Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa
Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa – pojęcie ściśle powiązane z bezpieczeństwem międzynarodowym w istocie są to warunki jakie muszą zostać spełnione, by dany organizm państwowy mógł zachować swoje podstawowe atrybuty, a zatem suwerenność, integralność terytorialną, podstawy ustrojowe, dawniej religię[1].
Stosowane kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego[edytuj | edytuj kod]
Spośród wielorakich kryteriów bezpieczeństwa międzynarodowego wyróżnić należy[edytuj | edytuj kod]
- kryterium podmiotowe;
- kryterium przestrzenne
- kryterium przedmiotowe;
- kryterium czasowe (bezpieczeństwo jako proces i bezpieczeństwo jako stan)
- kryterium sposobu zorganizowania.
Kryterium podmiotowe[edytuj | edytuj kod]
- narodowe (państwowe),
- międzynarodowe (regionalne, globalne)[2].
W tym podziale podmiotem bezpieczeństwa narodowego jest państwo, a podmiotem bezpieczeństwa międzynarodowego zbiorowość państw(wspólnota międzynarodowa)
Kryterium przestrzenne[edytuj | edytuj kod]
- lokalne(jako bezpieczeństwo bilateralne, trilateralne bądź określonego wycinka geograficznego regionu)
- regionalna
- subregionalne
- ponadregionalne
- globalne
Kryterium sposobu zorganizowania[edytuj | edytuj kod]
Rozróżnia ono systemy bezpieczeństwa za względu na sposób zorganizowania.
- równowagi sił (układ sił, który wyklucza możliwość dominacji, czy choćby wyraźnej przewagi państwa lub grupy państw)
- bezpieczeństwa zbiorowego który zakłada pokojowe rozwiązywanie sporów, ograniczenie stosowania siły, ograniczenie stosowania siły lub niestosowanie siły zbrojnej, połączenie swych sił przeciwko państwu, które zamierzałoby naruszyć przyjęte zasady
- rządu ponadpaństwaowego (światowego)
Ponadto, ze względu na sposób zorganizowania wyróżnia się :
- system blokowy (system sojuszy)
- system unilateralny (hegemonizm mocarstwowy, niezaangażowanie, neutralność, izolacjonizm)
- system kooperacyjny (wzajemne gwarancje, dialog i współpraca, wielowymiarowość współpracy, inkluzywność, przekładanie rozwiązań wielostronnych nad dwustronnymi, korzystanie przy budowie systemie bezpieczeństwa, zarówno ze środków militarnych jak i pozamilitarnych)
Kryterium przedmiotowe[edytuj | edytuj kod]
Do najbardziej znanych zaliczamy:
- bezpieczeństwo polityczne
- bezpieczeństwo wojskowe
- bezpieczeństwo ekonomiczne (surowcowe, finansowe, technologiczne, żywnościowe)
- bezpieczeństwo społeczne
- bezpieczeństwo kulturowe (języka, wartości narodowych)
- bezpieczeństwo ideologiczne
- bezpieczeństwo ekologiczne
- bezpieczeństwo informacyjne
Narodowy system informacji ma za zadanie uniemożliwienie uzyskania dostępu do chronionych informacji przez podmioty, które mogłyby je wykorzystać w sposób zagrażający podstawowym interesom państwa. Tworzy się specjalna systemy bezpieczeństwa informacji[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beata Górka-Winter: Kryteria Bezpieczeństwa Międzynarodowego Państwa. Warszawa: Polski Instytut Spraw Zagranicznych, 2003, s. 59, seria: Polski Instytut Spraw Zagranicznych. ISBN 83-918046-0-7.
- ↑ S. Koziej, Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja. [w:] Polityczno-Strategiczne Aspekty Bezpieczeństwa, II – 2011/18, str. 20.
- ↑ Monika Izydorczyk: Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego w aspekcie postzimnowojennego paradygmatu bezpieczeństwa. Warszawa: Polski Instytut Spraw Zagranicznych, 2003, s. 81-82, seria: Polski Instytut Spraw Zagranicznych. ISBN 83-918046-0-7.