R-73
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
GosMKB "Wympieł" |
| Rodzaj | |
| Przeznaczenie |
przeciwlotnicza krótkiego zasięgu |
| Data konstrukcji |
1973 |
| Lata produkcji |
od 1985 |
| Operacyjność |
od 1985 |
| Długość |
2900 mm |
| Średnica |
170 mm |
| Rozpiętość |
510 mm |
| Masa |
105 kg |
| Prędkość |
2,5 Ma (3060 km/h) |
| Zasięg |
30 km |
| Naprowadzanie |
pasywne termiczne (IR) |
| Masa głowicy |
7,4 kg |
| Typ głowicy |
odłamkowo-burząca |
| Użytkownicy | |
| Algieria, Azerbejdżan, Bangladesz, Bułgaria, Chiny, Kuba, Erytrea, Etiopia, Gruzja, Indie, Indonezja, Iran, Korea Północna, Malezja, Peru, Polska, Rosja, Serbia, Słowacja, Ukraina, Wenezuela, Wietnam W przeszłości: Czechosłowacja, Czechy, NRD, RFN, Rumunia, Węgry, ZSRR | |
R-73 – radziecki/rosyjski kierowany pocisk rakietowy powietrze–powietrze, przeznaczony do zwalczania celów powietrznych na krótkich dystansach, w warunkach walki powietrznej, naprowadzany termicznie (na źródło promieniowania podczerwonego). Odpowiednik późnych wersji amerykańskiego AIM-9 Sidewinder. W nomenklaturze NATO pocisk nosi oznaczenie AA-11 Archer (z ang., łucznik).
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Opracowanie pocisku R-73 rozpoczęto w 1973 roku w zakładach GosMKB "Wympieł" (ГосМКБ «Вымпел»), w celu zastąpienia przestarzałego R-60. Oficjalnie R-73 wszedł do uzbrojenia w 1985 roku, jako wyposażenie samolotów myśliwskich nowej generacji MiG-29 i Su-27 oraz śmigłowców Mi-24, Mi-28 i Ka-50. Możliwe jest także wyposażenie w R-73 innych statków powietrznych, także tych bez zaawansowanych systemów kierowania ogniem.
Konstrukcja pocisku R-73
[edytuj | edytuj kod]Pocisk R-73 przeznaczony jest do zwalczania celów powietrznych takich, jak samoloty i śmigłowce, ale także pocisków manewrujących. Należy on do pocisków typu wystrzel i zapomnij, co oznacza, że po odpaleniu sam naprowadza się na cel bez konieczności ingerencji w tor jego lotu przez zewnętrzne systemy naprowadzające.
Detektor podczerwieni pocisku jest chłodzony skroplonym gazem w celu zapobieżenia oślepieniu przez odbicia od powierzchni wody i lądu. Kąt przeszukiwania detektora wynosi 60°. Wybór celu może być realizowany poprzez celownik nahełmowy pilota, a skuteczny atak może być przeprowadzony na odległość od 300 metrów do 30 km.
R-73 dzięki sterowaniu gazodynamicznemu jest bardzo zwrotnym pociskiem, prawdopodobnie znacznie lepszym niż jego zachodni konkurent AIM-9 Sidewinder i uważa się, że stał się on impulsem do opracowania nowocześniejszych pocisków tej klasy takich jak AIM-132 ASRAAM, IRIS-T czy unowocześnionej wersji AIM-9X Sidewinder obecnie wprowadzanej na uzbrojenie samolotów amerykańskich.
W 1997 roku wprowadzono do uzbrojenia krajów WNP unowocześnioną, opracowaną 3 lata wcześniej wersję pocisku oznaczoną jako R-74EM (początkowo R-73M). R-74EM posiada większy zasięg i szerszy kąt przeszukiwania systemu naprowadzającego, oraz zmniejszoną podatność na środki przeciwdziałania namierzeniu przez pociski rakietowe takie jak flary.
R-73 stanowi wyposażenie samolotów MiG-29, Su-27 i Su-35, oraz nieco starszych maszyn MiG-21, MiG-23, Su-24 i Su-25, oraz śmigłowców bojowych Mi-24, Mi-28 i Ka-50.
Podczas inwazji rosyjskiej na Ukrainę, R-73 pod koniec 2023 roku zaadaptowano także jako improwizowane uzbrojenie ukraińskich samobieżnych zestawów przeciwlotniczych Osa-AKM[1]. Montowane są na wyrzutni dwa takie pociski na lotniczych prowadnicach APU-73, wykorzystujące jedynie samonaprowadzanie termiczne, z zasięgiem rażenia celów do 12 km[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Andrij Charuk. Progres w regresie. Obrona powietrzna Ukrainy na wojnie – wybrane aspekty. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 9/2024, s. 24, wrzesień 2024. Warszawa: Magnum X.