Park Rubina w Miasteczku Śląskim
Park Rubina w Miasteczku Śląskim (sierpień 2021) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Rubinowa |
Data założenia |
między 1880 a 1900[1] |
Położenie na mapie Miasteczka Śląskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego | |
50°29′31,4″N 18°55′38,5″E/50,492056 18,927361 |
Park Rubina w Miasteczku Śląskim – zabytkowy (figurujący w gminnej ewidencji zabytków[2] ) park znajdujący się w Miasteczku Śląskim, założony pod koniec XIX wieku – najpewniej między 1880 a 1900 rokiem[3][1][4] .
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia parku sięga lat 80. XIX wieku, kiedy to pogórniczy teren, na którym wydobywano galman i żelaziak brunatny[5], położony na wschodnich krańcach Miasteczka Śląskiego (wówczas niem. Georgenberg), przylegający do drogi łączącej to miasto z Żyglinem (Groß Zyglin), nabył od miejscowego Żyda Siegheima zamożny lekarz Ryszard Rubin[4][3] . Według innych źródeł zakupu gruntu dokonał ojciec Ryszarda, Michael, który w 1843 podjął w Miasteczku pracę jako nauczyciel, wkrótce jednak porzucił to zajęcie i został zarządcą jednej z kopalń[6] .
W niedługim czasie na zakupionym terenie wzniesiono niewielki, lecz okazały dworek z wieżyczką, znany współcześnie jako willa[4][1][2] lub pałacyk[3] Rubina (współcześnie mieści się w nim przedszkole). Założono także park, wykorzystując urozmaiconą rzeźbę terenu[6] . W parku wybudowano liczne elementy małej architektury, takie jak altanki, pergole, zegar słoneczny oraz fontanna, a w centralnej jego części, w jednym z dawnych wyrobisk, znajdował się staw. Całe założenie pierwotnie otoczone było wysokim murem[4][6] .
W okresie międzywojennym w parku istniał również pomnik w formie głazu narzutowego, który upamiętniał zaprzysiężenie komórki Polskiej Organizacji Wojskowej. Był on miejscem spotkań powstańców śląskich z Miasteczka. Podczas II wojny światowej pomnik zaginął. Odnaleziono go w latach 80. XX wieku, a następnie przetransportowano na teren Huty Cynku Miasteczko Śląskie[4] .
Na terenie parku, w pobliżu pozostałości dawnego kamieniołomu, w maju 1945 roku doszło do tragedii. W wyniku eksplozji znalezionego podczas zabawy niewybuchu śmierć poniosła czwórka dzieci, kilkanaście innych zaś zostało rannych[4] .
W 2012 roku zabytkowa[2] willa Rubina została wyremontowana[7] , natomiast w 2015 trwała rewitalizacja samego parku, który został ponownie oficjalnie otwarty w lipcu tego roku[8] . Współcześnie Park Rubina jest miejscem organizowania różnych wydarzeń lokalnych, takich jak Dni Miasteczka Śląskiego[9][10], Piknik św. Jerzego[11] , Biesiadne Lato Dla Seniorów[12] czy Lato w Rubinie[10]. W 2023 roku na terenie parku oddano do użytku niewielką tężnię solankową[13].
Park Rubina porastają m.in. graby pospolite (Carpinus betulus L.), buki pospolite (Fagus sylvatica L.), lipy drobnolistne (Tilia cordata Mill.) oraz kasztanowce białe (Aesculus hippocastanum L.)[3] .
Legenda[edytuj | edytuj kod]
Żoną Ryszarda Rubina była młodsza od niego o 24 lata Klara Wetzel, której właśnie on miał rzekomo pomóc przyjść na świat. W 1908 roku urodził się ich syn, Lothar, który idąc w ślady ojca też został lekarzem. Para miała również córkę, Elżbietę, która zmarła w wieku 2 lat. Od tego momentu Klara miała popaść w depresję, zamknąć się w sobie i znienawidzić inne dzieci. W 1922 roku zmarł Ryszard, a w 1938 roku pozbawiony obywatelstwa polskiego Lothar wyjechał do Niemiec. Dodatkowo podczas II wojny światowej w willi założono przedszkole; Klara zajmowała wówczas jeden z pokoi znajdujących się na piętrze. Kobieta zmarła w 1949 roku[4][14] .
Według podań miejscowej ludności po jej śmierci w oknie pałacowej wieżyczki oraz w parku pojawiała się postać białej damy, niekiedy spacerującej z psem. Nowi lokatorzy budynku słyszeć mieli w nocy odgłosy szurania, spadających naczyń, otwieranych szuflad oraz płaczu dzieci, czasami pojawiać się miały ślady stóp. Okoliczni mieszkańcy unikali po zmroku willi i parku. Zjawiska ustać miały, gdy w budynku znów zaczęło działać przedszkole[4][14] .
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok ogólny parku
-
Fontanna na jednym z pagórków
-
Scena
-
Jedno z wzniesień
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Luszka i in. 2018 ↓, s. 80.
- ↑ a b c Gminna Ewidencja Zabytków ↓.
- ↑ a b c d Foks ↓.
- ↑ a b c d e f g h Lukosz-Kowalska 2015 ↓.
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie, 2014 ↓, s. 77.
- ↑ a b c Hajduk 2017 ↓.
- ↑ SZEN 2012 ↓.
- ↑ MCH 2015 ↓.
- ↑ Grabowska 2017 ↓.
- ↑ a b O nas – Wydarzenia cykliczne. [w:] Miejski Ośrodek Kultury w Miasteczku Śląskim [on-line]. mok.miasteczko-slaskie.pl. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
- ↑ esp 2021 ↓.
- ↑ M.K: I Biesiadne Lato Dla Seniorów. [w:] Urząd Miejski w Miasteczku Śląskim [on-line]. miasteczko-slaskie.pl, 2021-08-13. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
- ↑ esp, Można już korzystać z tężni solankowej w parku [online], gwarek.com.pl [dostęp 2023-10-11] (pol.).
- ↑ a b Reczkin 2016 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- esp: Miasteczko Śląskie. Koncert orkiestry na ulicach i impreza w parku. Gwarek, 2021-07-02. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
- Justyna Foks: Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna po Gminie Miasteczko Śląskie – jesień-zima. Miasteczko Śląskie: Art Grafo Justyna Foks. [dostęp 2021-08-23].
- Zarządzenie nr 279/13 Burmistrza Miasta Miasteczko Śląskie z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie założenia Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Miasteczko Śląskie. Urząd Miejski w Miasteczku Śląskim – Baza Aktów Własnych (prawomiejscowe.pl), 2013-06-18. [dostęp 2021-08-23]. (pol.).
- Magdalena Grabowska: Ulewa rozgoniła korowód podczas Dni Miasteczka Śląskiego ZDJĘCIA. dziennikzachodni.pl, 2017-07-08. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
- Leonard Hajduk: Przedszkola splątane z siedzibą władz samorządowych. miasteczkoslaskie.com.pl, 2017-03-16. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).
- Irena Lukosz-Kowalska: Krótka historia Parku Rubina. ciekawostkitg.blogspot.com, 2015-05-09. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
- Adrian Luszka, Katarzyna Matusiak, Tomasz Miłowski, Patrycja Wieleba, Ewa Smolińska: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLI/373/18 Rady Miejskiej w Miasteczku Śląskim z dnia 20 września 2018 r.. Wrocław: Geoplan, 2018-06.
- MCH: Pow tarnogórski: Trwają Dni Miasteczka Śląskiego [2015: Imprezę otworzył barwny korowód [ZDJĘCIA]]. tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 2015-07-04. [dostęp 2021-08-24]. (pol.).
- Agnieszka Reczkin: Rubinka i stuletni krzyż. Gwarek, 2016-08-09. [dostęp 2021-08-28]. (pol.).
- Rada Miejska w Miasteczku Śląskim: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXXVI/315/14 Rady Miejskiej w Miasteczku Śląskim z dnia 14 lutego 2014 r. – forma ujednolicona. prawomiejscowe.pl, 2014-02-14. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).
- SZEN: Miasteczko Śląskie: Dzieci nie wróciły na czas do przedszkola, bo je remontują. tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 2012-09-06. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).