Ludwika Rauth
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia |
30 sierpnia 1924 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 marca 2005 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1943–1946 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Ludwika Bronisława Rauth (z domu Opałka, w źródłach również jako Ludwika Opałka-Rauth[1], ur. 30 sierpnia 1924 w Żołyni, zm. 17 marca 2005 w Warszawie) – żołnierz 1 Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater, absolwentka Szkoły Oficerskiej w Riazaniu, dowódca kompanii moździerzy 8 pp 3 Dywizji Piechoty im. R. Traugutta, uczestniczka walk z Ukraińską Powstańczą Armią, po wojnie technik budowlany. Dama orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 30 sierpnia 1924 w Żołynii. Jej rodzicami byli gajowy Piotr Opałka i Marcela z domu Barszczowska. Miała czworo rodzeństwa: Franciszka, Elżbietę, Mariana i Stefanię[2]. W 1928 roku rodzina Opałków przeprowadziła się do Starzewa. W 1937 roku Ludwika ukończyła szkołę powszechną w Chyrowie, następnie rozpoczęła naukę w gimnazjum w Dobromilu. Naukę przerwała po wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski Wschodniej[3].
Na początku 1940 roku rodzina Opałków została wysiedlona do osady leśnej Spusk w pobliżu Krasnouralska. Tam pracowała przy wyrębie lasów, wywózce i spławianiu drewna. W 1941 roku przeniosła się do Krasnoulska, gdzie wydobywali miedź. W sierpniu 1941 roku przenieśli się do kołchozu w Nikolsku w Baszkortostanie[3].
W sierpniu 1943 roku Ludwika i jej siostra Elżbieta zostały wezwane do wojska. Tam z braćmi dotarły do Sielc nad Oką[3]. Siostry zostały wcielone do 1 Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater. W połowie września 1943 roku skierowano je do Szkoły Oficerskiej 1. Korpusu Polskiego w Riazaniu. Ludwikę przydzielono do szkolnego plutonu moździerzy. Odbyła szkolenie na równi z mężczyznami. Jako chorąży 9 lutego 1944 roku została przydzielona do 8 pp 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta na stanowisko dowódcy plutonu moździerzy 82 mm. Początkowo nie radziła sobie jako dowódca, podlegający jej żołnierze (zarówno doświadczeni jak i młodzi) wyrażali niezadowolenie, że dowodzi nimi młoda oficer-kobieta. Z czasem zdobyła wśród nich zaufanie i reputację. W połowie lipca 1944 roku z 8 pp w składzie 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta wyruszyła z okolic Kiwerc na front. 23 lipca dywizja przekroczyła Bug, następnie dotarła do Dęblina i Puław[3]. 6 sierpnia oddziały ruszyły w stronę przyczółku warecko-magnuszewskiego, aby zastąpić jednostki sowieckie[4].
12 sierpnia Ludwika Opałka dowodziła plutonem podczas forsowania Wisły. Tego samego dnia 3 DP im. Romualda Traugutta ruszyła w kierunku płonącej Warszawy. 19 sierpnia pluton Ludwiki Opałki zajął pozycję na ulicy Grochowskiej na Pradze. Tam Opałka prowadziła szkolenia do walki w mieście. 17 stycznia 1945 roku pułk wkroczył na Mokotów, następnego dnia wyruszył do Bydgoszczy. 26 stycznia pluton Opałki brał udział w walkach o Bydgoszcz. Stamtąd ruszył na zachód. W Gorzowie Wielkopolskim pluton Opałki miał za zadanie chronić tamtejsze obozy jeńców niemieckich. 19 kwietnia Opałka została ranna podczas walk o przyczółek gozdowiecki w rejonie Writzen nad Starą Odrą. Do czerwca 1945 roku odbywała leczenie w szpitalu wojskowym w Bydgoszczy[5].
W czerwcu 1945 roku Rauth została przeniesiona na Lubelszczyznę. Do demobilizacji (10 września 1946 roku) walczyła z Ukraińską Powstańczą Armią. Po walkach wraz z mężem zamieszkała we Wrocławiu[5].
W 1949 roku rozpoczęła pracę jako technik budowlany w Zarządzie Nieruchomości Komunalnych. Pomimo trudności ukończyła technikum budowlane. Podczas nauki w technikum opiekowała się schorowanymi rodzicami[5]. W 1953 roku z mężem przeniosła się do Warszawy, mieszkała przy ul. Marszałkowskiej[5][6]. Pracowała w Ministerstwie Budownictwa Mieszkaniowego, od 1961 roku w Garnizonowej Administracji Mieszkań Warszawa-Śródmieście. W 1989 roku przeszła na emeryturę[5].
W 1958 roku została mianowana podporucznikiem, 1978 porucznikiem, 1983 kapitanem. 17 lutego 1975 roku została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[5].
Była aktywnie społecznie, działała w klubach kombatanckich. Należała do Związku Inwalidów Wojennych, Klubu Riazańczyków, od 2001 roku również do Memoriału Generał Marii Wittek, powołanego przez Fundację „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej” (ob. Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej)[5].
W czerwcu 1945 roku wyszła za mąż za Franciszka Rautha, oficera 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, następnie dowódcy kompanii moździerzy w 8 pp 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta. Małżeństwo było bezdzietne[5].
Zmarła 17 marca 2005 roku w Warszawie. Została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze H3[5].
Odznaczenia (wybrane)[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1975)[5]
- Krzyż Walecznych (1945, za walki na przyczółku warecko-magnuszewskim i podczas powstania warszawskiego)[5][6]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (za walki podczas powstania warszawskiego)[5][7]
- Złoty Krzyż Zasługi[5]
- Srebrny Medal „Zasłużony na Polu Chwały” (1946)[5]
- Warszawski Krzyż Powstańczy[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wolanin 1998 ↓, s. 342.
- ↑ Edward Orłowski: Syberiada rodziny gajowego Opałki. lasy.gov.pl, 2023-02-09. [dostęp 2023-10-19].
- ↑ a b c d Zawacka 2007 ↓, s. 85.
- ↑ Zawacka 2007 ↓, s. 85–86.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Zawacka 2007 ↓, s. 86.
- ↑ a b Wolanin 2000 ↓, s. 457.
- ↑ Wolanin 2000 ↓, s. 459.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janina Wolanin: Kobiety-oficerowie jako dowódcy męskich pododdziałów bojowych. W: Służba Polek na frontach II wojny światowej. Cz.2. Elżbieta Zawacka (red.). Toruń: Fundacja „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, 1998. ISBN 83-905659-8-6.
- Janina Wolanin: Odznaczenia bojowe kobiet-żołnierzy 1 i 2 Armii Wojska Polskiego. W: Służba Polek na frontach II wojny światowej. Materiały IX sesji popularnonaukowej połączonej z II Zjazdem Kombatantek w Toruniu w dniach 6–7 listopada 1999 r.. Mirosław Golon, Katarzyna Minczykowska (red.). Toruń: Fundacja „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, 2000. ISBN 83-910175-7-5.
- Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. Elżbieta Zawacka (red.). T. III: P-Ż. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Kobiet”, 2007. ISBN 83-88693-20-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Polscy zesłańcy w ZSRR 1940–1941
- Platerówki
- Uczestnicy walk o przyczółki warszawskie (1944)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Orderem Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Ludzie urodzeni w Żołyni
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Urodzeni w 1924
- Zmarli w 2005