Okno Rzędkowickie
50°34′21″N 19°29′41″E/50,572500 19,494722| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
22 m |
| Wysokość otworów |
ok. 435 m n.p.m. |
| Kod |
J.Cz.III-05.17 |
Położenie na mapie gminy Włodowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
| 50°34′21″N 19°29′41″E/50,572500 19,494722
| |
| Strona internetowa | |
Okno Rzędkowickie – schronisko w grupie Skał Rzędkowickich na Wyżynie Częstochowskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Znajduje się w skale Okiennik, której nazwa pochodzi od tego schroniska[1]. Skała jest łatwo rozpoznawalna, oprócz okna skalnego znajduje się w niej duże schronisko Garaż[2]. Administracyjnie należy do miejscowości Rzędkowice w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Włodowice[3].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Obiekt ma kilka otworów. Najłatwiej dostępne są dwa otwory zachodnie. Główny z nich tworzy portal o wysokości do 7 m i szerokości 3 m, drugi jest niski i częściowo zawalony gruzem. Z dołu dobrze widoczny jest otwór południowo-wschodni o szerokości 5 m. Jest jeszcze soczewkowaty otwór północno-wschodni o wysokości około 4 m. Schronisko to wydłużona komora o wysokości 4 m. Ma wygładzone ściany, a jego namulisko składa się z wapiennego gruzu zmieszanego z wapienną glebą i próchnicą. Komora jest poddana wpływom środowiska zewnętrznego, lepiej osłonięta jest tylko jej północna część[4].
Według Kazimierza Kowalskiego obecnie istniejące schronisko prawdopodobnie jest fragmentem dużego systemu jaskiniowego, który uległ zniszczeniu[4]. Przed schroniskiem znajduje się płaska powierzchnia skały, na opracowanym przez K. Kowalskiego planie oznaczona jako Dziedziniec[1].
Historia eksploracji i dokumentacji[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy obiekt wymienił S. Krukowski w 1922 roku. W roku 1949 opisał go Kazimierz Kowalski jako „Schronisko w Rzędkowicach górne”[4]. W lutym 1980 r. zmierzył go K. Mazik. Plan opracowali K. Mazik i J. Zygmunt[1].
Dziedziniec przed schroniskiem był przekopywany w 1917 r. przez L. Kozłowskiego. W wyniku jego prac namulisko uległo całkowitemu przemieszaniu. W latach 50. XX wieku w schronisku prowadzone były badania archeologiczne. Znaleziono dowody świadczące o zamieszkiwaniu schroniska przez ludzi w kilku okresach historycznych[1]:
- pod koniec neolitu. Znaleziono z tego okresu krzemienne narzędzia i ceramikę ludzi kultury ceramiki sznurowej,
- w epoce brązu i młodszej epoce żelaza. Znaleziono fragmenty naczyń ludzi kultury łużyckiej, łużycki grot do strzały i kilka scytyjskich grotów do strzał. Wykonane były z brązu i kości
- w średniowieczu. Z tego okresu pochodzi kilka przedmiotów żelaznych, ślady paleniska i pozostałości umocnień obronnych w sąsiedztwie schroniska[1].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Krzysztof Mazik, Jerzy Zygmunt, Okno Rzędkowickie, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-07-26].
- ↑ Jerzy Zygmunt, Garaż, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-07-25].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-07-25].
- ↑ a b c K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951