Paisjusz (Vodica)
| Pashko Vodica | |
| Arcybiskup | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1881 |
| Data i miejsce śmierci |
4 marca 1966 |
| Arcybiskup Durres-Tirana | |
| Okres sprawowania |
1949–1966 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Chirotonia biskupia |
18 kwietnia 1948 |
.svg)
| |
| Data konsekracji |
18 kwietnia 1948 |
|---|---|
| Konsekrator | |
| Współkonsekratorzy |
Paisjusz, imię świeckie Pashko Vodica (ur. 1881 we wsi Vodice k. Kolonji, zm. 4 marca 1966 w Tiranie) – albański biskup prawosławny, zwierzchnik Albańskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w latach 1949–1966.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Szkołę powszechną ukończył w rodzinnej miejscowości, a następnie uczył się w szkole w Kawali, której nie ukończył z powodów ekonomicznych. W 1910 został wyświęcony na księdza (jako duchowny żonaty). W 1920, po śmierci żony otrzymał godność archimandryty[1]. Był jednym z inicjatorów starań albańskich prawosławnych o autokefalię, a także uczestnikiem kongresu prawosławnych duchownych i świeckich w Beracie w 1922, który ogłosił autokefalię.
Jako osoba politycznie podejrzana w 1940 został aresztowany przez włoskie władze okupacyjne i internowany we Włoszech. Powrócił do Albanii w 1942 i wraz z synem wstąpił do Armii Narodowo-Wyzwoleńczej[2] i należał do jej rady w okręgu Kolonje. W 1943 r. został członkiem Rady Naczelnej Ruchu Narodowo-Wyzwoleńczego Albanii[3].
W styczniu 1948 przewodniczył trzyosobowej delegacji duchowieństwa prawosławnego Albanii, która udała się z wizytą do Moskwy[3]. 18 kwietnia 1948, w obecności goszczącego w Albanii biskupa Nestora, reprezentującego Rosyjski Kościół Prawosławny dokonano w katedrze tirańskiej chirotonii archimandryty na biskupa, który przyjął imię Pajsij[1]. W tym samym miesiącu otrzymał godność metropolity korczańskiego. Należał do głównych orędowników współpracy Kościoła albańskiego z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym. 25 sierpnia 1949 Święty Synod, który zebrał się niezgodnie z zasadami określonymi w statucie poddał krytyce działalność zwierzchnika Kościoła Krzysztofa i dokonał jego obalenia. Dzień później jego stanowisko przejął Paisjusz, który otrzymał także godność metropolity Durrësu i Tirany[1]. W pełni lojalny wobec władz komunistycznych, arcybiskup Paisjusz uczestniczył w kampaniach politycznych, był także organizatorem III kongresu duchownych prawosławnych (luty 1950), który otwierał, by następnie bez sprzeciwu zaakceptować nowy statut Kościoła, zgodny z oczekiwaniami władz komunistycznych[4]. W latach 60. nie protestował wobec przejmowania części świątyń prawosławnych na rzecz państwa. Zmarł 4 marca 1966 z powodu zaburzeń układu krążenia[5]. Jego śmierć, rok przed ogłoszeniem Albanii państwem ateistycznym usunęła z władz Kościoła ostatniego duchownego, który mógł powoływać się na wpływy w komunistycznej elicie władzy.
Imię Vodicy nosi ulica w Kamzie. Syn Paisi Vodicy – Josif Pashko był prokuratorem wojskowym, oskarżającym w procesach pokazowych i ministrem budownictwa, a wnuk Gramoz Pashko należał do grona założycieli Demokratycznej Partii Albanii.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kristofor Llukani: Kristofor Kisi, kryepeshkopi i pare kanonik i Kishes Ortodokse. Tirana: 2020. (alb.).
- ↑ Brown 1961 ↓.
- ↑ a b Tadeusz Czekalski: The Shining Beacon of Socialism in Europe. The Albanian State and Society in the Period of Communist Dictatorship 1944-1992. Kraków: 2013, s. 123. ISBN 978-83-233-3515-3. (ang.).
- ↑ Egin Ceka. “Ligji i shenjtë i partisë”. Ateizmi dhe politika ndaj fesë në Shqipërinë komuniste. „Përpjekja”. 32-33, s. 140, 2014. Tirana.
- ↑ Artan Hoxha: Communism, Atheism and the Orthodox Church of Albania: Cooperation, Survival and Suppression, 1945–1967. Routledge: 2022. (alb.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J.F. Brown, Background Notes to Albania’s Party Congress – Special Report, 1961.
- Tadeusz Czekalski: Zarys dziejów chrześcijaństwa albańskiego w latach 1912–1996. Kraków: 1996. ISBN 83-85527-40-0.
- Sabrina Ramet: Nihil obstat: religion, politics, and social change in East-Central Europe and Russia. Duke University Press: 1998, s. 215. ISBN 0-8223-2070-3.
- Vasil Thanasi: Memedhetari, luftetar per paqe e progres, kleriku u shquar Paisi Vodica (1882–1966). Tirana: 2004. (alb.).
- Strona albańskiego prawosławia. orthodoxalbania.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-05)].