Marczów
wieś | |
Kościół pw. św. Katarzyny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
250-340[2] m n.p.m. |
Liczba ludności (III 2011) |
373[3] |
Strefa numeracyjna |
75 |
Kod pocztowy |
59-610[4] |
Tablice rejestracyjne |
DLW |
SIMC |
0193128 |
Położenie na mapie gminy Wleń | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego | |
51°02′47″N 15°38′59″E/51,046389 15,649722[1] |
Marczów – wieś łańcuchowa w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Wleń w dolinie potoku Ośna nad rzeką Bóbr, pośród wzniesień Pogórza Izerskiego: Kątnicy (379 m n.p.m.) Włócznika (386 m n.p.m.) i Łopaty (366 m n.p.m.) po stronie północnej i od południa wzdłuż masywu Baraniej Góry (309 m n.p.m.)[2].
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Marczów zwany dawniej: Góraszką, Märzdorf am Bober, Mertzdorf, Mertinsdorf, powstał we wczesnym średniowieczu, jednak pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą z 1315 roku[2]. Po wojnie 30-letniej nastąpił bardzo intensywny rozwój osady[2]. W początkach XIX wieku we wsi znajdowały się szkoła katolicka, młyn, browar, gorzelnia, 3 gospody i 3 warsztaty płóciennicze[2]. Ludność zajmowała się głównie rzemiosłem, hodowlą owiec i sadownictwem. 5 kwietnia 1844 urodził się tu Johannes Titz, budowniczy jednych z najsłynniejszych na świecie fisharmonii artystycznych.
Od 1909 r. wieś uzyskała połączenie kolejowe, w związku z budową ostatniego odcinka Kolei Doliny Bobru z Jeleniej Góry do Lwówka Śląskiego[2].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:
- kościół filialny pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej znajduje się w centrum wsi; pochodzi z połowy XIV w. Barokowy kościół zbudowano w 1707 r. - XVIII w. na ruinach wcześniejszej świątyni. W kościele godne uwagi jest XVIII-wieczne barokowe wnętrze z drewnianym polichromowanym ołtarzem i amboną, drewnianym prospektem organowym i chrzcielnicą oraz liczne drewniane i kamienne figurki a także obrazy olejne[6]. Na wieży świątyni po stronie północnej, od cmentarza, można zobaczyć tzw. "Pogańską głowę" upamiętniającą najazd Mongołów na Polskę. W kościele pw. św. Katarzyny pracują księża Michalici.
- cmentarz przykościelny
- ogrodzenie z bramami wokół świątyni, na murach którego zachowały się trzy kamienne epitafia z przełomu XVII/XVIII w.
- zabudowania z końca XIX wieku
- dwór, obecnie dom mieszkalny nr 108, XVIII, XIX, nr rej.: 366/907/J z 4.12.1987.
- dom nr 108, z XVIII w., XIX w.
Inne zabytki[2]:
- figurka Chrystusa Króla przed kościołem, stojąca na postumencie dawnego pomnika ofiar I wojny światowej
- liczne kapliczki wybudowane w latach 1416-1810, kiedy to osada poddana była wpływom zakonu Benedyktynek z Lubomierza. Najstarsza z zachowanych kapliczek pochodzi z 1687 roku Na zachodnim stoku Łopaty ruiny tzw. Babiego Gródka - obecnie jest to teren chroniony poddany pracom archeologicznym
- trasa Golgoty upamiętniająca mękę i śmierć Chrystusa przebiegała kiedyś w zachodniej części masywu Baraniej Góry (309 m n.p.m.)
- liczne domy architektury łużyckiej
- monumentalna skała Lolerai zwana też Marczowską Skałą znajduje się po stronie południowej w kierunku Wlenia; z urwiska 300 m n.p.m. rozlega się panorama Wlenia. Niegdyś był tu punkt widokowy, pod którym znajdowała się figurka rusałki Lore Lay. Miejsce to jest zlokalizowane wzdłuż mało dziś używanego szlaku Śliwkowej Ścieżki
Stan obecny[edytuj | edytuj kod]
Dziś w Marczowie działa elektrownia wodna, zlokalizowana w miejscu działającego przed pięciuset laty młyna, dwa pensjonaty ("Jaskółka" i "Na Wzgórzu") kilka sklepów, poczta i inne przedsiębiorstwa. Mieszkańcy zajmują się głównie rolnictwem, jednak w większość pracuje poza wsią.
Turystyka i rekreacja[edytuj | edytuj kod]
Przez osadę znajdującą się na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru przepływa chętnie odwiedzana przez wędkarzy i kajakarzy rzeka Bóbr. Ponadto przebiega tędy żółty szlak prowadzący z Nowego Lądu do Świerzawy oraz rozpoczyna się biegnący dalej w kierunku Przeździedzy czarny szlak prowadzący do Płoszczyny, gdzie kończy się w zetknięciu z niebieskim Europejskim Szlakiem Długodystansowym [E-3].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Wieża kościoła
-
Przykościelny cmentarz
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 77518
- ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 2: M-Ż. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 16-22. ISBN 83-85773-61-4.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 774 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 122. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas , Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 347 .
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (M-Ż). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-61-4.