Maštaľná jaskyňa
48°35′59″N 20°26′59″E/48,599722 20,449722| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
Plešivská planina, wschodni skraj |
| Długość |
25 m |
| Deniwelacja |
23 m |
| Wysokość otworów |
594 m n.p.m. |
| Ekspozycja otworów |
ku wschodowi |
| Data odkrycia |
Znana od dawna |
| Ochrona i dostępność |
Nie przeznaczona do zwiedzania |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°35′59″N 20°26′59″E/48,599722 20,449722
| |
Maštaľná jaskyňa (też: Kamenná maštaľ, węg. Istálókó barlang) – jaskinia na terenie Krasu Słowacko-Węgierskiego w południowo-wschodniej Słowacji, w kraju koszyckim.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się w granicach katastralnych wsi Brzotín w powiecie Rożniawa[1]. Leży na wschodnim skraju Płaskowyżu Pleszywskiego, niespełna 300 m na północ od zakosu żółtego szlaku, wyprowadzającego na płaskowyż ze Slavca.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia ma formę wielkiej wnęki w skale, do której prowadzi usytuowany pod masywnym okapem portal wejściowy o wysokości do 8 m i szeroki na ok. 20 m. Portal jaskini, usytuowany na wysokości 594 m n.p.m., otwarty jest ku wschodowi. Wielka komora jaskini ma głębokość ok. 25 m i osiąga wysokość do 23 m. Jest jaskinią korozyjno-kriogenną, utworzoną głównie na skutek działania mrozu.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W języku słowackim słowo maštaľ oznacza stajnię lub oborę, zaś maštaľný – to stajenny. Maštaľná jaskyňa to Jaskinia Stodolna. Nazwa poszła stąd, że w letnie dni zwierzyna płowa, zamieszkująca płaskowyż, głównie jelenie, chroniły się w jej chłodnym wnętrzu przed upałem. Prawdopodobne jest również, że w przeszłości zaganiano do niej w razie potrzeby wypasane na płaskowyżu bydło[2].
Paleontologia, archeologia[edytuj | edytuj kod]
W jaskini znaleziono kopalne szczątki zwierząt, głównie drobnych ssaków z rodzin szczekuszkowatych (Ochotonidae sp.) i chomikowatych (Cricetidae sp., m.in. Microtus gregalis), datowane na szeroki okres od końca plejstocenu do środkowego holocenu[3].
Jest ona jak dotąd jedyną znaną jaskinią na Płaskowyżu Pleszywskim z zarejestrowanymi znaleziskami archeologicznymi. Odwiedzana była przez człowieka już w młodszej epoce kamiennej. Była zasiedlona przez ludzi w późnej epoce brązu (znaleziono w niej artefakty, liczące ok. 3000 lat, zaliczane do kultury kyjatyckiej), a następnie w starszej epoce żelaza.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia nie jest udostępniona do zwiedzania.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ wg [1]
- ↑ Gabriel Rožai: Lexikálno-sémantické aspekty speleoným v Slovenskom krase, [w:] "Slavica Iuvenum XVI. Mezinárodní setkání mladých slavistů", Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta, Ostrava 2015, ISBN 978-80-7464-784-0, s. 64
- ↑ Ľudovít Gaál, Martin Sabol, Lukáš Vlček, Marianna Kováčová: Fosílie slovenských jaskýň [w:] "Aragonit" 18/1, 2013, s. 9-10
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Slovenský kras – Domica. Turistická mapa 1:50 000, wydanie 3, wyd. VKÚ Harmanec 2007, ISBN 80-8042-413-6;