, oraz uszkodzenie chromosomów u mieszkańców Love Canal; około 33% mieszkańców miało uszkodzone chromosomy (normalnie dotyka to 1% ludzi na świecie). Inne badania nie były w stanie znaleźć jakichkolwiek negatywnych skutków. The United States National Reserach badał przypadek Love Canal w 1991 roku. Zauważył wtedy, że to nie woda pitna, a wody gruntowe były główną przyczyną takiego stanu rzeczy; woda przenikała do piwnic, powodując ekspozycję mieszkańców na środki chemiczne. Dodatkowo, odnotował też fakt zwiększonej liczby noworodków o zaniżonej masie ciała. Znalazł także dowody na to, że po zakończeniu ekspozycji na szkodliwe czynniki, choroby zostały wyeliminowane. The Nacional Council również zauważył, że narażone na działanie toksyn dzieci miały mieć napady, problemy w nauce, nadpobudliwość, podrażnienie oczu, wysypki skórne, bóle brzucha, nietrzymanie moczu oraz zahamowanie wzrostu. Stwierdzono także większą śmiertelność w porównaniu z grupą kontrolną (około 24 i 29 dni w porównaniu do 50 dni u zwierząt kontrolnych). Koniec końców, firma Sevenson Enviromental Services została wybrana, by na nowo, tym razem bezpiecznie, zakopać toksyczne odpady.

Ostatecznie rząd relokował ponad 800 rodzin i uchwalił the Comprehensive Environmental Response, Compensation, and Liability Act (CERCLA), zwaną inaczej the Superfund Act. Ponieważ zawierała ona zapis o „odpowiedzialności wstecznej”, do oczyszczenia ścieków został pociągnięty Occidental, zwany wcześniej Hooker Chemistry. W 1994 roku Federalny Sędzia John Curtin orzekł, że Hooker/Occidental był niedbały, lecz nie lekkomyślny w swoim postępowaniu z odpadami i sprzedażą gruntów Radzie Szkolnej Niagara Falls. Wyrok zawierał także całą szczegółową historię katastrofy oraz zdarzeń, które się do niej przyczyniły. Occidental Petroleum został pozwany przez EPA i w 1995 roku zgodził się zapłacić 129 milionów dolarów zadośćuczynienia. Pozwy mieszkańców były również rozpatrzone w następnych latach.

Następstwa

Obecnie domy w dzielnicach mieszkaniowych na wschodniej i zachodniej stronie kanału są wyburzone. Jedyne, co pozostało, to opuszczone ulice. Mimo to niektórzy ze starych mieszkańców zdecydowali się na samotny pobyt w pozostałościach po tamtych latach (około 90/900 rodzin). Wykazują gotowość do pozostania na tym terytorium tak długo, jak będą mieli zagwarantowane bezpieczeństwo.

4 czerwca 1980 roku została założona agencja Love Canal Area Revitalization Agency (LCARA), której zadaniem była rewitalizacja obszaru Love Canal. Obszar na północ od Love Canal zaczął nosić przydomek Black Creek Village. LCARA starała się odsprzedać 300 domów kupionych przez Nowy Jork podczas relokacji mieszkańców. Domy te były położone najdalej od miejsca składowania chemikaliów. Najbardziej toksyczny obszar (65000 m²) został ponownie pogrzebany i zabezpieczony grubą warstwą plastikowej wykładziny, gliną i piaskiem. Dodatkowo, obszar otoczono ponad 2,5-metrowym drutem kolczastym. Obliczono też, że 248 różnych chemikaliów, w tym 60 kg dioksyn, zostały odkopane z kanału.

W 1998 roku dr Elizabeth Whelan, założycielka Amerykańskiej Rady ds. Nauki i Zdrowia, napisała artykuł o Love Canal, w którym stwierdziła, że nazwanie go „tykającą bombą” spowodowało jedynie histerię. Według niej zachorowania nie były konsekwencją narażenia na odpady chemiczne, a stresu z powodu szumu medialnego.

Jednym z pozytywów Love Canal jest fakt powstania instytucji i dokumentów pozwalających na działanie w podobnych sytuacjach. Love Canal nie jest odosobnionym przypadkiem. Eckard C. Beck, administrator Agencji Ochrony Środowiska w czasie incydentu w Love Canal zasugerował, że istnieją setki takich miejsc. Według niego głównym problemem jest możliwość nawet kilkukrotnej zmiany i przeistoczeń spółek chemicznych, co powoduje problemy w przypisaniu odpowiedzialności za takie wydarzenia.

Wydarzenia te są także cytowane przez osoby uważające, że decydenci rządowi rzadko biorą odpowiedzialność za swoje decyzje. Stroup stwierdził, że chęć zapewnienia dzieciom edukacji była godna pochwały, ale realizacja tego zadania „po kosztach” już nie.

Na kanwie wydarzeń z Love Canal powstał fabularyzowany film zatytułowany „Lois Gibbs o Love Canal” z 1982 roku. Rok później został wypuszczony film dokumentalny In Own Backyard.

Bibliografia

• Blum, Elizabeth D. (2008). Love Canal Revisited: Race, Class, and Gender in Environmental Activism. Kansas: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1560-5.
• Colten, Craig E.; Skinner, Peter N. (1996). The Road to Love Canal: Managing Industrial Waste Before EPA. Austin: University of Texas Press.
• Levine, Adeline Gordon (1982). Love Canal: Science, Politics and People. Lexington, MA: D.C. Heath and Company. ISBN 978-0-669-05411-8.