Przejdź do zawartości

Rab kasiri

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Rab kasiri (akad. rab kāṣirī, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane GAL ka-ṣir lub GAL TÚG.KA.KÉŠ)[1] – jedna z ważniejszych godności urzędniczych w starożytnej Asyrii i Babilonii, tłumaczona zazwyczaj jako „naczelny krawiec”, chociaż nazwa ta nie opisywała prawdziwych funkcji pełnionych przez tego urzędnika.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

W języku akadyjskim słowo kāṣiru, w zależności od kontekstu, oznaczać mogło bądź specjalnego rzemieślnika, który, analogicznie do tkacza (išparu), zajmował się produkcją tkanin, bądź też urzędnika niskiej rangi na dworze[1]. Osoba nadzorująca pracę tego rodzaju rzemieślników lub urzędników nosiła tytuł rab kāṣirī[1]. W opracowaniach naukowych tytuł ten tłumaczony jest zazwyczaj jako „naczelny krawiec” (ang. chief tailor[2], niem. Oberschneider[3]).

Rab kāṣirī w Asyrii[edytuj | edytuj kod]

Na asyryjskim dworze królewskim urzędnik noszący tytuł rab kāṣirī był jednym z ważniejszych dostojników dworskich[4]. Pierwotnie pełnił on funkcje wynikające z nazwy jego urzędu, ale z czasem jego obowiązki zwiększyły się na tyle, iż zaczął pełnić również ważne funkcje państwowe[5]. Jak wynika z zachowanej korespondencji królewskiej z okresu nowoasyryjskiego dostojnicy noszący tytuł rab kāṣirī działali aktywnie w Babilonii, stanowiąc ważne ogniwo w asyryjskiej administracji tego regionu[2]. Z rozkazu króla reprezentowali oni tam asyryjskie interesy i pełnili rolę pośredników pomiędzy nim a Babilończykami[6]. Brak informacji o ich działalności w sercu Asyrii i innych częściach imperium asyryjskiego zdaje się wskazywać, iż król asyryjski nie powoływał odrębnego, babilońskiego rab kāṣirī, ale że wysyłał z misjami na południe swego własnego rab kāṣirī z dworu królewskiego w Niniwie[6].

Najstarsza wzmianka w korespondencji królewskiej mówiąca o rab kāṣirī znajduje się w liście z czasów panowania Sargona II (722-705 p.n.e.)[7]. W liście tym, adresowanym właśnie do rab kāṣirī (imię nie zachowało się), grupa aramejskich szejków z Tubliasz (region w Babilonii na północny wschód od Kraju Nadmorskiego) zwraca się do Asyryjczyków, aby ci przysłali swe wojska i ochronili ich ziemie przed buntownikami[7]. Kolejna wzmianka znajduje się w liście z czasów panowania Asarhaddona (681-669 p.n.e.), w którym rab kāṣirī odpowiedzialny jest za przewiezienie srebra[2]. W innym liście niejaki Kudurru, babiloński wróżbita, informuje Asarhaddona o spisku, w którym uczestniczyć mieli naczelny podczaszy (rab šāqê), naczelny krawiec, majordom (rab bēti), szambelan i zarządca miasta (ša muḫḫi āli)[2]. Naczelny krawiec, na rozkaz naczelnego podczaszego, zabrać miał Kudurru z Babilonii do Harranu, aby tam, w świątyni boga Sina, ten wywróżył, czy naczelnemu eunuchowi (rab ša rēši), najprawdopodobniej przywódcy spisku, uda się przejąć władzę królewską[8]. Chcąc ratować swe życie Kudurru miał skłamać, że wróżba miała wynik pomyślny dla spiskowców[9]. Znany jest jeszcze inny list z czasów panowania Asarhaddona, w którym rab kāṣirī wzmiankowany jest w powiązaniu z królem, a następnie - w uszkodzonym fragmencie - najprawdopodobniej przedstawiany Babilończykom jako jego wysłannik[2]. Ostatnia grupa listów wzmiankujących rab kāṣirī pochodzi z czasów panowania Aszurbanipala (669-627? p.n.e.) i dotyczy wydarzeń mających miejsce w Babilonii przed, w trakcie i po rebelii Szamasz-szuma-ukina[2]. W liście napisanym najprawdopodobniej jeszcze przed wybuchem tej rebelii Aszurbanipal nakazuje Babilończykom, aby ci zgłaszali się do Milki-ramu, naczelnego krawca[2]. Najprawdopodobniej już w trakcie rebelii Szamasz-szuma-ukina niejaki Marduk wysłał list do rab kāṣirī, ale jego treść - poza nagłówkiem - nie zachowała się[2]. Zgodnie z innym listem z tego samego okresu (nagłówek nie zachował się) rab kāṣirī udać się miał do Ur z darami dla bogini Nikkal w postaci stołu i lustra wykonanych ze złota[2]. Jeszcze w innym liście nieznany nadawca informuje Aszurbanipala o roli rab kāṣirī w naprawie murów miasta Kuta, uszkodzonych w trakcie rebelii Szamasz-szuma-ukina[2]. W końcu w liście datowanym na okres po rebelii rab kāṣirī dostarczyć miał królewską wiadomość do Kudurru, gubernatora Uruk[2]. Niewykluczone, iż anonimowym rab kāṣirī z listów z czasów panowania Aszurbanipala może być wspomniany w jednym z nich Milki-ramu[2].

Rab kāṣirī w Babilonii[edytuj | edytuj kod]

Po upadku Asyrii tytuł rab kāṣirī wraz z wieloma innymi asyryjskimi tytułami dworskimi zapożyczony został przez Babilończyków[10][11]. Jak wskazują teksty pochodzące z okresu od panowania Nabuchodonozora II (604–562 p.n.e.) do panowania Nabonida (556–539 p.n.e.) noszony był on w Babilonii przez wysokich urzędników królewskich, którzy odpowiedzialni byli za królewski skarbiec w Babilonie[3]. Na to, że tytuł ten w Babilonii oznaczać musiał „naczelnego skarbnika”, zdają się też wskazywać teksty z okresu achemenidzkiego, w których używany był on zamiennie z zapożyczonym z języka staroperskiego tytułem ganzabarru, który oznaczał właśnie skarbnika[3]. Z zachowanych tekstów wiadomo, iż babiloński rab kāṣirī posiadał władną administrację (bīt rab kāṣirī) z własnym zarządcą (rab bīti), sługami i niewolnikami[10]. Jednym ze znanych dostojników noszących tytuł rab kāṣirī był Nabu-zer-ibni, który wymieniany jest w jednej z inskrypcji Nabuchodonozora II w grupie sześciu najwyższych dostojników pałacowych[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c hasło kāṣiru (znaczenia A i B), w: The Assyrian ... , s. 264-265.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Groß M., The Babylonian Court ... , s. 10.
  3. ↑ a b c Jursa M., Der neubabylonische ... , s. 82.
  4. ↑ Groß M., The Babylonian Court ... , s. 5.
  5. ↑ Groß M., The Babylonian Court ... , s. 12.
  6. ↑ a b Groß M., The Babylonian Court ... , s. 11.
  7. ↑ a b Groß M., The Babylonian Court ... , s. 8.
  8. ↑ Groß M., The Babylonian Court ... , s. 9-10.
  9. ↑ Groß M., The Babylonian Court ... , s. 9.
  10. ↑ a b Jursa M., Der neubabylonische ... , s. 83.
  11. ↑ a b Da Riva, R., Nebuchadnezzar II’s Prism ... , s. 202.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rab_kasiri&oldid=58002751”