Przejdź do zawartości

Lea Koziebrodzka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leah Kozibrodzka
Data i miejsce urodzenia

1916
Pruszków

Data i miejsce śmierci

18 marca 1943
Auschwitz-Birkenau

Przebieg służby
Lata służby

1939–1942

Siły zbrojne

Żydowska Organizacja Bojowa

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Lea Koziebrodzka (Leah Kozibrodzka[1], znana również pod imieniem Lonka, ur. 1916 w Pruszkowie, zm. 18 marca 1943 w Auschwitz-Birkenau) – członkini Freiheitu, w czasie II wojny światowej członkini Droru, bojowniczka Żydowskiej Organizacji Bojowej, łączniczka i kurierka do innych gett, aresztowana przez Niemców w 1942 roku.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w 1916 w Pruszkowie[1]. Była córką Abrahama K., nauczyciela języka hebrajskiego, działacza młodzieżowego ruchu syjonistycznego[2][3]. Ukończyła warszawskie Gimnazjum Jehudyjah, następnie rozpoczęła studia romanistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas studiów wstąpiła do OMTUR[1].

W 1939 roku przystąpiła do organizacji Freiheit. Po wybuchu wojny została aresztowana podczas przekraczania granicy między strefą okupacyjną niemiecką i sowiecką, wkrótce została uwolniona za sprawą „aryjskiego wyglądu”. Została kurierką ruchu He-Haltus i Dror. Jako Krystyna Kosowska była wysyłana do gett w Białymstoku, Grodnie, Wilnie. Przewoziła dokumenty i broń, eskortowała członków organizacji pomiędzy miastami. W 1941 roku wraz z Tosią Altman organizowała grupy samoobrony w getcie w Wilnie. Będąc w podróży kurierskiej, uniknęła aresztowania podczas nalotu na kryjówkę przy ul. Dzielnej podczas „krwawej nocy” w getcie warszawskim 17 kwietnia 1942 roku. Wraz z Płotnicką i Schneiderman należała do grona najważniejszych kurierek w żydowskim ruchu oporu. Wyróżniała się urodą i sposobem bycia aryjskim oraz talentem do języków obcych (posługiwała się angielskim, francuskim, ukraińskim, białoruskim)[1].

Współpracowała z Archiwum Ringelbluma. Przewiozła do Archiwum zbiór dokumentów z Krakowa[2].

Bezskutecznie planowała przedostać się przez Szwajcarię na Zachód, w celu poinformowania opinii publicznej o sytuacji ludności żydowskiej w okupowanej Polsce[2].

W czerwcu 1942 roku wraz z kurierką i pielęgniarką Bellą Ghazan (znaną jako Bronisława Limnowska) została ponownie aresztowana na granicy między Bezirk Bialystok a Generalnym Gubernatorstwem w Małkini Górnej. W chwili aresztowania Kozibrodzka miała przy sobie prasę podziemną i cztery granaty ręczne. Nierozpoznana jako Żydówka znalazła się na Pawiaku. Podczas przesłuchiwań na alei Szucha nie wydała nikogo[1]. Podczas przesłuchań ukrywała pochodzenie żydowskie. 12 listopada 1942 roku została wysłana z grupą 56 polskich więźniarek do KL Auschwitz[4]. Tam otrzymała numer 24453. Zmarła 18 marca 1943 roku w wyniku głodu i tyfusu[1].

Postanowieniem Prezydenta RP Nr 154/48 z 19 kwietnia 1948 roku została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Wniosek o odznaczenie Kozibrodzkiej przygotował Zarząd Główny Związku Żydów byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Zawacka 2005 ↓, s. 118.
  2. a b c Rafał Żebrowski: Koziebrodzka (Kozibrodzka) Lea. delet.jhi.pl. [dostęp 2023-05-09].
  3. a b Zawacka 2005 ↓, s. 119.
  4. Imię: Lea,Lonka Nazwisko: Koziebrodzka. new.getto.pl. [dostęp 2023-05-09].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]