Paweł Szczygieł

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Paweł Szczygieł (ur. 10 stycznia 1878 w Borusowej, zm. 31 października 1942 w Auschwitz) – polski prezbiter, społecznik, polityk ludowy, budowniczy kościołów w Bielczy i Laskowej, właściciel folwarku Roćmirowa koło Bilska[1].

Urodził się 10 stycznia 1878 roku, jako syn Józefa Szczygła, karbowego w kluczu dóbr Borusowa należących do hr. Potockich, oraz Zofii z domu Zielonka. Ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie, a od 1901 roku był wikariuszem w Szczepanowie. W 1904 roku przeniesiony został do Borzęcina, gdzie jako ekspozyt rezydował w Bielczy i pełnił obowiązki katechety w nieodległym Borzęcinie.

Zainicjował budowę kościoła w Bielczy, który w 1908 roku został oddany do użytkowania i poświęcony przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę. Następnie został ekspozytem w Laskowej, gdzie także wybudował kościół. Ponadto zakupił dla powstającej parafii gospodarstwo rolne, stworzył plebanię, wybudował organistówkę i otworzył nowy cmentarz[2]. W 1910 roku został proboszczem w Łososinie Górnej i otrzymał godność expositorum canonicale. W nowej parafii nadal działał społecznie, organizując własnym kosztem ochronkę w Łososinie Dolnej, kończąc własnym sumptem ochronkę w Żbikowicach i sprowadzając tamże siostry Rodziny Maryi ze Lwowa[3]. Stworzone przez siebie ochronki w Michalczowej i Żbikowicach przekształcił w szkoły ludowe[4].

W 1912 roku został wybrany z kurii wiejskiej do Rady Powiatowej w Nowym Sączu. Należał wówczas do działaczy ludowych usposobionych ugodowo w stosunku do konserwatystów krakowskich. Wybrany następnie zastępcom członka Wydziału Rady Powiatowej[5]. W 1914 roku został wybrany podczas masowego wiecu w Nowym Sączu do Powiatowego Komitetu Narodowego w Nowym Sączu, reprezentując w nim stronnictwa ludowe[6]. Pomimo trudnych warunków wojennych był inicjatorem i doprowadził do wybudowania drogi łączącej miasto Czchów z miastem Limanowa (kilkadziesiąt kilometrów), mostu we Wronowicach na rzecze Łososina oraz dróg do Bilska i Jarostowej[7]. W 1918 roku został członkiem Tymczasowej Powiatowej Komisji Likwidacyjnej w Nowym Sączu, wchodząc w jej skład jako jedyny duchowny i zarazem sympatyk PSL „Piast”. Jego podpis znalazł się pod odezwą Tymczasowej Powiatowej Komisji Likwidacyjnej w Nowym Sączu z dnia 31 października 1918 roku obwieszczającej zakończenie na terenie miasta Nowego Sącza i powiatu rządów zaborczych. Następnie był wydziałowym Powiatowej Komisji Likwidacyjnej[8].

W 1926 roku przeszedł na emeryturę osiadając w zakupionym przez siebie folwarku w Roćmirowej (przysiółek Bilska). Poświęcił się wówczas do końca pracy społecznej. Organizował z dużym powodzeniem dla miejscowych włościan szkółki sadownicze i pszczelarskie[9][10]. Dzięki jego pracy powstało znane w całej Polsce zagłębie sadownicze w okolicach Łososiny Dolnej[11][12]. Był prezesem spółdzielni handlowo-rolniczej ,,Zagon" obejmującej swoją działalnością Sądecczyzne[13].

Spośród duchowieństwa wyróżniał się pozytywnym nastawieniem do Żydów, nawołując do nawiązania z nimi dialogu oraz poszanowania ich tradycji[12]. W 1942 roku został aresztowany przez Gestapo, podejrzewany o kontakty z Żydami w getcie nowosądeckim, którym dostarczał w rzeczywistości żywność. Według J. Potoczka miał zostać aresztowany za działalność patriotyczną[14]. Więziono go w Nowym Sączu i Tarnowie, ostatecznie trafił do Auschwitz, gdzie zginął 31 października 1942 roku[1][15][16].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Adam Nowak: Słownik biograficzny kapłanów Diecezji Tarnowskiej 1786-1985. T. IV: R-Ż. Tarnów: 2004, s. 129–130.
  2. ↑ http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/BIOs/SZCZYGIELpawel01.pdf
  3. ↑ Adam Nowak: Słownik biograficzny kapłanów Diecezji Tarnowskiej 1786-1985. T. IV: R-Ż. Tarnów: 2004, s. 127.
  4. ↑ Historia Szkoły w Łososinie Dolnej [online], s. 12 [dostęp 2018-12-13].
  5. ↑ J. Potoczek, Chłopi sądeccy a reprezentacja powiatowa (1890-1914), „Rocznik Sądecki”, X-XI, 1979, s. 342, 347.
  6. ↑ Rafał Skąpski - 1914 w Brzeznej [online], pl/index.php [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] (pol.).
  7. ↑ E. Wojtusiak, Duchowieństwo ludowe w Diecezji Tarnowskiej 1868-1918 [w:] Nasza przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, T. 41 (1974) s. 119.
  8. ↑ I. Styczyńska, Nowosądeckie Interregnum – Listopad 1918 [w:] ,,Rocznik Sądecki” , R. 13 (nr 3/2003), s. 6-8.
  9. ↑ Adam Nowak: Słownik biograficzny kapłanów Diecezji Tarnowskiej 1786-1985. T. IV: R-Ż. Tarnów: 2004, s. 127-128.
  10. ↑ J.A. Len, T. Osik, Dolina ludzi niepokornych, Nowy Sącz 2005, rozdział ,,Ksiądz Szczygieł''.
  11. ↑ Z. Podhalański, Wspomnienia wojenne [w:] ,,Rocznik Sądecki” t. 40 (2012), s. 271.
  12. ↑ a b Stowarzyszenie Lotnictwa Eksperymentalnego EAA 991 [online], sle.malopolska.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  13. ↑ R. Skąpski, 1914 w Brzeznej Pierwsze miesiące I wojny światowej w korespondencji Jana Skąpskiego do Adama Stadnickiego oraz w pamiętnikach Zofii Skąpskiej – cz.1 [online] [dostęp 2018-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14].
  14. ↑ J. Potoczek, Chłopi sądeccy a reprezentacja powiatowa (1890-1914), „Rocznik Sądecki”, X-XI, 1979, s. 347.
  15. ↑ Marek Łabuz: Duchowieństwo Diecezji Tarnowskiej w latach 1886–1918. Tarnów: 2007, s. 158.
  16. ↑ Biografia księdza Pawła Szczygła na stronie parafii Borusowa. [dostęp 2018-06-23].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paweł_Szczygieł&oldid=73600158”