Maria Cetys
 strzelec
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 września 1914 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 września 1944 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
łączniczka |
| Główne wojny i bitwy | |
Maria Cetys, ps. „Szympans” (ur. 14 września 1914 w Warszawie[1], zm. 21 września 1944 tamże) – żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego, łączniczka sztabu Zgrupowania "Kryska" Armii Krajowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Córka Stanisława i Amelii z d. Ruszczyńskiej. W latach 30. XX wieku pracowała jako urzędniczka skarbowa. Była także instruktorką Przysposobienia Wojskowego Kobiet.
W powstaniu warszawskim walczyła pod pseudonimem "Szympans" i była łączniczką Władysława Abramowicza (ps. "Litwin") – komendanta rejonu 2 Obwodu Śródmieście Okręgu Warszawa Armii Krajowej.
Ciężko ranna 11 sierpnia na ul. Czerniakowskiej podczas przenoszenia meldunku, poddana następnie amputacji ramienia. 21 września wzięta do niewoli niemieckiej w rejonie ul. Wilanowskiej na Czerniakowie. Wtedy też na pytanie: (niem.) Bist du Banditin? (Czy jesteś jedną z bandytów?) odpowiedziała Jestem żołnierzem Armii Krajowej. Została rozstrzelana na miejscu[2]. Te słowa stały się mottem pracy Adama Borkiewicza Powstanie Warszawskie. Zarys działań natury wojskowej 1944.
Jej bratem był mjr Teodor Cetys – skoczek cichociemny, szef sztabu Okręgów AK Wilno i Nowogródek.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 2020 jej imieniem nazwano drogę w dzielnicy Mokotów, biegnącą od ul. Batalionu AK „Bałtyk” do ul. Dywizjonu AK „Jeleń”[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 5. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 2002. ISBN 83-11-09261-3
- ↑ Adam Borkiewicz, Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej, Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r., str. 474.
- ↑ Uchwała nr XXXV/1106/2020 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 9370 [on-line]. 7 września 2020. [dostęp 2021-07-08].