Okręty patrolowe projektu 22160
 „Dmitrij Rogaczow” | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Planowane okręty |
6 |
| Zbudowane okręty |
4 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
1800 ton |
| Długość |
94 m |
| Szerokość |
14 m |
| Napęd |
silniki wysokoprężne |
| Prędkość | |
| Załoga |
80 |
Okręty patrolowe projektu 22160, określane też jako typu Wasilij Bykow – typ pełnomorskich okrętów patrolowych, klasyfikowanych także jako korwety, budowanych dla Marynarki Wojennej Rosji od drugiej dekady XXI wieku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Korwety projektu 22160 miały być nowocześniejszym następcą korwet projektu 20380/20385, ze znacznie słabszym uzbrojeniem, lecz o większym zasięgu pływania, uzupełniając lukę w pełnomorskich okrętach patrolowych w Marynarce Wojennej Rosji[2]. Silne uzbrojenie okrętów poprzedniego projektu zostało uznane za zbędne, a przy tym podrażające konstrukcję[2]. Zgodnie ze światowymi tendencjami, miały to być wielozadaniowe okręty przeznaczone do ochrony wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej, zapobiegania piractwu i przemytowi, prowadzenia akcji poszukiwawczo-ratowniczych i monitorowania środowiska naturalnego, natomiast mniejszy nacisk położono na funkcje bojowe[3]. Założono, że nowe okręty będą po raz pierwszy w Rosji konstrukcji modułowej, umożliwiającej zastosowanie różnego uzbrojenia i wyposażenia[2]. W Rosji klasyfikowane są okręty patrolowe (ros. patrulnyj korabl)[4].
Projekt okrętów został opracowany przez Siewiernoje Projektno-Konstruktorskoje Biuro (SPKB) z Petersburga, na podstawie umowy z Ministerstwem Obrony podpisanej w 2013 roku[5]. Wykorzystano przy tym doświadczenia z projektowania patrolowców proj. 22460 (typ Rubin) dla Straży Wybrzeża Służby Pogranicza Rosji[5]. Kontrakt na budowę prototypowego patrolowca „Wasilij Bykow” podpisano ze stocznią Zielenodolskij Zawod im. A. M. Gorkogo w Zielonodolsku w Tatarstanie 11 kwietnia 2014 roku, a już 9 października 2014 roku Ministerstwo Obrony zamówiło tam dalsze pięć okrętów seryjnych[5]. Budowa trzeciego i czwartego okrętu została przez stocznię w Zielenodosku umieszczona w znajdującej się pod jej zarządem stoczni Sudostroitielnyj Zawod im. B. Je. Butomy (poprzednio „Zaliw") w Kerczu na anektowanym Krymie[5]. Zapowiadano budowę drugiej serii sześciu okrętów, lecz po doświadczeniach z wojny z Ukrainą, w czerwcu 2022 roku zrezygnowano z tego zamiaru[3].
| Nazwa okrętu | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|
| Wasilij Bykow | 26 lutego 2014[3] | 28 sierpnia 2017[6] | 20 grudnia 2018[6] |
| Dmitrij Rogaczow | 25 lipca 2014 | 8 kwietnia 2018 | 11 czerwca 2019[4] |
| Pawieł Dierżawin | 18 lutego 2016 | 21 lutego 2019 | 27 listopada 2020[7]. |
| Siergiej Kotow | 8 maja 2016[5] | 29 stycznia 2021[5] | 16 maja 2022[5] |
| Wiktor Wielikij | 25 listopada 2016 | ||
| Nikołaj Sipiagin | 13 stycznia 2018 |
Opis[edytuj | edytuj kod]
_550.jpg)
Kadłub i nadbudówki okrętów zostały ukształtowanie zgodnie z wymogami trudnowykrywalności przez radary (stealth)[3]. Ich cechą charakterystyczną jest umieszczona centralnie nadbudowa w formie wyspy, zintegrowana z hangarem i burtami, z pochyloną pod dużym kątem ścianą przednią[3]. Płaszczyzny zewnętrzne kadłuba i nadbudówki ukształtowano tak, aby zmniejszyć skuteczną powierzchnię odbicia radiolokacyjnego, a wszystkie urządzenia kotwiczne i cumownicze zostały ukryte we wnętrzu kadłuba[3]. Na pokładzie dziobowym znajduje się wieża armaty uniwersalnej, a na pokładzie rufowym lądowisko dla śmigłowca. Okręty mają hangar dla śmigłowca wpuszczony w tylną część nadbudówki[3]. W pokładówce po prawej burcie za główną bryłą nadbudówki znajduje się niewielki hangar dla śmigłowców bezzałogowych, a po lewej burcie – stanowisko kontroli lotów[3]. Nad pokładówkami, po bokach hangaru przenoszone są dwie łodzie hybrydowe[3]. Na rufie umieszczony jest slip dla łodzi desantowo-szturmowej, która może być wodowana i dokowana dzięki otwieranym ku górze wrotom w pawęży[3].
Dokładne parametry okrętów nie została oficjalnie podana, wyporność według oficjalnych danych rosyjskich wynosi około 1700 ton[4] (inne źródła podają do ok. 1950 ton[1]). Długość kadłuba wynosi 94 m[6]. Załoga liczy około 80 osób[4].
Główne uzbrojenie stanowi automatyczna armata uniwersalna kalibru 76 mm AK-176MA w wieży na dziobie[5]. Armata umieszczona jest w wieży ukształtowanej dla utrudnienia wykrywalności[3]. Początkowo planowano jako uzbrojenie zastosować armatę kalibru 57 mm[2]. Uzbrojenie uzupełniają dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm Kord na skrzydłach mostka i dwa zdalnie sterowane granatniki automatyczne kalibru 55 mm DP-65, dla celów przeciwdywersyjnych, umieszczone po obu burtach na lądowisku śmigłowca[5].
Ponadto uzbrojenie do samoobrony stanowią wyrzutnie pocisków ziemia-powietrze bardzo bliskiego zasięgu samonaprowadzających się na podczerwień 9K38 Igła[8]. Na etapie założeń planowano uzbrojenie okrętów w system przeciwlotniczy średniego zasięgu Sztil-1 i rakiety przeciwokrętowe Oniks lub manewrujące Kalibr[2]. Nie zostało to jednak zrealizowane. Po pierwszych doświadczeniach z wojny z Ukrainą, w drugiej połowie 2022 roku patrolowce uzbrojono w autonomiczny moduł wyrzutni pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Tor-M2KM, z własnym systemem kierowania ogniem[3]. System Tor-M2KM pozwala na zwalczanie samolotów i śmigłowców lecących na wysokościach od 10 do 10 000 m oraz w odległości od 1 do 15 km[3]. Jak wynika z fotografii, moduł systemu Tor montowany był na pokładzie lotniczym, uniemożliwiając używanie śmigłowca[3].
Okręty dysponują hangarem i lądowiskiem dla śmigłowca o masie do 12 ton, np. Ka-27PS lub Ka-29[3]. Ponadto na wyposażenie mogą wchodzić dwa bezzałogowe statki powietrzne (drony)[8]. Stosowane mogą być np. drony Gorizont Air S-100[3]. Na wyposażenie wchodzi też łódź desantowo-szturmowa proj. 02800[3].
Wyposażenie elektroniczne obejmuje przede wszystkim radar wykrywania i wskazywania celów MR-353MK Pozitiw-MK z anteną w kulistej osłonie dielektrycznej, kombinowany radiolokacyjno-optoelektroniczny system kierowania ogniem MR-123-02/3 Bagira, dwa radary nawigacyjne MR-231-3 i jeden typu MR-231[3]. Urządzenia optoelektroniczne ponadto obejmują dwie głowice obserwacyjne i kierowania ogniem artylerii SP-520M i pojedynczą głowicę optoelektroniczną Sfiera-02[3]. Okręty wyposażone są w sonar do wykrywania płetwonurków MG-757 Anapa-M, opuszczany za burtę z lewej pokładówki przez otwór zamykany pokrywą[3]. Okręty wyposażono również w system walki elektronicznej TK-25 z systemem zakłóceń pasywnych PK-10 Smiełyj, w postaci czterech wyrzutni celów pozornych KT-216 umieszczonych po obydwu burtach na pokładzie rufowym i na nadbudówce po bokach hangaru[3]. Okręty mogą wykorzystywać wymienne moduły zadaniowe w kontenerach montowanych na pokład ładunkowy nad slipem łodzi[3].
Zasięg okrętów deklarowany jest na 6000 mil morskich, a autonomiczność na 60 dób[4].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Wszystkie okręty zostały przeznaczone do służby we Flocie Czarnomorskiej.
Cztery jednostki wzięły udział w inwazji Rosji na Ukrainę, rozpoczętej w 2022 roku. Pojawiły się doniesienia, że 7 marca 2022 roku „Wasilij Bykow” miał zostać ostrzelany i zatopiony pod Odessą, lecz nie potwierdziły się[1]. Według niepotwierdzonych informacji, „Pawieł Dierżawin” został uszkodzony w wybuchu miny 11 października 2023 roku na redzie Sewastopola[9].
5 marca 2024 roku Ukraina poinformowała, że „Siergiej Kotow” został zatopiony w nocy w pobliżu Cieśniny Kerczeńskiej przez bezzałogowe łodzie uderzeniowe (drony morskie) Magura V5[10].
Doświadczenia z wojny w Ukrainie wskazały, że okręty proj. 22160, projektowane jako patrolowe, pomimo wielkości są mało przydatne w pełnoskalowym konflikcie zbrojnym, do którego nie były przewidziane[3]. Jako mankamenty wymieniane są niedostateczne zdolności żeglugowe i słaba siłownia oraz zbyt słabe uzbrojenie przeciwlotnicze[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Karolina Modzelewska: „Wasilij Bykow” nie został zniszczony? Rosyjski okręt pojawił się w Sewastopolu. WP.pl, 2022-03-17. [dostęp 2022-03-17]. (pol.).
- ↑ a b c d e WMF Rossii uwodit zakaz na modulnyje korwiety [online], lenta.ru, 16 kwietnia 2014 [zarchiwizowane z adresu 2020-11-26] (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Andrzej Nitka: Rosyjskie patrolowce typu Wasilij Bykow nie zdały wojennego egzaminu. rp.pl, 22 czerwca 2022.
- ↑ a b c d e В состав Черноморского флота принят патрульный корабль «Дмитрий Рогачёв» [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 11 czerwca 2019 (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i Tomasz Grotnik: Siergiej Kotow. Kolejny patrolowiec dla Floty Czarnomorskiej. rp.pl, 30 lipca 2022.
- ↑ a b c ŁP: Wasilij Bykow w służbie. ZBiAM, 21 grudnia 2018.
- ↑ Патрульный корабль «Павел Державин» Черноморского флота сдал вторую курсовую задачу [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 27 listopada 2020 (ros.).
- ↑ a b Karolina Modzelewska: Ukraińcy zatopili korwetę „Wasilij Bykow”? To byłby poważny cios dla Rosji. WP.pl, 2022-03-07. [dostęp 2022-03-13]. (pol.).
- ↑ Siergiej Kowal: «Павел Державин» подорвался на мине под Севастополем? Что это за корабль и какие задачи ЧФ России он выполняет. Krym.Realii, 13 października 2023. (ros.).
- ↑ Dawid Szczyrbowski: Sukces Ukraińców przy moście Krymskim. Wywiad: "Siergiej Kotow" na dnie. Interia.pl, 5 marca 2024.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Grotnik: Siergiej Kotow. Kolejny patrolowiec dla Floty Czarnomorskiej. rp.pl, 30 lipca 2022.
- Andrzej Nitka: Rosyjskie patrolowce typu Wasilij Bykow nie zdały wojennego egzaminu Siergiej Kotow. rp.pl, 22 czerwca 2022.