Podzamcze (gmina Chęciny)
![Ziemia](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
wieś | |
Dwór obronny w Podzamczu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2020) |
271[2] |
Strefa numeracyjna |
41 |
Kod pocztowy |
26-060[3] |
Tablice rejestracyjne |
TKI |
SIMC |
0234471[4] |
Położenie na mapie gminy Chęciny ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego ![]() | |
![]() |
Podzamcze (też: Podzamcze Chęcińskie) – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Chęciny[5][4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
We wsi znajduje się kompleks budynków Regionalnego Centrum Naukowo-Technologicznego. Do nich zaliczają się: zabytkowy dwór obronny udostępniony do zwiedzania po uprzedniej rezerwacji, Biobank, Centrum Nauki Leonardo.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
1016960 | Nowe Młyny | osada leśna |
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Dwór obronny. Powstał na początku XVII wieku na rozkaz starosty chęcińskiego Jana Branickiego na miejscu folwarku. Po spustoszeniu Chęcin, w tym zamku chęcińskiego przez Szwedów w czasie Potopu do Podzamcza przeniesiono siedzibę starosty chęcińskiego i rozbudowano dwór, dobudowując oficynę. Na początku XVIII wieku, w związku z odbudową Chęcin, starosta opuścił Podzamcze, a sam dwór pełnił już tylko rolę folwarku. W XIX wieku przebudowano dwór na spichlerz skuwając większość elementów wystroju barokowego. W latach 20. XX wieku przekazano budynki jako siedzibę szkoły rolniczej, wtedy też przebudowano dwór i oficynę i dobudowano dwa łączniki między głównym budynkiem dworu a sąsiednimi budowlami. Kolejny remont miał miejsce w okresie 1939–1944. Po 1945 we dworze mieściła się siedziba technikum rolniczego, a następnie dyrekcji tej szkoły.
Współcześnie z pierwotnego założenia zachował się główny budynek (południowy) dworu obronnego, choć znacznie przebudowany i pozbawiony prawie całego wystroju barokowego, z wyjątkiem jednego portalu okiennego z herbem Gryf fundatorów dworu, oficyna (również mocno przebudowana) oraz resztki fosy wykorzystywane obecnie jako staw.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Dw%C3%B3r_Starost%C3%B3w_Ch%C4%99ci%C5%84skich_zim%C4%85.jpg/260px-Dw%C3%B3r_Starost%C3%B3w_Ch%C4%99ci%C5%84skich_zim%C4%85.jpg)
Barokowa brama ozdobna, będąca wolno stojącym łukiem triumfalnym wzniesionym na część zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w 1683 r. Według innych źródeł powstała ona w pierwszej dekadzie XVII wieku z fundacji starosty chęcińskiego Stanisława z Ruszczy, a intencją bramy było uczczenie odzyskania dla katolików kościoła franciszkańskiego w Chęcinach, zajmowanego do 1603 r. przez Braci polskich.
Aleja lipowa, której drzewa liczą ponad 300 lat oraz otaczający Dwór park.
Zespół dworski (dwór z bramą i parkiem) został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.267/1-3 z 17.12.1932, z 20.07.1946, z 17.12.1957 i z 15.06.1967)[6].
We dworze i parku kręcono w 1959 r. sceny do komedii Tysiąc talarów, reżyserem której był Stanisław Wohl, współscenarzystą był Edmund Niziurski, a grała m.in. Irena Kwiatkowska i Jarema Stępowski[7].
Dwór, wraz z otaczającym parkiem został nabyty pod koniec 2010 r. przez Regionalne Centrum Naukowo-Techniczne[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 106586
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 12 [dostęp 2022-03-12]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 946 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024, s. 24 [dostęp 2015-11-02] .
- ↑ Tysiąc talarów w bazie filmpolski.pl
- ↑ Lidia Cichocka: Dwór starosty w Podzamczu Chęcińskim będzie jak nowy. echodnia.eu, 2010-10-20. [dostęp 2010-12-20]. (pol.).