Korosteń
50°57′N 28°38′E/50,950000 28,633333
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Burmistrz |
Wołodymyr Moskałenko | ||||
| Powierzchnia |
42,308[1] km² | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| Kod pocztowy |
11500 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
AM | ||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
Położenie na mapie obwodu żytomierskiego  | |||||
| 50°57′N 28°38′E/50,950000 28,633333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Korosteń (ukr. Коростень) – miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim, nad rzeką Uż, dopływem Prypeci, siedziba administracyjna rejonu korosteńskiego. W 2019 roku liczyło ok. 62,9 tys. mieszkańców[2]. Węzeł kolejowy i ośrodek przemysłu maszynowego, porcelanowego, drzewnego, chemii gospodarczej, lekkiego i spożywczego. W pobliżu miasta znajdują się kamieniołomy granitu[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Od VIII do XIII wieku na obszarze współczesnego miasta istniały trzy oddzielne grody, dwa od VIII do połowy X wieku, trzeci zaś od VIII do XIII wieku, które odpowiadały wspominanemu w latopisach Iskorosteniowi, głównemu ośrodkowi wschodniosłowiańskiego plemienia Drewlan. Iskorosteń wzmiankowany był w Powieści minionych lat, gdzie pod rokiem 945 opisano bunt Drewlan przeciwko wielkiemu księciu kijowskiemu Igorowi, który domagał się podwyższenia daniny, zakończony pokonaniem drużyny książęcej i zabójstwem samego księcia przez Drewlan. Rok później księżna Olga, małżonka Igora, w ramach odwetu najechała Drewlan i spaliła Iskorosteń, włączając przy tym ziemie plemienia do państwa kijowskiego. Po najazdach Tatarów na Ruś w latach 1237–1241 miejscowość opustoszała i z czasem przekształciła się w uroczysko, które zaczęto nazywać Drewlanką. W 1362 roku dawne ziemie Drewlan zostały wcielone do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pod koniec XIV wieku utworzono nową osadę Iskorosteń, która wchodziła później w skład powiatu owruckiego w województwie kijowskim. W 1586 roku miejscowość stała się własnością Prokopa Mierzwińskiego, który uzyskał później od króla Zygmunta III Wazy zezwolenie na budowę miasteczka i wzniesienie fortyfikacji dla obrony przed Tatarami. W 1589 roku ukończono budowę zamku, a w 1598 roku król nadał Iskorosteniowi prawo magdeburskie[4].
W 1649 roku, w czasie powstania Chmielnickiego, Kozacy zdobyli miasteczko i zniszczyli jego fortyfikacje. W 1654 roku Iskorosteń stał się własnością zakonu karmelitów. W XVIII wieku region był miejscem działalności hajdamaków. W 1750 roku mieszkańcy Iskorostenia wsparli oddziały hajdamackie Iwana Podolaki. W 1761 roku karmelici sprzedali miasteczko, które później wielokrotnie zmieniało właścicieli[4].
Po drugim rozbiorze Polski w 1793 roku miejscowość znalazła się w granicach Rosji i początkowo wchodziła w skład namiestnictwa zasławskiego, od 1795 roku – namiestnictwa wołyńskiego, a od 1796 roku – guberni wołyńskiej. W 1797 roku Iskorosteń został siedzibą gminy w ujeździe owruckim. Istotne znaczenie dla rozwoju miasteczka miało doprowadzenie linii kolejowej Kijów–Kowel w 1902 roku. W 1904 roku otwarta została fabryka porcelany. W 1913 roku Iskorosteń liczył 3,7 tys. mieszkańców[4].
W latach 1914–1916 ze względów wojskowo-strategicznych wybudowano linię kolejową z Iskorostenia do Żytomierza, co przyczyniło się do rozwoju miejscowości jako węzła kolejowego. W 1917 roku miasteczko zostało przemianowane na Korosteń. W latach 1918–1921 w pobliżu miejscowości toczyły się walki między oddziałami Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej a bolszewikami, m.in. w styczniu 1918 roku, prawie przez cały 1919 rok oraz w listopadzie 1921 roku[4]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej w dniach 8–12 października 1920 roku odbył się zagon kawaleryjski korpusu jazdy polskiej pod dowództwem pułkownika Juliusza Rómmla, który doprowadził do zajęcia Korostenia i zniszczenia infrastruktury wojskowej i kolejowej wykorzystywanej przez bolszewików, a zakończył się ciężkimi walkami z bolszewicką 7. Dywizją Strzelców i wzięciem jej do niewoli oraz wycofaniem się wojsk polskich na pozycje w okolicach Nowogrodu Wołyńskiego[5].
W 1921 roku Korosteń ustanowiony został siedzibą nowo powstałego ujezdu korosteńskiego, a w latach 1923–1930 był siedzibą administracyjną okręgu korosteńskiego. W 1926 roku miejscowość otrzymała prawa miejskie. Korosteń liczył wówczas 9950 mieszkańców. W 1932 roku miasto włączono do obwodu kijowskiego, a w 1937 roku – do obwodu żytomierskiego[4].
W czasie II wojny światowej broniący dostępu do Kijowa korosteński rejon umocniony był miejscem zaciekłych walk niemiecko-radzieckich, toczonych od lipca do sierpnia 1941 roku oraz od listopada do grudnia 1943 roku. Korosteń był okupowany przez wojska hitlerowskie od 7 sierpnia 1941 roku do 17 listopada 1943 roku, a później także krótkotrwale od 19 listopada do 28 grudnia 1943 roku[4].
Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 10000 osób (w tym Żydzi z Węgier). 29 kwietnia 1943 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali a część wywieźli do getta w Żytomierzu[6].
W 1989 roku Korosteń liczył 72 367 mieszkańców[7]. W 2011 roku liczba mieszkańców wynosiła 65 372[8].
Na początku inwazji Rosji w 2022 miasto zostało znacznie zniszczone, ale po odparciu Rosjan zostało odbudowane jeszcze w tym samym roku. Na organizowanym w Korosteniu w drugą sobotę września dorocznym Festiwalu Derunów (placków ziemniaczanych) udało się zebrać ponad 90 tys. hrywien na potrzeby armii ukraińskiej[9].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Gmach dawnego sądu okręgowego
- Gmach biblioteki z lat 1925–1927
- Gmach szkoły zawodowej
-
Gmach dawnego sądu okręgowego -
Biblioteka publiczna -
Szkoła zawodowa
_%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BD%D1%8C.jpg)
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Od 20 stycznia 2007 roku miasto partnerskie z miastem Kraśnik (woj. lubelskie). Korosteń będzie jednym z kilkudziesięciu partnerów realizujących projekt „Polsko-Ukraiński Ośrodek Edukacji Publicznej”.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Про зміну і встановлення меж міста Коростень і Коростенського району Житомирської області. Верховна Рада України – Законодавство України. [dostęp 2020-02-01]. (ukr.).
- ↑ Чисельність населення (за оцінкою) на 1 грудня 2019 року та середня чисельність у січні–листопаді 2019 року. Головне управління статистики у Житомирській області. [dostęp 2020-02-01]. (ukr.).
- ↑ Korosten. Encyclopedia of Ukraine. [dostęp 2020-02-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Історія міст і сіл Української РСР. Житомирська область. T. 6. Київ: Головна редакція Української радянської енциклопедїї Академії наук УРСР, 1973, s. 307-317.
- ↑ Korosteń, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1538.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. [dostęp 2020-02-02]. (ros.).
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Київ: Державна служба статистики України, 2013, s. 57.
- ↑ Житомир та Коростень під час війни — міста в тилу: головні виклики та досягнення - yes-zhytomyr.com.ua [online], 19 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-23] (ukr.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Iskorość, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 305.
